Қанша ғасыр сән берген даламызға Өзгеше бір әні едің байтақ елдің, Сәлем, Наурыз! Сен біздің арамызға Алпыс екі жылдан соң қайта келдің. Сен ең көне жырысың санамыздың,....
Құттымбет (Құтпанбет) ұлы Наурызбай (1706-1781) жоңғар басқыншыларына қарсы күресте аты шыққан атақты батырлардың бірі, белгілі қолбасшы. Шыққан тегі Ұлы жүздің Шапырашты тайпасының Асыл руынан. Мекені Алматы қаласы маңындағы Жалпақтөс, Серіктас деген жерлер.
Ел басына түскен ауыртпалық өзге замандастары сияқты Наурызбайды да ерте есейтеді. Оның ересектер қатарына қосылуына нар тұлғалы алып денесі де септігін тигізген сияқты. Халық жадында оның «Торы ала тұлпарды, түйе тұрпатты» батыр бейнесінде қалуы да содан.
Наурызбайдың өмірі жоңғарларға қарсы күресте өтеді. Ол атақты Аңырақай шайқасына қатысып, жиырма үш жасында қалмақ батырлары Шамалхан мен Қаскелеңді жекпе жекте өлтіріп, батыр атанады. Батырдың ерлігіне риза болған елі: «Наурызбайдың екпіні таудан асқан тасқындай. Қалмақты қойдай қырады, оттан судан тартынбай. Тор ала тұлпар астында, шойын шоқпар қолында. Түйе тұрпатты тұтқыр ер, оңды солды ұрады» деп, оның атын жырға қосып, мақтан тұтады. ....
Бұл мерекені ерте заманнан бері қазақтар, тәжіктер, түркмендер, ұйғырлар, өзірбайжандар, ассириялықтар және көптеген басқа халықтар мейрамдайды. Наурыз - Жаңа жыл, жерге наурыз айының 21-інен 22-сіне қараған түні, дәлірек айтқанда, түнгі сағат 3-те келеді Ежелден келе жатқан аңыз бойынша, бұл күні түнек пен жарың күштері теңеседі, сондықтан бұдан әрі қорқынышты кұбыжық көптен күткен шуақты күнді жұтып қоймас үшін, сөйтіп қысқы ызғардың бейнесі - қатыгез кемпір қайтадан кері оралмас үшін, жарыққа көмектесу керек. Наурызды калай қарсы алсаң, күллі жыл бойын солай өткізесің деген ырым бар. Сол себепті өркім бұл мереке қарсаңында барлық бітпеген істерін аяқтауға, ренжісіп жүрген адамдарымен татуласуға, өзін екпелеткендерді кешіруге тырысады. Үй іші мен ауланы тәртіпке келтіріп үлгеру қажет, жаңа да жақсы киім тігіп кию жөн, өзің мен меймандарың үшін дәмді тағамдар пісіру ләзім. Бұл күні, сондай-ақ, Күн мен Көктем өздерін жер бетіндегі ел-жұрттың күтіп жүргенін білуі үшін - ағаш пен гүл отырғызу әдетке айналған. Наурыз қарсаңында түні бойы алау жағылып, мейрамдаушылар үстінен секіріп жүреді. Жастар ағаш басында шырақ жағады. Әйелдер жиналып, түнімен жеті қоспадан (су, тұз, ет, бидай, тары, күріш, сүт) тұратын Наурыз-көже пісіреді. Көжені үлкен қазанда араластырып ән салады, ақ тілек тілейді. ....
Наурыз – шығыс елінің бүкілхалықтық мейрамы, яғн Ұлыстың ұлы күні. Наурыз бұған дейін мыңдаған жыл бұрын шығыс халықтарында жыл басы мерекесі ретінде тойланып, ерекше күн ретінле аталып өтететін болған. Қазақ халқы да Наурыз мерекесін айрықша бағалап, оны жыл сайын тойлап отыруды әдетке айналдырған. Шығыстық данышпандар Махмұд Қашқари, Әбу Райхан Бируни, Ә.Фердоуси, Ә.Науаи, О.Хаямнан бастап қазақтың Абай, Әлихан, Ахмет, Міржақып, Сәкен сынды ғұламалары да наурыз туралы еңбектер, өлеңдер, жақсы сөздер жазып қалдырған. Наурыз шығыс елдері үшін бірліктің, татулықтың, еңбектің, көктемнің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі ретінде тойланған. Сондықтан да болар, бұл күні шаттанбайтын, қуанбайтын, мейірленбеген адам болмаған. Бұл күні жақсы тілек тілеу, құттықтау, кешірім жасау, жасау, табысу сияқты адамгершілік қасиеттер көрініс тауып, кейінгі ұрпақтар сондай жақсы қасиеттен өнеге алған. ....
Наурыз – шығыс елінің бүкілхалықтық мейрамы, яғн Ұлыстың ұлы күні. Наурыз бұған дейін мыңдаған жыл бұрын шығыс халықтарында жыл басы мерекесі ретінде тойланып, ерекше күн ретінле аталып өтететін болған. Қазақ халқы да Наурыз мерекесін айрықша бағалап, оны жыл сайын тойлап отыруды әдетке айналдырған. Шығыстық данышпандар Махмұд Қашқари, Әбу Райхан Бируни, Ә.Фердоуси, Ә.Науаи, О.Хаямнан бастап қазақтың Абай, Әлихан, Ахмет, Міржақып, Сәкен сынды ғұламалары да наурыз туралы еңбектер, өлеңдер, жақсы сөздер жазып қалдырған. Наурыз шығыс елдері үшін бірліктің, татулықтың, еңбектің, көктемнің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі ретінде тойланған. Сондықтан да болар, бұл күні шаттанбайтын, қуанбайтын, мейірленбеген адам болмаған. Бұл күні жақсы тілек тілеу, құттықтау, кешірім жасау, жасау, табысу сияқты адамгершілік қасиеттер көрініс тауып, кейінгі ұрпақтар сондай жақсы қасиеттен өнеге алған. Наурыздың айрықша тәлім-тәрбиелік, үлгі - өнегелік, сән-салтанаттық, мәрт-жомарттық, қадір-қасиеттілік нышан белгілері мен таным-ұғымдарының үлгі өнегелікке, бауырмалдыққа, көрегенділікке, ізеттілік пен білімділікке баулиды. Наурызды әр халықтың асыға күтетіні де осыдан болса керек. ....
Тақырыбы: Ризашылық пен Алғыс Мақсаты: Оқушылардың «сыйластық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері: - ризашылық пен алғыс туралы түсінік беру; – үлкен – кішіге деген сүйіспеншілігін, сыпайылық қарым-қатынасын дамыту; – әдептілікке, кішіпейілділікке, ізеттілікке тәрбиелеу;
Тәбие сағат тақырыбы: Ризашылық Тәбие сағат мақсаты: балалардың «сыйластық» құндылығы туралы түсініктерін кеңейту Міндеттері: - ризашылық пен алғыс туралы түсінік беру; - үлкен - кішіге деген сүйіспеншілігін, сыпайылық қарым - қатынасын дамыту; - әдептілікке, кішіпейілділікке, ізеттілікке тәрбиелеу Әдістері: сыни тұрғыдан ойлау технологиясының стратегиялары, ойын, түсіндіру, әңгімелесу. Көрнекіліктері: оқулық, дәптер, сандықша
