Бұрынғы өткен заманда,
Дін мұсылман аманда,
... Жиделі Байсын жерінде,
Қоңырат деген елінде
Байбөрі деген бай бопты,
Төрт түлігі сай бопты.
Тоқсан мың екен қорасы,
Мұрындық.....

Кешегі өткен заманда,
Дін мұсылман аманда,
Қарақыпшақ Қобыланды,
Атасы мұның Тоқтарбай
Халықтан асқан болды бай.
Байлығында.....

Жер жүзі әдебиетінің тарихына көз салсақ, мәдени-рухани дамуында белгілі бір белі, елеулі кезеңдері болады. Әр елдің әлеумет өміріндегі әр алуан тартыс, тап күресі, қоғам өмірінің жалпы даму процесі таптың немесе топтың ой-пікір, тілек, мүддесін жыр етіп жоғары көтеретін адамдарды да дүниеге ала келеді. Олардың кейбіреулері ескінің шырмауынан шыға алмай, өткеннің күнгейін, жаңа заманның көлеңке жағын көрсе, кейбіреулері ескіліктің сыншысы, жаңалықтың жаршысы дәрежесіне көтеріледі. Олар тарихты даттамай да, мақтамай да әділ бағалап, үмітті алдан, жарықты ....

Кезінде М.Әуезов пен Ғ.Мүсірепов жоғары баға берген «Болашаққа жол», кейін «Инеш» аталған романнан соң жазушы Сафуан Шаймерденов көркемдігі жоғары бірталай көлемді туындыларды дүниеге әкелді. «Мезгіл», «Қарғаш», «Жыл құсы», «Ит ашуы» сияқты повестерінің өн бойына адамгершіліктің асыл арқауы өзек болған. Көркем әдебиеттің мақсаты – адамды гуманизмге тәрбиелеу, ішкі жан-дүниесін байыту десек, Сафуан Шаймерденов шығармаларында.....

Бүгінгі кеңестер бесінші пән ретінде әдебиет пәнін таңдаған түлектерге арналады. Әдебиетке дайындалу – біреулер үшін ләззат, ал екіншілерге – азап, басқалары жалқаулықты жеңе алмай әбігерге түседі. Себебі, бұл пән өзін сүйіп оқығанға ғана қолжетімді. Егер, әдебиетті жақсы көрмесеңіз, жоғары балл аламын деуіңіз бекершілік. Мейлі, ҰБТ-ны ойдағыдай тапсырдыңыз делік, онан кейінгі оқу-білімнің барлығы да шығармашылықпен, көркем туындылармен байланысты болғандықтан, үлкен жетістіктерге жетуіңіз екі талай. Келісесіз бе? Ендеше, сізді бұл пәнді жан қалауыңызбен таңдады деп ойлаймыз. Ары қарай "Әдебиетке қалай дайындаламын?, "Дайындықты неден бастаған дұрыс?", "Жоғары балла жинау мүмкін бе?" деген сауалдарыңызға жауап.....

Сабақ: Айтыс өнері
Күні:
Сыныбы 9
қазақ әдебиеті
Малонарым орта мектебі
Мұғалімнің аты-жөні: Каирбаева Д.Е.
Қатысқан оқушылар саны: Қатыспағандар саны:
Бөлім - Атадан қалған асыл сөз
Сабақтың тақырыбы - Айтыс өнері
Сабақтың мақсаты 9.1.3.1. Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау
Күтілетін нәтиже Шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырады, жаңашылдығына баға береді
АКТ Компьютерде теріліп, шығарылған мәтіндер
Оқылым мәтіндері мен тапсырмалар
Тілдік міндеттер Бұрын дамытылған мазмұн мен тілдік дағдыларды одан ары жетілдіреді.
Берілген негізгі ақпаратты түсіну және басты ақпаратты анықтай отырып сөйлеу үздіксіз жетілдіруді көздейді.

Ежелгi түркiлердiң арғы ата-тегi саналатын сақтардың батырлық жырлары арасындағы мазмұн, түр, стиль бiрлiгi көркемдiк дәстүр жалғастығы тұрғысынан ғыл. негiзде дәлелдендi. Сол себептi б.з.б. дәуiрлерде шығарылған «Алып Ер Тоңға», «Шу» батыр, «Атилла», «Көк бөрi» және «Ергенеқон» дастандары бүгiнгi қазақ Әдебиетінiң қайнар-бастаулары болып табылады. Сондай-ақ аталған қаһармандық дастандар өзiнен кейiнгi тарихи....

Қазақтың ұлттық әдебиетiнiң төл тарихы қазақтардың ұлт болып қалыптасуы мен дербес мемлекеттiгiн құрудан басталады. 15—16 ғ-ларда қазақ жыраулары ежелгi түркi поэзиясындағы дидактик. сарынды мазмұндық, тiлдiк, стильдiк жағынан жетiлдiре түстi, гуманистiк, философиялық ой-пiкiрлердi қоғамдық дамудың жаңа асқар биiгiне шығарды; қараңыз: Жыраулық поэзия.
18 ғ-дың соңына қарай, Қазақ....

Алтын Орда дәуiрiнде (13 — 15 ғ.) Қыпшақ даласындағы түркi халықтарының әдебиетi мен мәдениетi мүлдем жаңа сапалық дәрежеге көтерiлдi. Бұл кезде мемлекет астанасы болған Сарайшық қаласына Батыс пен Шығыстың аса көрнектi ғалымдары, сәулетшiлерi, ақындары, өнер қайраткерлерi, т.б. жиналған едi.
Алтын Орда дәуiрi.....

XIX ғасырдан бастап қазақтың жазба әдебиетi — әлеумет халiн ұғып, ел қамын жақтауға кiрiсiп, өлең бұрынғыша, қызық, сауық сияқты ермек емес, қауым қызметiн атқара бастады, елдiң саяси пiкiрi мен тiлек, мақсат, мұң, зар сияқты сезiмдердiң басын қосып, жаңадан ой негiзiн, салт санасын құрауға кiрiстi, бұл уақытқа шейiн болмаған әлеуметшiлдiк сарыны, азаматтық нысанасы бой көрсеттi. Осындай әлеуметшiлдiк сарынды көбейткен тарихи оқиғалар бұл дәуiрде орыс отаршылдығымен байланысты туды. Ресей империясына бодан болу, сонымен байланысты туған ел iшiндегi өзгерiстер, қанаудың күшеюi, халықтың тiршiлiк ету аясының тарылуы, ұлттық намыстың тапталуы қазақ ақындары шығармаларында кеңiнен бейнелендi. Осы өзгерiске.....