Зерттеудің өзектілігі: Қазақстан Республикасы – әлемдегі табиғи ресурстары мен шикізат қорына бай дамушы мемлекет. Оның экономикасының жетекші салалары түсті және қара металлургия, көмір, мұнай және химия өнеркәсібі, астық шаруашылығы мен етті-жүнді қой шаруашылығы. Сондықтан, Қазақстанның Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД) құрамындағы көптеген республикалармен және өзге де алыс-жақын шет елдермен экономикалық байланыстары жақсы дамып келеді. Дүниежүзіндегі экономикалық қарым-қатынастар орнатпастан қазіргі заманғы шаруашылықты серпінді әрі жан-жақты дамыту үрдісіне ілесу мүмкін емес.
Қазақстан Республикасының қазіргі өндіргіш күштерді орналастыру ұстанымдары – өндірісті шикізат аудандарына, отынды тұтынушыларға жақын орналастыру. Қазақстанның барлық түкпірлерінде экономикалық орталықтардың пайда болуы, кеңінен дамыған территориялық - өндірістік кешендердің қалыптасуы республикада мүлде жаңа экономикалық және әлеуметтік географияны қалыптастырудың барынша айқын көрсеткіштері болып табылады. Еуропа мен Азияның аралығында орналасқан Қазақстан территориясы ежелден-ақ қызу сауда-саттық және саяси байланыстар сахнасы болып келді. Қазақстан қазіргі кезде де Еуропа, Орталық Азия және тез дамып келе жатқан Тынық мұхит аймағы арасындағы байланыстырушы буын ретінде маңызды рөл атқарып отыр. Қытайдың шығыс теңіз порты Лянюньганнан Нидерландтың Роттердам қаласына жететін, әрі едәуір бөлігі Қазақстан территориясы арқылы өтетін Азия аралық темір жол құрылысы Қазақстанның геосаяси және экономикалық байланыстағы маңызын тіпті де асыра түсті. Алайда республикада ашық теңізге шығатын жолдың жоқтығы, оның дүниежүзілік қатынас құралдарынан шалғай орналасуы Қазақстанның халықаралық экономикалық байланыстарға қатысуын қиындатуда. Сондықтан, ол үшін дүниежүзілік қатынас құралдарына жол ашатын өзара тиімді достық байланыстарды ең алдымен Ресеймен және Қытаймен дамытудың зор маңызы бар. Қазақстан үшін шекарасы ортақ, шаруашылық байланыстары қалыптасқан, халқының тарихы және мәдени-этникалық қауымдастығы бір Орта Азия мемлекеттерімен өзара тығыз қарым-қатынас орнатудың да маңызы ерекше.
Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін жариялап, егемен ел ретінде жаңа заман талаптарына сай нарықтық экономикаға өту үрдісіне көшіп, сыртқы экономикалық қатынастарын орнату барысында туындаған көптеген мәселелер болды. Яғни, нарықтық экономиканың құрылымы мен мазмұны, оның жұмыс істеу қағидалары, сыртқы экономикалық қатынастарды орнатуда негізгі сүйенетін принциптер мен ұстанатын бағыттың ерекшелігі болып табылады. Осы мәселелерге қатысты арнайы ғылыми зерттеулерді Қазақстанның географ ғалымдары Е. Ахметов, К.Б. Ахметова, С.Е. Ердаулетов, Ш.М. Надыров, М.Ш. Ярмухамедов және т.б. жүргізген болатын.
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері: Қазақстан Республикасының нарықтық экономикалық ерекшеліктері мен халықаралық экономикалық қатынастарын зерттеу. ....

Қоғамдық өндірісті интенцивтендіру негізінде экономиканы құрлымдық қайта құрудың міндеттері жаңа инвестициялық саясатты ұсынады.
Әрбір кезеңдегі құрлымдық өзгерістер дәрежесін жағымды жағдай деп қарауға болады, ол мынаған тәуелді:

а) өнім өндірудің жалпы өсу қарқына;

б) салалық эстетикалық өсімге.
Соңғысы өнім өндіру қарқынының бүкіл өңдеуші өнеркәсіптің өсу қарқыны қатынасын көрсетеді. Осыған орай өнеркәсіптің салалық көрсеткіштерін үш топқа бөлуге болады:


1. Өсудің жоғары эластикалық саласы, яғни орташа жылдық өсу қарқынын тұтас алғанда өңдеуші өнеркәсіптің орташа жылдық өсу қарқынан асып түсуі. Қазіргі кезеңде мұндай салаға ең алдымен ғылымды қажет ететін салалар жатады.

2. Эластикалық өсу салалары бірге жуық, яғни орташа жылдық өсу қарқыны шамамен өңдеуші өнеркәсіптің орташа жылдық өсімімен бірдей.

3. Эластикалық өсу төмен, яғни орташа жылдық өлшем бүкіл өңдеуші өнеркәсіптің орташа жылдық өсімінен төмен !
Қазіргі экономикалық теорияда ең аз зерттелген мәселе –қоғамның экономикалық жүйесінің бір типінен екіншісіне көшудің салдары мен өтпелі экономиканың мән –жағдайы. Бұл дүниежүзілік қауымдастықтағы барлық елдердің өзінің даму деңгейі мен экономикалық жағдайының сипаты тұрғысынан әр түрлі күйді кешуімен түсіндіріледі. Сондықтан экономикалық теорияда қоғамның даму баспалдағы құбылысының критериіне әзірше біркелкі көзқарас жоқ.
Демек, қоғамның бір күйден екіншісіне көшудің мән –жағдайы


жайында біркелкі түйінделген ой да жо ....

І ҚАЗАҚСТАН XXI ғ. ҚАРСАҢЫНДА. ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ БОЛЖАУЫ ЖӘНЕ ШАҒЫН БИЗНЕС ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҰТҚАСЫ......................................................................5

1.1 Қазақстандағы экономика, әлеуметтік, саясат және интеграция.......5

1.2 Қазақстандағы шағын бизнес, кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірбиесі..............................................................................................................10

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..........................................................27 ....

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Бүгінде әлемнің көптеген елдері мен аймақтарында орын алып отырған азық-түлік жетіспеушілігі әлемдік қоғамдастықтан агроөнеркәсіптік кешен салаларын дамыту арқылы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жаңа бағыттары мен жолдарын қарастыруды талап етуде. Өз кезегінде әлемдік қоғамдастықтың бір мүшесі ретінде Қазақстан да мұндай мәселелерден тысқары қала алмайды. Тәуелсіздік алған алғашқы жылдардан басталған экономикалық реформалар, билік орындары қабылдаған нормативтік-құқықтық актілер мен басқа да іс-шаралар тұтастай алғанда агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекеге қабілеттілігін арттыруда шешуші роль атқара алмай отырғаны ақиқат. Осы жерден ауыл шаруашылығы саласының бәсекеге қабілеттілігін арттырудың жаңа механизмдерін жасау қажеттілігін байқаймыз. Бітіру жұмысының мақсаты – агроөнеркәсіптік кешеннің бүгінгі жағдайы мен өзекті мәселелеріне ғылыми талдау жасап, оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру бағыттарын айқындау, саланың болашақ әлеуетін сараптау. Алға қойған мақсатқа сәкес келесідей міндеттер орындалады:
- ауыл шаруашылығы саласы агроөнеркәсіптік кешеннің ең негізгі құрамды бөлігі ретінде зерттеледі, оның бәсекеге қабілеттілігін арттырудағы мемлекеттік реттеудің рөлі айқындалады;
- агроөнеркәсіптік кешенді дамыту азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің алғышарты ретінде зерттеледі, оның қазіргі жағдайына ғылыми тұрғыда баға беріледі;
- саланың бәсекеге қабілеттілігін арттырудағы шетелдік тәжірибелер мен құқықтық құралдар зерттелініп, оны Қазақстан Республикасында қолдану ерекшеліктері сараланады.
Тақырыптың ғылыми зерттеліну дәрежесі. Ауыл шаруашылығы экономикасының бірден-бір ерекшелігі оның жермен тікелей байланыстылығын ескерсек, тақырыптың зерттелінуі өте ертеден басталады деген пікір айтуға болады. Сөзімізді экономикалық ілімдер тарихынан белгілі физиократтар мектебінің «Байлықтың көзі – жер» деген пікірі дәлелдей түспек. Ауыл шаруашылығы экономикасын КСРО ғылымында 20-30 жылдарда А.В. Чаянов, Н.Д. Кондратьев зерттесе, кейінгі жылдары Л.И. Абалкин, В.Ф. Башмачников, А.Г. Аганбегян, П.Г. Галузо, С.В. Кисилев, А.Е. Булатов, О.К. Ястребова, И.Н. Буздалов, М.Д. Мацкуляк түбегейлі зерттеп ....

КІРІСПЕ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі.Нарықтық дамудың күрделілігі мен алуан түрлілігі, шаруашылық үрдістердің қарқындылығы және серпінділігі кәсіпорындардан жүктелген қызметтері деңгейінде мүмкіндіктерді барынша пайдаланылуын талап етеді.
Осы жəне басқа да мəселелерді шешу оларды зерттеудің тек Қазақстанда ғана емес, ТМД елдерінде де жеткілікті қарастырылмаған. Бəсекелестік қабілетті қалыптастыру туралы жəне бəсекеге қабілеттілікті дамыту проблемаларын шешуге теориялық көзқарастардың жаңа дайындамаларына қажеттілік көптен бері туындап отыр жəне осы бағытта əлемдік тəжірибені зерттеуді талап етеді. Бəсекелестік қабілетті дамытудың көптеген теориялары бар. Дегенмен, экономикалық дамыған елдердің тəжірибесі көрсетіп отырғандай, экономикалық өсудің ең т¬иімдісі ауылшаруашылық құрылымдарын жетілдіру болып табылады.Бұл – экономикалық қызметтің ең т¬иімді жəне өзара байланысқан түрлері шоғырландырылған, яғни өзара іс- əрекеттескен топтардың, ойдағыдай бəсекелесе алатын кəсіпорындар жиынтығы.
Өндіріс көлемдері қысқаруымен төлем қабілеті бар сұраныстың төмендеуімен, бəсекелестік күрестің шиеленісуімен сипатталатын қаржылық- экономикалық дағдарыс жағдайында қаражаттарды жəне АӨК-і экономикасының субъектілерін біріктіру мүмкін болмай қалды. Əлемдік тəжірибе ауылшаруашылық құрылымдарын АӨК салаларының арасында өзара толықтыруды қамтамасыз ететінін көрсетіп отыр, соның арқасында оның 7 кəсіпорындарының бəсекелестік қабілеттерін арттырады. Бірақ кəсіпорындардың өзара іс-əрекет жүйесі туралы оларды құру тəжірибесінің болмауы осы жұмыстың тақырыбын, оның өзектілігін жəне халық шаруашылығындағы мəнін таңдауды анықтап отыр. Тұтыну сұранысы жағынан кері байланыстың болмауы азық-түлік өндірудегі ынталандырудың нашарлауына жəне оның нақты құлдырауына алып келді. Отандық рынокқа арзан шетелдік азық-түліктердің белсенді келуі ұлттық шаруашылықтың осы секторындағы дəстүрлі технологияның қирауына алып келді. Осы процестердің арқасында ұлттық шаруашылықтың біртұтастығы бұзылуда жəне азық-түлік кешенінің т¬иімді жұмыс жүргізуі бəсеңдеуде, ал ол елдің азық-түлік қауіпсіздігіне нұқсан келтіріп отыр. Мұндай жағдайда тек қана ұлттық шаруашылықтағы азық-түлік секторының қазіргі ахуалын жай түсіндіре салу мүмкін емес, оның себептерін түсіне салу оңай емес. Оның нақты бағыттарын құрастыруға мүмкіндік беретін, одан шығуды ұсынатын мəселелер өзекті болып отыр. Ұлттық экономикамыздың азық-түлік кешенінің т¬иімді жұмыс жасау механизмін қалыптастыру, онда бəсекелестік технологиялар құру бағытындағы зерттеу жұмыстары ерекше өзектілікке ие.....

КIРIСПЕ
Кәсiпорындaрдың экономикaлық және қaржылық тұрaқтылығын және әрi қaрaй дaмуын aнықтaйтын шешушi фaкторлaрдың бiрi – бұл оның инвестициялық белсендiлiгi. Қaзaқстaн Республикaсындa нaрықтық қaтынaстaрғa көшкелi берi жүргiзiлген экономикaлық бетбұрыстaр хaлық шaруaшылығының негiзгi буыны болып сaнaлaтын кәсiпорындaрдың құқықтық, қaржылық-экономикaлық және әлеуметтiк жaғдaйын, олaрдың шaруaшылық және aзaмaттық жүйелердегi дәрежесiн aйтaрлықтaй өзгерiстерге ұшырaтты.
Жеке меншiкте, aрaлaс, aкционерлiк меншiкте құрылғaн миллиондaғaн кәсiпорындaр пaйдa болды және қaзiргi тaңдa қызмет етуде, көбею үстiнде, дaму бaрысындa. Осылaрдың бaрлығы кәсiпорындaрдың инвестициялық қызметiн ұйымдaстыру және бaсқaру мехaнизмiнiң өзгеруiне себеп болды.
Кәсiпорындaрдың инвестициялық қызметi олaрдың экономикaлық өсуiнiң, iшкi және сыртқы нaрықтaрдa бәсекелестiкке қaбiлеттi болуының aлғы шaрттaрының бiрi болып тaбылaтындығы сөзсiз.
Кәсiпорындaрдың инвестициялық сaясaты мүмкiн болғaн инвестициялық жобaлaрдың iшiнен өзiнiң стрaтегиялық мaқсaттaрынa сaй нұсқaлaрын тaңдaп aлa бiлумен сипaттaлaды. Сонымен қaтaр, инвестициялық сaясaт жобaлaрды қaржылaндырудың оңтaйлы көздерiн тaртуды, олaрды тиiмдi орнaлaстыруды, нәтжижесiнде инвестициялық тaбыс тaбуды немесе кaпитaл өсiмiн қaмтaмaсыз етуi керек. Сондықтaн дa инвестициялaрды дұрыс бaсқaру қaзiргi тaңдaғы көкейтестi мәселелердiң бiрi болып отыр.....

Кіріспе
Әрбір мемлекет өзінің дамуы және әлемдік аренада өзінің орныны қалыптастыруы алдына қойған мақсатына байланысты. Мемлекеттің мақсаты ретінде бүгінгі таңда ұзақ, орта, қысқа мерзімді даму жоспарлары арқасында жүзеге асырылып отырылады. Сондай ұзақ жылдық даму жоспары ретінде стратагиялық жоспарды атауға болады.
Біздің мемлекетімізде Президенттің бастамасымен 1997 жылы «ҚАЗАҚСТАН 2030» даму стратегиясы қабылданды. Бұл ұзақ жылдық бағдарламада Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстанды 2030 жылы дамыған өркениетті мемлекеттердің арасандаға басты мемлекет ретінде көргісі келетінін атап көрсетті.
Жалпы Қазақстанның бұл даму стратегиясы негізігі жеті басымдық арқылы жүзеге асырылады. Оларға:
1. Ұлттық қауіпсіздік;
2. Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы;
3. экономикалық өсу;
4. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты;
5. Энергетика ресурстары;
6. Инфрақұрылым, әсіресе, көлік және байланыс;....

Кіріспе
Соңғы жүзжылдықта дүние жүзінің көп мемлекеттерінде адам басына шаққандағы жалпы ұдайы өндіріс және жиынтық жалпы ұдайы өндіріс тұрақты түрде өсуде. Экономиканың өсуі кеңінен тараған құбылыс болып отыр. Экономикада болып отыратын құлдырауларды ескерсек те, ұзақ мерзімді экономиканың өсуі тереңді ұлғаймалы. Сондықтан экономиканың тұрақты өсуі, адам басына шаққандағы табыстың өсуі — бұл экономикадағы жаңа құбылыс. Бұл құбылыс дүние жүзінің көп мемлекеттерінде соңғы екі жүз жылдықта байқалып отыр.
Экономиканың өсуін өлшеудің екі жолы бар:
1) Макроэкономикалық көрсеткіштердің мәнінің өсуі (ЖҰӨ, ЖІӨ, ТҰӨ, ҰТ немесе адам басына шаққандағы тұтынудың өсуі).
2) Әлеуметтік институттар үрдісінің өзгерісі (Жеке меншік құқығы құрылымының өзгеруі, өндірісті ұйымдастыру және бөлу формаларының өзгерісі және т.б.). Бұл жағдайлар экономикалық өсудің бір деңгейден екінші деңгейге ауысуына негіз болады. Жоғарыдагы әдістемеге байланысты өсу теориясында үш бағытты атап өтуге болады.
- неокейнстік
- неоклассикалық
- тарихи-әлеуметтік.
Экономиканың өсуінің қайнар көзі неде? Кез келген мемлекеттің өсуі негізгі алты факторға тәуелді. Олар:
1.Табиғи ресурстардың сапасы мен көлемі
2.Еңбек ресурстарының сапасы мен саны ....

Кіріспе
Еңбек адам өміріне қажетті материалдық және рухани игіліктерді жасаудағы адамның белгілі бір мақсаттағы іс әрекетін білдіреді. Табиғат адамдардың осы игіліктерді қажетсінуін қамтамасыз ететін негізгі материалды берсе, ал оның өзі еңбек процесі арқылы, еңбек құралдарын пайдалану нәтижесінде материалдық игіліктерге айналады. Нақты еңбек іс әрекетінде адамның табиғатпен қарым- қатынасы, адам күшінің табиғат күшінен үстемдігі көрінеді. Хайуанаттар табиғатқа тек қажеттілікпен ғана әрекет етіп, оған түйсік ықпалымен өзгерістер енгізеді. Ал еңбек процесінде тек сыртқы табиғат өзгеріп қоймайды, сонымен бірге білім, тәжірибе жинақталады, адамдардың біліктілігі артады, адамның өзі өзгереді. Еңбек мақсатқа сәйкестікпен, іс- әрекеттің ұғынылуымен сипатталады, ол қашанда белгілі бір нәтижеге жетуге бағытталып, бұл нәтиженің бейнесі адамның басындағы ойға алған мақсаты ретінде алдын- ала қалыптасады.....

Кіріспе
Әрбір мемлекет өзінің дамуы және әлемдік аренада өзінің орныны қалыптастыруы алдына қойған мақсатына байланысты. Мемлекеттің мақсаты ретінде бүгінгі таңда ұзақ, орта, қысқа мерзімді даму жоспарлары арқасында жүзеге асырылып отырылады. Сондай ұзақ жылдық даму жоспары ретінде стратагиялық жоспарды атауға болады.
Біздің мемлекетімізде Президенттің бастамасымен 1997 жылы «ҚАЗАҚСТАН 2030» даму стратегиясы қабылданды. Бұл ұзақ жылдық бағдарламада Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстанды 2030 жылы дамыған өркениетті мемлекеттердің арасандаға басты мемлекет ретінде көргісі келетінін атап көрсетті.
Жалпы Қазақстанның бұл даму стратегиясы негізігі жеті басымдық арқылы жүзеге асырылады. Оларға:
1. Ұлттық қауіпсіздік;
2. Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы;
3. экономикалық өсу;
4. Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты;
5. Энергетика ресурстары;
6. Инфрақұрылым, әсіресе, көлік және байланыс;
7. Кәсіпқой мемлекет құру.
Сондай-ақ даму стратегиясын жүзеге асыру негізгі қабылданған үш жылдық, бес жылдық, он жылдық даму бағдарламалары арқылы жүзеге асырылып отырылады.....