Сұп-суық желі азынаған, күллі айналаны күңгүрт түске бояған күрең күздің соңғы күндері өтуде... Сап - сары болған жапырақтардай сағынышқа оранған менің жаным, санамнан еш кетпейтұғын сол жанды тағатсыз сағынады...
Сонымен бу жалғаннан өттің, кеттің, Мақсатқа, әуре - пенде, қашан жеттің?! "Ас табылса, - дегендей,- дос табылмас!" Бірі болса, бірі жоқ болып кеттің! Бір соны жер қылған жоқ - шиыр, тебін, Қайда барсаң, көрсетіп әркім ебін! Жоқ болғаны жалғанда жаман екен, Аузыңның, сөгер кісі, тіккен жібін. Аспаннан жаңбыр болып жаудың-жаудың, Сарқырап сай-сайынан тас пен таудың. Құрғатып кептіретін күншуақ жоқ, Болған соң ортасында қалдың даудың.
Акқан суды кұйып алатұғын - ешкімде түбі бүгін ыдыстың жоқтығынан, су қалпынан асып кетіп, арнасының өзін бұзып дал-дал қылды. Ақпайын десе, Құдай жаратқан бұлақтың көзі; ағайын десе, қалай ағарын, қалай барарын білмей аң-таң. Аң-таң болатұғыны - мынау замана тиғир (тифир) тауыпты, халық-жұрттың ортасынан опа қашыпты. Ол опа қашқанда, жалғыз қашқан жоқ, сахилыкты, өміруат, адамгершілікті ертіп алып, үшеуі бірге ілесіп шығып кетіпті. Бұл үшеуінің орнында үш нәрсе қалыпты: опа орнына - мүнафиклық, сахилық орнына - сараңдық, мәрауат орнына - хүсүдлік. Бұрынғы аққу мен қаз отыратұғын көлдердің басында қарға, сауысқаннан басқа дым жоқ. Бұлбұл жүретұғын бау-бақшаларда көзі шегір ұзақтан басқа құс жоқ. Есіл Ай мен Күн қатарымен жарыса жүретүғын аспан көкте бұлттан басқа қалған дәнеме жоқ. Бұрынғы уақытта ас пен тойға жұрт өңшең дүлділін қосушы еді. Енді ас пен той болса, алтын қоңырау, атлас жабу жапқан есектерін құлақтарын салпаңдатып, ұялмай алып барып қосып жатыр. .....
— Неліктен олай дедің, дәлелде, — деді Татьяна Мұраттың сөзін бөліп. Сөз туралы бұл кеңес Мұрат институтты бітіріп армияға ертең жүрмек күні кешке басталып еді.
— Олай дейтін .себебім — сөзсіз бітетін іс, орындалатын жұмыс жоқ. Сөз адамды өмірдің теңізіне батырады да, қайықта қалқытады. Тіпті аспанға да шарықтатпай ма?!
«Сөз сүйектен, таяқ еттен өтеді» деген мақал ете дұрыс айтылған ғой деймін. Осы мақалдың өзінде үлкен бір маңыз жатқан сияқты. Сөздің бұл толық анықтамасы емес, бұл тек қана қызыл тілден шыққан шешен сөздің өткір құралы екенін ғана бейнелейді. Өйткені Мұраттың Татьянаға: «Кәне, ертең мен жүремін. Сенімен бір жүргенімізге төрт жыл. Не бар ойыңда, бәрін ашып айт, жасыма. Маған қашан күйеуге шығасың? Сөзсіз ойды білу қиын, ақырғы рет сыр ашайық,» — деген болатын. Сол сөздің рөлін дәлелдеу үшін Мұраттың айтқан себебі осы еді.
Ертеде бір байдың жалғыз баласы жылқы бағып жүрсе, бір адам келіп: — Балам! Бір үйір жылқы берсең, мен саған үш ауыз насихат сөз үйретейін, – депті. Бала тұрып: — Құп! Берейін, үйретіңіз, – дейді. Әлгі кісі: — Балам! Суын ішкен құдыққа түкірме, ертеңгі асты тастама, оң қолың төбелес бастаса, сол қолың арашашы болсын, – дейді. Бала бір үйір жылқы береді. Әлгі адам жылқыны айдап өз жөніне кетеді. Кешке бала үйіне келеді. Әкесі: — Мал аман ба? – дейді. Баласы: — Мен үш ауыз насихат үйреніп, бір айғыр үйір жылқы бердім, басқа мал аман, – дейді. Әкесі ашуланып, баласын қуып жібереді. Әкесінен түңілген бала жаңадан үйленген аяғы ауыр жас келіншегіне......
Біздің Жазушылар одағымыздың бірінші бастығы Нұрлан Мырқасымұлы Оразалин айтты:
— Шераға, жолға дайындалыңыз, Парижге барасыз, — деді.
— Е, онда не болады екен?
— Шыңғыс Айтматовтың жетпіс жасқа толуына байланысты Біріккен Ұлттар Ұйымы аясында, ЮНЕСКО үлкен салтанаты симпозиум өткізеді. Соған барамыз. Қазақстаннан үш адам. Мен, Сіз және Қадыр Мырза Әли. Сонда бес-жеті минөттік сөз сөйлейсіз. Бірақ орысша дайындаңыз.
— Е, неге?
Өйткені Парижде қазақшадан французшаға аударатын тәржімашы жоқ.
Уақыты тым аз. Наурыз мейрамы өте салысымен, жиырма төртінде ұшуымыз керек.
- Тез құжаттарыңызды, екі суретіңізді еткізіңіз, — деп нығыздады Нұрлан мырза.
Айтты болды — орындау керек.
Құжат тапсыру қиын емес, ал сөзді қайттім? Өзіміздің Жазушылар одағының мінбесінен айта салатын сөз емес. Көз алдыма елестеттім: Париж. Салтанатты сарай. Дүние жүзінін түкпір - түкпірінен жиналған марқасқа жазушылар. Қарасы бар, ағы бар, сарысы бар. Шетінен сайрап тұр. Ал мен не айтамын? Және орысша.
Қиналған жерім осы болды. Бес-он минуттік сезді бес толғап әрең жаздым. Орысшадан соншалықты сорлы да емеспін. Бірақ өмір бойы қазақша жазып дағдыланған басым, орысшаға тосырқап қаламын.
Балалар әдебиеті – руханият еліміздің көркем шежіресі. Балалар әдебиеті – келешек әдебиеті. Белгілі академик-жазушы М.Әуезов: «Ел болам десең, бесігіңді түзе» деген екен. «Бесік түзетудің бір жолы – бесік жырын түзеу». Бесік жыры – балалар әдебиеті. Бүгінгі балалар әдебиеті - өркесі иік, өрісі кең, жанры алуан, мәдениеті үлкен әдебиет. Бала оқылған шығармаларын немесе мәтінді тыңдап қана қөоймайды, солард ұғуға талпынады. Соның негізінде біртіндеп ол жайында ұғым қалыптастыруға талпынады. Оның н ойынтез түсіінп, өз ойын да жүйелі.......
Сөйлем ішінде шылау сөздер объектілік - бағыттықты, мезгіл – мекендік, тиянақтылықты, әсерлікті әр түрлі грамматикалық мағына үстемелеп, қосымша реңк беретін және байланыстырушылық қызмет атқаратын лексемалар тобына жатады. Олар мағыналық қызметіне қарай демеуліктер, септеуліктер, жалғаулықтар болып үшке жіктелетіндігі белгілі. .....
Мағжан Жұмабаев Солтүстік Қазақстан облысы Булаев ауданы «Молодёжный» кеңшарында туған. Алғаш білімді ауыл молдасынан, мектеп мұғалімінен, содан кейін Уфадағы «Ғалия» медресесінен алған. Омбыдағы мұғалімдер семинариясын, Мәскеудегі әдеби көркем институтын бітіріп, Ташкентте, Қызылжарда ұстаздық қызмет атқарған. Мағжанның шығармашылық жолы ақындықтан басталған. Ол халық, жер туралы жырлады. Мағжан атамыздың «Жазғы таң», «Қазағым», «Өнер-білім қайтсе табылар?» атты өлеңдері жастарды тәрбиелікке шақырады......
Соғыс не? Соғыс апат,Соғыс соққы Ол соқса шығарушы бұрын жоқты Ол дауыл, күш мұхитын тасытады. Елетпей азды-көпті,ашты- тоқты.
Соғыс! Не деген қорқынышты да үрейлі еді. Бұл сөз кез келген адамға соншалықты суық естілетін сөз. Қазақ еліне ең ауыр тиген соғыс-Ұлы Отан соғысы. Бұл соғыста көптеген қазақ азаматтары қаза тапты. Олардың есімдері......
І. Кіріспе 1. Ғ.Мүсірепов ұлттық сөз өнері тариxындағы зор тұлға ІІ. Негізгі бөлім 1. Ананың ардақты образын сомдау - Ғ. Мүсірепов ерекшелігі 2. Мүсірепов бейнелеген ана – нағыз қазақтың анасы 3. Ана туралы әңгімелер циклі - алуан әуенді, сезімге бай туындылар ІІІ. Қорытынды 1. Өлді деуге бола ма, айтыңдаршы Өлмейтұғын артында сөз қалдырған...
Қазіргі қaзaқ әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі - Ғабит Маxмұтұлы Мүсірепов ұлттық сөз өнері тариxындaғы зор тұлға. Тәжірбиелі қaлaмгер қырық жыл еңбек еткен шығармaшылық жолындa тек қaзaқ әдебиеті ғана емес, бүкіл көп ұлтты кеңес әдебиетінің асыл қорына үлес болып қосылған құнарлы......
