Ол — өте әдемі, әрі пысық келіншек еді. Алайда, осыдан бірнеше ай бұрын — жол апаты салдарынан, өмір бойы көзі көрмейтін зағипқа айналды. Операциядан соң, әйелінің соқыр болып қалғанын естіген күйеуі «— Оны ешқашан тастамаймын. Аяғына дейін қолдау көрсетемін» деп, өзіне сөз берді. «— Күйеуіме жүк болдым. Ауыртпалық салдым» деп, ойлай ойлай, әйелінің денсаулығы нашарлай түсті. Ал күйеуі болса, әйелін тез арада депрессиядан шығару керектігін ойлап, психолог мамандардың көмегіне жүгінді. Өйткені, жас әйел күннен күнге өзімен-өзі болып, ешкіммен сөйлескісі келмейтін. Ешқайда шыққысы келмейтін тұйық мінезді болып кетті. «— Әйеліме қалай көмектессем екен?» деп, жолдасы көп ойланды. Ақыры ескі жұмысы есіне түсіп, әйелінің тез арада жұмысқа кіруіне көмектеспек болады. Бірақ, сәл нәрсеге ренжіп қалатын, тез жылап қалатын, үйде көңілсіз отырғысы келетін әйеліне — оны қалай айтсын?!

Бір күні бар батылдығын жиып, енді әйелінің де жұмыс істеу керектігін айтады. Әйелінің үрейі ұшады.

— Мен соқырмын, білмеп пе едің!? Қалай жұмыс істей алады дейсің? — деп қатты ашуланады. Жолдасы оған қолғабыс болатынын, таңертең жұмысқа апарып, кешкісін жұмыстан өзі алып кететінін айтады. Әйел үмітсіздікпен келіседі. Өйткені, күйеуін жақсы көретін және оны ренжіткісі келмейтін. Осылай жұмысқа бірге барып, жұмыстан бірге қайтып жүрді. Көңіл күйі жақсара бастаса да, бұрыңғыдай әлі ашық, жарқын емес-ті. Күйеуі де осыны жақсы білетін. Бір күні:.....

Он екі жыл отбасылық өмірден соң, менің жан жарым ресторанда тамақ ішуге және киноға баруға өзге әйелді шақыруымды қалады. Ол :
- Мен сені сүйемін, бірақ сені менен де артық сүйетін бір әйел бар... Мен уақытыңды сол әйелмен өткізгеніңді қалаймын - деді.

Уақыт бөлу керек болған өзге әйел - менің Анам болып шықты. Ол 19 жылдан бері бөлек тұратын. Менің үш балам мен жұмысым анама көңіл бөлуіме кедергі болатын, сол үшін анда-санда барып тұрдым.
Сол түні оны кешкі тамақ пен киноға баруға шақыруға қоңырау сақтым.
- Не болды? Жағдайың қалай? - деп бірден сұрады.
Менің анам - егер телефон кеш шырылдайтын болса, жаман хабар ма деп ойлайтындардың қатарына жатады.
- Менімен бірге уақыт өткізуге қалай қарайсыз - деп сұрадым. Ол бір - екі секунд ойланып:
- Мен оны қатты қалаймын - деп келісімін берді......

Осыдан жеті жыл бұрын. Маусым айының он жетісі. Жайма шуақ күннің елесі де көрінбейді. Аспан қара-сұр түске боялып, жаңбыр тоқтамастан нөсерлетіп, құйып жатыр. Мен бар жоғы тоғыз жаста едім. Біздің үйіміздің дәл жанында орналасқан 304-пәтердің арғы жағындағы ащы зар қатты әсер еткен болуы керек, әлі күнге дейін есімнен кетер емес. Бұл үйде ұзын бойлы, қолы ашық, жүрегі таза еркек, иманды, өзгелерге тек жақсылық ойлайтын, күннің сәулесіндей шуағын шашып жүретін қамқор әрі мейірімді әйел, тәрбиелі, үріп ауызға салғандай сұлу, ақылы көркіне сай қыздары - Айманмен үшеуі тұрушы еді. Міне, бүгін ошақтың ұйытқысы болып отырған – аяулы жар, қамқор ана о дүниеге аттанды.
Содан бері үш жыл өтті. Айман екеуміздің арамыз жеті жас болса да құрбы едік. Қазір оның көзінен бұрынғыдай ұшқынды, бойынан бұрынғыдай сенімділікті байқай алмайсың. Анасының қазасынан кейін ашылып та сөйлемейді, үйінен де көп шықпайды. Жер басып жүруінің бір-ақ себебі бар. Ол - әкесі. Айманның орнына өзімді қойып көргем, сондықтан оның не ойлап, не сезетіндігін жақсы білем. Десе де, жас қыздың күннен күнге шынайы өмірден алшақтап бара жатқандығын көру, жаныма ауыр тиуші еді......

Бір күні кешкілік уақытта бір жас жігіт өзінің көлігімен жұмысынан келе жатыр екен. Оның сол кездегі көңіл-күйі тамаша еді! Оған да себеп бар, өйткені оны 2 демалыс күн күтіп тұрған. Көктем еді. Көшеде қаптаған қыдырып жүрген адамдар. Бір мезетте, оның машинасы бірдеңеге тірелгендей болды…

Ол лезде тормоз беріп, мән жайды білуге машинасынан шықты. Оның машинасының қасында қағылған 11-12 жасар бала жатыр екен… Ол бала еш қимылсыз жатты. Құжынаған адам қағылған баланың қасына тез жинала кетті. Араларынан біреу пульсын қарап: «Бұл бала тірі! Тезірек ауруханаға жеткізу керек!» деген аз да болса жұбатарлық хабар айтты. Әлгі жігіт баланы өзі апармақшы болып, салонына баланы жақсылап орналастырды да, дәл оқиғаның болған жерінен алыс емес бұрыштағы ауруханаға апарды. Ауруханада ол бір дәрігерді ұстап алды да мән-жайды түсіндірді. Баланы дәрігерлер «приемный покойға» апарды......

Қазіргі ғасыр - ақпарат ғасыры. Со­ның жетістіктерінің бірі ғаламтор желілері және оның атқаратын көпқырлы қызмет­тері. Жастар көркем әдебиет оқымайды деп айта алмаймыз. Мектеп бағдарла­ма­сын­да қазақ, орыс әдебиеті сабақтарында міндетті түрде оқып, танысуға тиісті шы­ғар­малар тізімі оқушыларға беріледі.

Ғаламтор… Ескі мен жаңаның, өткен мен болашақтың, қатыгездік пен мейірімнің, бар мен жоқтың мидай араласқан ортасы. Өз қасыңдағы оқиғаға, іске, түрлі тағдырға назар салмауыңыз мүмкін, бірақ өзге қиырдағы қилы тағдырға көз моншағыңызды үзесіз. Ең бастысы қандай ақпарат оқысаңыз да, соған сай жауап қалдыруыңызға, пікір білдіруге құқығымыз бар.
Ғаламтор… Тұтасқан әлем. Өрмекшінің торы дерсіз. Енді шынайы сүйіспеншіліктің орнын жылтыры мол виртуальды махаббат, шынайы аралас-құралас достықтың орнын виртуальды сыйластық басып келеді. Тек көгілдір сағымды ғаламторлардың ішінде сан мен цифрлардың, әлдебір атаулар мен өзіңе үш қайнаса сорпасы қосылмайтын есімдердің жақынысыз… Танысыңыздан ажырап, танымасыңызды жақын тұтатын мезгіл қазір. Иіріміне ессіз үңілген кейбір жандар оның тұтқынына да айналып үлгерген. Жалғыздық пен күйзелістің асау толқындарына жұтылғандар қаншама? Бұл да бір өтпелі кезең шығар. Жамандығын айтып тауыса алмайсыз, ал жақсылығы да ұшан-теңіз. Тек соны орнымен пайдалана білсек, мүмкіндігін барынша тиімділікпен жүзеге асырып, адами қалпымызды нықтап, білімімізді асыруға жұмсасақ.......

Қазіргі таңда адамзаттың табиғат анамызға деген жанашырлығының азаюы салдарынан экологиялық аппаттар күннен-күнге көбеюде. Көзі ашық көкірегі ояу адамдар осы аппаттың бірден-бір себебі ол антропогендік факторлар екенін жақсы біледі. Көпшілігіміз антропогендік факторлардың көзі ірі-ірі зауыттар, полигондардан екенін жақсы білеміз, жәнеде табиғат жанашырлары экологиямыздың тазалығы үшін білек сыбана кірісуде. Табиғат анамыздың жағдайына бей-жәй қарап қалталарының қамын ойлаған адамдарға салық, айыппұл салуда, талап етіп заңға енгіздіргенде осы табиғат жанашырлары болатын. Қалтасының қамын ойлаған кәсіпкерлердің табиғат қамын ойламай, ақшаны табиғатымыздан жоғары қою салдарынан, экологиялық аппаттар ғаламдық деңгейге жетіп аппаттармен күресу, оларды тоқтату күннен-күнге қиынға соғуда. Мысалға, мұздықтардың еруі, ғаламдық жылыну, теңіз суларының тартылуы, су деңгейінің көтерілуі, су тасқындарының бірден-бір себебі адамзаттың немқұрайлылығы салдары. Ең бірінші экологиялық аппаттар себебі 2-ші дүниежүзілік соғыс болды, 1945 жылы атом бомбыларының бір тараптан, екінші тарапқа толлассыз қолдану салдарынан жер бетінің тең жартысы жапа шекті. Одан кейінгі ірі зауалдардың бірі ол 1986 жылы Чернобыльдағы техногендік апат салдары адам денсаулығына қатты зиянын тигізіп адамдар түрлі ауруларға шалдығып, адамдардың көбі мүгедек болып, ауру балалар көптеп дүниеге келді. Дәл осындай зардап біздің еліміздегі Семей полигонының жарылысынан болды, сол полигон әсері, адамзатқа әлі күнге дейін әсер етуде. ......

6 сынып оқып жатқанбыз. Біздің сыныбымызға жаңадан бір бала келді. Өзі кішкентай сары бала болатын. Басында мен оған онша мән бермедім, жай ғана ол өзін жалғыз сезінбесін деген оймен сабақтардан көмектесіп жүрдім.

Жай досым, сыныптасым ретінде қарадым. Біраз уақыт өтті біз жақсы дос....

Аузыңа сусын бере алмай,
Басыңа жастық қоя алмай,
Ақ дидарың көре алмай,
Қапыда кеткен дүние-ай!
Серкесіз қойдай ұйлығып,
Кең дүниеміз болды тар.
Есте қалмас сұм қайғы,
Заһар болды татқан нәр.
Жатқан жерін айтайын,
Бабалы тау оң жағы.
Айыр кезең баурайы,
Он жеті кісі жөнелді.
Жеті кісі, сегіз ат
Жатқанын жайрап көріпті
Көкорай шалғын сайдағы.
Бір жерге сүйек жия алмай,
Кәріп жанын қия алмай,
Уездной, судия,....

Қарағым, айналайын, қара қасым,
Жібектей қара мақпал қара шашың, еркем-ай.
Еліктің лағындай егілемін,
Мөлдіреп, сені ойласам, көзден жасым, еркем-ай.

Қараторғай, қарағым-ай,
Мөлдіреп, сені ойласам, көзден жасым, еркем-ай......

(Сырдың “Қараторғайы”)

Құс болсаң жібектен бау тағар едім,
Күмістен тұғырыңды жабар едім.
Мойныңа сары алтыннан алқа тағып,
Қолға алып, сылап-сипап бағар едім.

Салайын мен әніме
Қараторғай, қараторғай......