Қорғалжын мемлекеттік қорығы 1958 жылы құрылған. Қорықта дала зонасы ландшафты табиғи күйінде сақталған. Қорықтың жер көлемі 237 мың гектар. Ол Ақмола, Қарағанды облыстарының аумағына кіретін Қорғалжын, Теңіз көлдері мен Қоғалжын ойпатының жазық далалы аймағын қамтиды. Қорықта ағаш жоқ дерлік. Теңіз көлінің айналасындағы батпақта кішкене аралдар көп, олар құстардың ұя салып, балапан басуына өте қолайлы. Теңіз көлі дүние жүзінде қызғылт қоқиқаздың қиыр солтүстікте ұя салатын бірден бір жері.
Теңіз көлі тайыз, суы ащы. Ал Қорғалжын көлінің суы тұщы, оның жағалауында қамыс қалың өседі. Қорықта өсімдіктің 235 түрі, аңның – 35, құстың -265, бауырымен жорғалаушылардың -5, қосмекенділердің -2,балықтың -10 түрі бар.
Жұмыстың мақсаты –Қорғалжын мемлекеттік қорығына жалпы сипаттама бере отырып, оның физикалық – географиялық ерекшеліктеріне талдау жасау.
Жұмыстың міндеті – Қорғалжын мемлекеттік қорығының рельефі, климат жағдайларына, фаунасы мен флорасына сипаттама жасау.
Жұмыстың өзектілігі – Қорғалжын мемлекеттік қорығының маңызын, Қорғалжын–Теңіз көл бассейндерін, ондағы аудандарды тиімді пайдалану мүмкіншіліктері мен жолдарын қарастыру.
Жұмысты орындау барысында В.Хроков «Кургальджино », Ә.Жумадилов; А.Бекенова; Х.Қыдырбаев «Қазақстан қорықтары» кітабы негізгі әдебиет көзі болып табылды. ....

Барлық тірі табиғат соның ішінде жүгірген аң, жорғалаған жәндік пен ұшста, жалпы бүкіл тірі организмдер ауамен дем аламыз, су ішіп, онымен жуынамыз. Бұлар бізді қоршаушы ортаның басты үш құраушысы болып табылады. Ғылымда оны биосфера, яғни тіршілік ортасы деп атайды.
Биосфера – түрлі тірі организмдер мекен ететін жердің үстіңгі қабаты мен судан, өзендер мен көлдерден, теңіздер мен мұхиттардан, яғни жердің асты – үстіндегі су мен будан және 2-3 шақырымға дейінгі тереңдіктегі жер қойнауынан тұратын нәзік қана өмір әлемі. Сондай-ақ ауа 12-15 шақырым биіктігіне дейінгі аралықты қамтитын және тропосфера деп аталатын төменгі қабаты да осы тіршілік аясына кіреді. Биосферадағы тепе-теңдік, ондағы заттық және күш қуаттық алмасулар,онда тұрушы барлық тіршілік иелерінің өмір сүруінің нәтижесі болып табылады. Бүгінгі таңда тіршілік аясының аумағы бірнеше кеңейе түсуде.
Табиғи орта миллиардтаған жылдарғы даму барысында қалыптасқан өте күрделі құрылымды жүйе. Оның құрылымды бөліктеріне ұсақ организмдер, саңырау құлақтар, өсімдіктер, жан-жануарлар, адамзат, топырақ, қызу, жарық, басқа ғаламшарлар, жұлдыздар, түрлі тартулы күштері, магнитпен электр өрістері жатады.
Тірі табиғат пен тірі емес табиғат өзара тығыз байланыста болады. Бұл байланыс бірінші кезекте атомдардың ары бері сапырылысуы,яғни заттар мен күш қуат түрлерінің шексіз айналымға түсіп, табиғатта үнемі қайтадан таралып тұруы түрінде көрінеді және оның өзі тіршілік етушілердің ат салысуымен жүзеге асырылады.
Адам табиғаттың сан-алуан кен байлықтарын пайдалана, өңдей отырып, оларды түрлі қалдықтар түрінде кері қайтарады. Яғни, адам мен табиғат арасында белгілі бір алмасу орнайды. Осы қатынас барысында заттардың табиғатта таралуы мен шоғырлануы елеулі өзгеріске ұшырайды. ....

Менің бұл курстық жұмысымды Қазақстандағы табиғат ресурстарына арнап жазып отырмын.
Табиат ресурстары мен табиғат жағдайларының арасындағы шекара нақты емес. Мысалы, ауа егер бұрын жоқ табиғат жағдайы болса, қазір жағдай және ресурс бол ып табылады.
Табиғат ресурстарымен қатар табиғат жағдайлары мын да қарастырамыз. Олардың табиғат ресурсарынан ерекшелігі — олар адамның өмірі мен қызметіне әсер етеді, бірақ берілген кезеңде материалдың өндіріске қатыспайды.
Табиғат ресурстарын қазір қолға алған жөн.
Мысалы: Ауаның ластануы, ормандардын құрып бара жатқаны, жануарлар және т.б.
Ауаның, судың, топырақың ластануы, қалпына келмейтін табиғи ресурстардың сарқылыуы, биосфераның тұрақтылығының бұзылуы мен алуантүрлілігің кемуі, адамдардың денсаулығының және өмір сүру жағдайларының нашарлануы күшейіп отыр. ....

Адам баласы ХХ-ХХІ ғасырлар аралығында негізгі қауіп-қатердің бірі - қоршаған ортаның нашарлауына тап болды. Осыған байланысты экожүйені әлемдік, аймақтық және ұлттық дәрежеде қорғау жалпы мақсатқа жетудегі негізгі міндеті болып табылады. Әлемдегі ең ірі және беделді табиғат қорғау ұйымы Халықаралық табиғат қорғау одағы (ХТҚО, ағылшынша қысқартылған атауы - IUCN ) болып табылады, оған бірнеше мемлекеттер, сонымен қатар халықаралық және ұлттық үкіметтік емес бірлестіктер мүше болып кіреді. ХТҚО бүкіл әлемнен алты белгілі мақсатқа арналған бағытта жұмыс істейтін бірнеше мыңдаған сарапшыларды біріктіреді. Олардың бірі – қорғалатын территориялар жөніндегі Әлемдік комиссия (WCPA), табиғи экожүйені қорғаудың тоериялық және практикалық мәселелерімен айналысады, табиғи қор жағдайларына сараптау мен бағалау жүргізеді, тәуелсіз мемлекеттер үкіметіне қорғалатын табиғи территориялар жүйесін құруға ұсыныстар дайындайды.
ХТҚО онжылдықта бір рет қорғалатын территориялардың Бүкіләлемдік конгресін өткізеді, онда табиғи экожүйелерді қорғаудағы қазіргі жағдай мәселелері қаралады және келешекке жоспар жасалады. 2003 жылы Дурбан қаласында (ЮАР) өткен бесінші Бүкіләлемдік конгресс комиссия жұмыстарын қорытындылай келе, биоәртүрлілікті қорғау және оның тұрақты дамуы үшін қорғалатын табиғи территориялар (ҚТТ) маңызын қайта бағалады. Оның ішінде, өткен онжылдықта табиғатты территориалдық қорғау мәселесінде ХТҚО келесідей нәтижелерге қол жеткізді :
- Қорғалатын территориялар Биоәртүрлілік жөніндегі Конвенция пікірін іске асыруда негізгі топ болып танылды;
- 1992 жылдан бері әлемдегі ҚТТ-ның жалпы саны және олардың көлемі екі еседен көп ұлғайды: қазіргі кезде, Антарктиданы қоспағанда, құрлық бетінің 12% -ынан көбі қорғалады, тек территорияның 10%-ына ғана қатаң қорғау тәртібі таралған;
- әлемдік мұраның табиғи және табиғи-мәдени нысаналар саны 101-ден 172-ге өсті және де табиғи және мәдени қазыналарды қатар қорғау қажеттілігі одан да бетер ақиқат болып отыр.
Бұрын қорғалатын табиғи территориялардың адам баласының басқа саладағы мүдделерімен байланысы толық емес еді. Сондықтан Дурбан конгресі келешектің негізгі бастамасы қорғалатын табиғи территория лардың біртұтас жалпы жүйесін құру туралы қаулы қабылдады. Әлемдік үлгі талабы бойынша мемлекет территориясы көлемінің 10%-ынан көбі қорғалатын табиғи территория болу керек.....

Неотектоникалық қозғалыстардың табиғатын түсіну үшін алдымен қазіргі заманғы тектоникалық қозғалыстарды және неотектоникалық қозғалыстардың бүгінгі таңдағы айқын белгісі сейсмикалық қозғалыстарға назар аудару қажет.
Жоғары айтылғандай қазіргі тектоникалық қозғалыстар деп қазіргі кезде тікелей көзбен шолып байқалатын, сонымен бірге аспапты бақылаумен зерттелетін жер қыртысының қозғалысын айтады. Мұндай қозғалыстар әр түрлі аспаптарды қолдану арқылы зерттеледі. Бұл қозғалыстардың бірнеше зерттелу әдістері бар.
Қазіргі заманғы тектоникалық қозғалыстардың зерттелу әдістері
Тарихи-археологиялық әдіс. Голландияда теңіз деңгейі ұдайы көтерілгендіктен Х ғасырдан бастап, онда тұратын халықтар теңіз шарпуынан қорғаныс ретінде жағалар бойында бөгеттер орнатқан. Теңіз жағасы төмен түскен сайын бөгеттердің үстіне құм, тас салып жалғастыра берген. Сол кездегі салынған қорғаныс бөгеттердің биіктігі қазіргі кезде 15 метрге дейін жеткен. Сонда есептей келгенде осы аймақтың жылдағы төмендеу жылдамдығы 0,5 – 0,7 миллиметр шамасында болған. Қара теңіз жағалауындағы ежелгі гректер отарларының теңіз астында қалғаны баршамызға аян. Сондай – ақ Индияда теңіз жағасындағы кемелер тоқтайтын гаваньдар жердің көтерілуі нәтижесінде біртіндеп тайыздап, порт құрылыстары теңіз жиегінен бірнеше километрге дейін алыстай берген.
Құрылыстық - картографиялық әдіс. Балтық теңізінің деңгейі неотектоникалық қозғалыстар әсерінен өзгерілуінен Аланд аралдарының ХIХ және ХХ ғасырларда сызылған карталарын салыстырғанда құрлықтың көлемі өткен ғасырға қарағанда едәуір ұлғайғаны байқалған.
Су деңгейін өлшейтін бақылау өдісі. Теңіз деңгейінің көтеріліп – төмендеуін жағаға орнатылған, тең сызықтарға бөлінген рейкалармен және футштоктармен өлшеп отырады. Әдетте теңіз деңгейінің қалпын өзі қағазға түсіріп отыратын мареограф деген аспап қолданылады. Осы аспаптар арқылы алынған мәліметтер бойынша Фенноскандинавиядағы Ботника шығанағының орта және солтүстік бөліктері (жылына 0,8 мм көтерілуде) (3.1-сурет). Ежелгі теңіз террасалардан және көл алаптарының таспалы саздардан алынған қосымша мәліметтері бойынша 9000 жыл аралығында Фенноскандинавия аумағның дөңесті тәрізді көтерілу амплитудасы 250 м болған. Мұндай изостазиялық көтерілу қазіргі заманға жақындаған сайын бәсеңдей берген. Мәселен, 9000 жыл бұрын көтерілу жылдамдығы жылына 13-8 см болса, 7-6 мың жыл бұрын көтерілу жылдамдығы жылына 2 см – ге дейін төмендеген, ал қазір 1 см шамасында.
3.1 сурет – Фенноскандия көтерілуінің изосызықтары (А.А. Никонов бойынша, 1977) а) соңғы 5000 - 7000 жылдар (метрлер бойынша); б) қазіргі кезеңде (мм/жыл), қайта нивелирлеу мәліметтер бойынша жылына 0.8 мм жылдамдықпен теңіз деңгейінің эвстатикалық көтерлілуінің есептеумен бірге. ....

Көліктің жеке алғанда ешкандай өнім өндірмейтіні мәлім, бірақ оның шаруашыльщгағы маңызы зор, көлік болмайьшша кез келген аумақтың казіргі экономикасы, бейнелеп айтканда, бір күнде тіршілік ете алмайды, өйткені өндіруші өнеркәсіп пен өндеуші өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы, өнім мен оның тұтынушылары арасындағы байланысты қамтамасыз ете алатын тек кана — көлік. Сонымен катар, көлік еңбек бөлінісін кеңінен дамытуға және осьшың негізінде жекелеген республикалар мен экономикалық аудандардағы шаруашылықгардың мамандануьш тереңдете түсуте мүмкіндік береді. Демек, келік - өндіргіш күштерді дамытудьщ куатты құралы. Көліктің барлық түрлері әдетте өзара тығыз байланысты болып, бірін-бірі толықтарады және қызмет көрсететін біртұтас кешен түзеді
Көліксіз шаруашылық салаларын дамыту мүмкін емес. Олар арқылы өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы арасында өндірістік байланыс орнайды. Олардың арасында, сондай-ақ облыс, аудан, қала мен ауыл арасында өнім алмасу жүреді, сыртқы саудаға жол ашылды. Көліктің міндеті — шаруашылық салаларының және халықтың жук пен жолаушы тасымалдау жөніндегі қажетін толық қанағаттандырып, түрлі аймақтар арасындағы байланысты қамтамасыз ету. Көлік аумақтық еңбек бөлінісшің негізі болып табылады. Тек көліктің көмегімен ғана экономикалық аудандарды мамандырып, кешенді дамыту мүмкін болады. Көлік неғүрлым жетілдірсе, республмкада географиялық еңбек бөлінісінеэ экономикалық аудандардың мамандануы мен кешеңді дамуына соғұрылым көп мүмкіндік туады. Жер келемі ұланғайыр, табиғат байлықгары мен халқы әркелкі орналаскаы Казақстан үшін көліктің маңызы аса зор. Республикада кұрғақ жолды (темір жол және автомобилъ), әуе, су (теңіз және езен), кұбыр жене электрондық (электр жеткізу желілері) сияқгы көлікгің барлық түрі дамыған. Олардың барлығы қосьшьш бірыңғай кедік жүйесін түзеді. Өзара көліктік тораптармен біріккен барлық көлік жиынтығы көлік кешенін ....

Тақырыптың өзектілігі. 1998 жылдан бастап Астана қаласы – Қазақстанның астанасы – Үкіметтің ресми резиденциясы мен елдің басқарушы орталығы. 1999 ж. Көкшетау қаласы Ақмола облысының әкімшілік орталығы болды және Көкшетау-Бурабай аймағы Астананың даму жоспарына кіргізілген болатын. Көкшетаудың қазіргі кездегі әкімшілік статусы осы аймақтың дамуы мен гүлденуіне көмектеседі, осыған байланысты рекреациялық және туристік ресурстар меңгеріледі, осы арқылы таңдалған тақырып өзекті болып отыр.
Көкшетау–Бурабай аймағы –Қазақстанның солтүстігінің ең әдемі орны. Бұл – сұр жартастар мен қылқанды жапырақ ормандарының, әсем таулар мен тұнып жатқан өзендердің таңжайып өлкесі, даланың тамаша аралы. Таулардың, ормандардың және көлдердің үйлесімі ландшафттардың тек қайталанбас сұлулығын ғана емес, ерекше емдік климатты да құрап отыр.
Көкшетау–Бурабай аймағы – санаторийлер, профилакторийлер, демалыс үйлері мен спорттық-сауықтыру лагерьлерінің өлкесі. Өзінің әдемілігімен және сұлулығымен Ресейдің, Қазақстанның әр бұрыштарынан және ТМД елдерінен ондаған мың адамды тартады. Бурабай қымызбен, емдік батпағымен және минералды су көздерімен атақты. Курортта әсіресе дала шөптері мен шыршалы орманның ғажайып иісіне қаныққан таза ауа ерекше жанға жағымды.
Бурабай – халықаралық мәнге ие курорт. Дәрігерлер мен демалушылардың жалпы пікіріне қарағанда, Көкшетау-Бурабайда басты емші болып табиғат табылады. Оның 5 негізгі «емдеу кабинеттері» бар: орман, су, тау, ауа және күн.
Көкшетау–Бурабай аймағы өзінің сұлулығы үшін және көлдерінің, өсімдік пен жануарлар әлемінің даралығы үшін «Қазақстан маржаны» деген поэтикалық атауға ие. Туризм - әлемдік экономиканың жетекші және ең бір динамикалық салаларының бірі. Жылдам өсу темпіне байланысты ол жүз жылдықтың экономикалық феномені болып мойындалып отыр.
Көптеген елдерде туризм жалпы ішкі өнімнің қалыптасуында, қосымша жұмыс орындары мен тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз етуде, сыртқы сауда балансының белсенділігінде маңызды роль атқарады. Туризм көлік және байланыс, құрылыс, ауыл шаруашылығы, халық тұтынатын тауарларды өндіру және тағы басқа сияқты экономиканың негізгі салаларына ықпал етеді, яғни әлеуметтік-экономикалық дамудың өзінше бір катализаторы болып қызмет етеді.
Берілген дипломдық жұмыста біз Көкшетау–Бурабай аймағын курортты шаруашылықтың моделі ретінде қарастырамыз, сонымен қатар мұнда туризмнің дамуына қажетті болашақ жоспарлары қарастырылады.
Ұсынылған жұмыстың мақсаты - Көкшетау–Бурабайдағы курортты шаруашылықтың қазіргі күйін, табиғи-географиялық алдын-алулар және аймақтағы туризм мен курортты шаруашылықтың даму қадамдарын зерттеу. ....

Курстық жұмыста қарастырылып отырған Кіші Алматы өзені-СЭС-тен 164 (171) км жоғары бекетінің жалпы физико-географиялық сипатын, климаттық факторларын, гидрологиялық зерттелгендігін және су режимінің жалпы жүру кезеңдері айқындалған.
Жұмыстың негізгі мақсаты болып зерттеу жұмыстары кезіндегі мәліметтер бойынша есептік тұстамадағы өзен ағындысының барлық сипаттамаларын анықтау болып табылады.
Қарастырылып отырған жұмыста бастапқы мәліметтер бағаланды және алаптың климаттық, физико-географиялық сипаттамалары есепке алынып, өзенннің орташа, ең жоғарғы және ең төменгі су өтімімен қамтамасыздық қисығы тұрғызылды. ....

Канада(Canada)- Солтүстік Америкада орналасқан мемлекет.Жер көлемі -9970610 км кв. Халқы-31,0 млн. адам(1999(. Тұрғындарының 48% ағылшын канадалықтар , 29 % -ы француз канадалықтар, 23 % -ы басқада еуропалықтар, 3 % - ы америкалық үндістер мен эскимостар. Қала халқы 77,9 % (1996). Ресми тілдері ағылшын және француз тілдері. Тұрғындары христиан дінінің католик және протестант тармағын ұстанады.. Канада парламентті монархия. Британ достастығына кіретін федерация болғандықтан Ұлыбритания королі (королевасы) формальды түрде мемлекет басшысы болып саналады. 1952 жылдан –Елизавета ІІ. Ол Канада премьер министірінің ұсынысымен бес жыл сайын генерал губернатор тағайындайды . Жоғарғы заң шығарушы орган –екі палатадан (Сенат пен қауымдар палатасы )тұратын парламент. Сенат мүшелерін премьер министірдің ұсынысы мен генерал губернатор тағайындайды. Үкіметті премьер министр басқарады. (1997 жылдан -Жан Кретьен ) .Оған өте кең құқық тар берілген. Ол –Қарулы күштердің Бас қолбасшысы Ел әкімшілігі жағынан 10 провинциямен 3 территориядан тұрады..
Астанасы – Оттава қаласы. Ақшасы – Канада доллары.
Табиғаты- Канада арктикалық, субарктикалық, қоңыржай белдеулерде орналасқан. Оның батысында ( таулы ) жылы тынық мұхит, шығысында (жазық) суық арктика ауа ағыны әсер етеді. Негізінен ,жазық жіне үстүртті келетін шығыс және орталық канада Гудзон ойпаты, Лаврентий қыраты ( биіктігі-100м) . Орталық және Ұлы жазықтар орналасқан. Елдің батыс шетінде Кордильер таулы жүйесі (ең биік жері Логан тауы, 6050 м ), ал оңтүстік шығыс шетінде Аппалач таулы қыраттары орналасқан. Пайдалы қазындалры : уран, темір ,никель, мыс, мырыш, қорғасын, алтын, мұнай, көмір, табиғи газ. Климаты арктикалық, субарктикалық, оңтүстігінде қоңыржай , континенттік. Қаңтардағы орташа температура- 35 -30С (солтүстікте және 4 - 7С (оңтүстікте ). Шілдеде 4-7С (солтүстікте) және 21 С (оңтүстікте). жауын шашынның жылдық мөлшері 150 мм-ден (солтүстікте) 2500 мм-ге (батыста) дейін. Аса ірі өзендері Макензи, Фрейзер ,Юкон, Колумбия ,тағы басқа. Атлант ,Солтүстік мұзды және Тынық мұхиттарға құяды. 200 –ден аса ірі көлдер бар. Солтүстігінде қынамен мүк қана ссе, орталығында тундра, тайга өсімдіктері, оңтүстігінде аралас ормандар (шырша, майқарағай, көктерек ,қылқан жапырақты ағаштар ) өседі. Жан-жануарлардан солтүстік бұғысы,ақ аю, сусар, поляр түлкісі, бизон, қызыл тиын, сілеусін, таутеке кездеседі.....

Канада Солтүстік Американың солтүстік бөлігінде орналасқан мемлекет. Жер көлемі бойынша бүкіл дүние жүзінді Ресей Федерациясынан кейін екінші орын алады. Оның құрлықта АҚШ - пен ғана шекарасы бар. АҚШ- пен көршілестігі - Канаданың саяси және экономикалық – географиялық жағдайын анықтайтын шешуші белгі. Шекараларының сумен ұласып жатуының үлкен маңызы бар. Ұлы көлдер жүйесін Атлант мұхитымен жалғастырып жатқан Әулие Лаврентий өзені елдің басты « теңіз қақпалары » қызметін атқарады және Африка Еуропа құрлықтарына баруға болады. Тынық мұхит арқылы Аустралияға баруға болады. Географиялық орны қолайлы. Оңтүстік және солтүстік батысында АҚШ – пен, теңіздер арқылы солтүстігінде Ресеймен, шығысында Гренландия аралымен шектеседі.
Бұл жерде территорияның өте нашар игерілген жерлер өте көп. Жер көлемінің жартысына жуығы ағашты канадалық қалқан үлкен бөлігі – Лаврентий таулы қыраты , көлдер, қатал климаттың жерді игеруге кедергі келтіреді. Батыс және шығыс бөлігінде таулы жүйесі орналасқан. Оңтүстік шығысында Аппалач тауы, батыста Кордильер тауы. Оңтүстік бөлігі ғана игерілген. Елдің қатал табиғат жағдайлары Канаданың солтүстігі мен солтүстік батысында шаруашылық ісімен айналысу орын алмаған. ....