Сатиралық ертегі: Жарғақ жалшы

Дудабай деген бай пішен шабатын уақыт таянған соң, маусымды күнге жалшы іздестіре Түшпара қыстағына барады. Жарғақ жалшы оған кездіге кетеді. Дудабай:
– Шырағым, атың кім? – дейді.
– Атым – Жарғақ, – дейді.
Дудабай ішінен «Жарғақ деген аты жаман екен, жарытып, ештеңе тындырмас» деп, жүре береді. Екінші көшеде Жарғақ басқа кейіппен тағы кезігеді. Дудабай атын сұрап біледі де, тағы тарта береді. Үшінші көшеде басқа пішінді боп, Жарғақ тағы кездеседі. Дудабай:
– Үш кездескен жалшының аты үшеуі де Жарғақ бола берді ғой, жарыту-жарылқау Құдайдан шығар, осыны алайыншы, – деп келіседі де, үйіне алып келеді.
Пішенге шыққанша бірер жеті өтеді. Одан байдың кеп-келісімді жасы жетіп қалған Қаламқас деген бір қызы бар екен. Жарғақ жалшыға болса-болмаса да, ол ұнайды ғой. Қаламқас та Жарғақ жалшының еті тірі жігіт екенін танып, байласпаса да, тілдеседі. Ебі табылса, алып қашумен тағдыры шешілетін болады.
Дудабай төс қақтаттырады. Сүйретпеге айран құйдырады. Пішен басына кетеді. Пішен басына айранды алып барыпты да, қақтаған төсті үйінде ұмытып, қалдырыпты. Дудекең Жарғақ жалшыны қақтаған төске жұмсап жібереді. Жарғақ үйді сырттап келіп, ақырын тыңдаса, Дудекеңнің қатыны тамыр сартымен ауыз жаласып отыр екен. Қызы бір жаққа (отын-суға) кеткен болса керек, сарт қатынды кешке қосына шақырады. Қосы Дудекең пішенімен қанаттас болады.
– Сіздің қосты қайдан табам? – дейді қатын.
– Мен жүрген ізіме жоңқаны шұбата салып кетем. Сонымен барып, табасың, – дейді. Сарт кетеді. Жарғақ шұба қылған жоңқаны өз қосына қарай салады да, қайта келеді. Күн еңкейгесін қатын піскен ет, тәтті ұйытқан айран алып, жаңағы жолмен жүре береді. Байдың қосына келеді. Бай азық әкелген екен деп қалса, қатын екі көзі шарасынан шығып, сасады. Сарт көріп, «Сұмдығымды сезді бай» деп, қаша жөнеледі.
Жарғақ қызды жүйрік атына мінгізіп, өзі шабан атқа міне жөнеледі. Қызды оздырып жіберіп:
– Байеке, байеке, Қаламқасты біреу алып қашып барады, – дейді.
– Қусаңшы! – дейді бай.
– Атым шабан, – дейді Жарғақ.
– Менің атыма мін, – дейді бай.
– Жарайды, – деп, міне сала құйын боп шауып, қызды қуып жетіп, сонан әрі тарта береді.