Көкем екеуміз көл жағалап кеттік. Үндемей ғана жағалап келеміз. Көкем: «Сөйлеме, жөтелме» – деп ескерткен. Бір рет түшкіргенім болмаса, жөтелгенім жоқ. Дөңмаңдай мен қоңыр......

Қырман қызып, қамбаға астық құйыла бастаған шақ еді. Бала-шағаға дейін қырман қызығында жүретін-ді. Ерсілі-қарсылы егіз арбалар қырман мен егістік арасын ақшаңдақ жолға айналдырды. Аумағы алты қанат үш үйдің орнындай қырманда алты түйе шырқ көбелек айналады. Жас сабан сары түйедей әп-сәтте үйіліп.....

Әкеміз үш ағайынды кісі болатын. Өздері сондай ұйымшыл, аз ғана шаруаларын ортақ ұстап, біріне-бірі үнемі жалғасып отыратын еді. Сондықтан өз малдарын өздері бағып, біріне-бірі үлкен, кішілік етпейтін. Мал түлігі болғаннан бастап, жазда аз ғана жылқыны бағу, қыста түйе, сиыр сияқты ірі қараны өріске шығарып, кешке қораға.....

Май жұлдызының бас кезі. Жердің беті кілемнің түріндей жап-жасыл, таң атып, күн шығып келе жатыр. Таңертеңгі түскен шықтың тамшысы қызарып шығып келе жатқан күннің сәулесіне шағылысып, өсімдіктердің басы күмістей жылт-жылт етеді. Қалың тоғайдың арасынан ирек-ирек болып аққан жіңішке өзеннің үстінен көтерілген......

Қалың орманды аралап келе жатқан бір аю бал арасына кез болыпты. Ағаш басындағы бал арасына тамсанып, аузынан сілекейі шұбырып, оны жегісі келіпті. Аю ағаш басына өрмелеп.....

ҰБТ – үш әріптен құралған бұл сөз есін біле бастаған мектеп оқушысының өзін қорқытады. Ал бітіруші түлек үшін қандай әсерлі сөз екенін өзіңіз ойлай беріңіз. Өз бойындағы үрейі бір бөлек, туған-туыс, ата-ана, мұғалім – бәрі де әлгі үш әріпті сөзді төбеден төндіре берсе оқушының жағдайы онан сайын нашарлай бермек. Бірақ, біз сізге тағы да анық әрі сенімді түрде "ҰБТ алынбайтын асу емес!" дегенді айтқымыз келеді. Жыл сайын бірнеше түлектің 125 баллды қанжығасына.......

Мен атамды көрген емеспін. Папам да оның бейнесін көз алдында елестете алмайды.

— Атаң жайсаң жан еді. Соғыс басталғанда жиырма бір жаста.....

Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов қазақтың ұлы ғалымы, тарихшы, этнограф, географ, ағартушы, демократ. Ол қазіргі Қостанай облысында 1835 жылы туған. Балалық шағы Сырымбет тауының бауырында......