Маркетинг – іскерлік, кәсіпкерлік,
тапқырлық, дарындылық икемділік,
сезімталдық және білімділік мектебі.

Адамзат тіршілігіндегі әрбір жаңа кезеңнің өзіне тән жетістігі мен мұқтажы болады. Өркениет деңгейіне қарай өсе түскен өмірлік қажеттілік өндіру мен тұтыну арасындағы оралымдылыққа қол жеткізуді алға тартады. Осы талапты жүзеге асыру өмірге маркетингті алып келіп отыр.
Біздегі өтпелі дәуір деп аталып жүрген нарықтық экономикаға көшу кезеңі маркетингке үлкен жаңалық енгізеді деген сенім бар. Өйткені ғасырлар бойы жинақталған нарықтық экономика саласындағы тәжірибеге, қуатты экономикалық әлеуметке, жоғары дәрежедегі бизнестік білім мен психологиялық дайындыққа сүйенген маркетингті біздің жағдайымызға бейімдеудің өзіндік ерекшеліктері бар.
Ал менің курстық жұмысыма арқау болып отырған халықаралық маркетинг туралы айта кету қажет.
Халықаралық маркетинг дегеніміз – фирма мен ұйымдардың сыртқы немес әлемдік нарықтағы қызмет. Халықаралық маркетингтің ерекше формасы ретінде трансұлттық компаниялардың кез келеген бір елдің нарығына ену қызметіне мегамаркетинг әрекет етеді.
Міне тәуелсіздік алғанымызға он бес жылдай уақыт болды. Қазақстан Президентінің биылғы жылғы Жолдауында біздің мемлекетіміздің қандай өнеркәсіп салаларын дамыта отырып ДСҰ-ға (дүниежізілік сауда ұйымына) кіретініміз және халықаралық экономикалық қатынастарда маркетингтің алатын рөлі біздер үшін ұлғая түспек. Осы тұрғыдан алғанда бұл тақырыпты терең түсініп, оны пайымдап келешекте қолдануға біздер дайын болуымыз керек.
Мысалы, Жапония екінші дүниежүзілік соғыстан кейін қауырт өсу жолына түскен кезде Министрлер кабинеті арнайы 25-жылдық жоспар жасап шетелдердегі нарықтарды жіті бақылап және соған жауап қата отырып әлемдегі экономикалық күш – қуаты жөнінен АҚШ-тан кейінгі ірі державаға айналды. Осындай кезеңді ГФР-да бастан кешірді. Яғни, халықаралық маркетингті ұғынудың маңызызор екні осы мысалдардан – ақ байқалып отыр емес пе?
Біздер мән беріп отырған халықаралық маркетинг тақырыбы біздің еңсесін жаңа тіктеп, қанатын енді жайып келе жатқан еліміз үшін өте өзекті мәселе. Біздердің құрдастарымыз жапон, корей, елдеріндегі студенттер де осы салаға зор мән беріп келешекте біздің сауда – экономикалық бәсекелестеріміз болады. Сондықтан осынау өскелең заманда еліміздегі саяси тұрақтылықты баянды ете отырып, еліміздің экономикалық ахуалын өркендету жолында біздер ешкімнен ұтылмауға мейлінше күш сала отырып осындай маңызды экономикалық білім көздеріне ден қоюымыз қажет ....

Еңбекті мамандыру мен бөлісу адамдар жұмысының өнімділігін едәуір арттыратындығы белгілі. Әркім өз міндетін айқын түсініп, қоян-қолтық әрекет еткенде ғана бірлесіп атқарған жұмыстың тиімді болатыны сөзсіз. Осыған орай ұйымдастыру функциясының міндеті, еңбек әрекеті элементтері олардың өзара әрекет ету тәртібі арасындағы пропорцияны анықтау, жүйедегі әрбір жұмыскерлердің орны мен рөлін белгілеу, оларды бөлімшелер мен звеноларға орналастыру, бұлардың бірлескен әрекетін мұқият ұйымдастыру, аппа Еңбекті мамандыру мен бөлісу адамдар жұмысының рттағылардың барлығының жекелеген қызметшілер мен жұмыскерлердің іс-әрекетін белгілейтін құжаттар әзірлеу арқылы жоспарда көрсетілген шаралар мен өндірістік процестердің мүлтіксіз жүзеге асыры луын қамтамасыз ету.
Ұйымдастыруды басқару функциясы өндірісті ұйымдастырудың белгілі алты принципі бойынша құрылады: мамандыру, пропорциалдық, параллелдік(қатарластық), дәлділік, үздіксіз және ырғақтылық.
Ұйымдастырудың өзі адамдардың бірлескен іс-қимылын бейнелейді. Бірқатар физиологиялық, биологиялық, психологиялық және әлеуметтік шектеулерге байланысты адамдар өз мақсатына жету үшін бірігуге, бірлесіп әрекет етуге мәжбүр болады. Мұндай бірлесу көп жағдайда қолайлы болуы, әрі белгілі бір ұйымдық құрылымда шығынды аз жұмсауды қажет етуі мүмкін. ....

Тауар өндірісінің өзекті категориясы - тауар болып табылады. Оның мәнін әртүрлі түсіндіреді. Солардың ішіндегі басты екеуіне тоқтайық.
I. Маркстік теорияда, тауар - зат, біріншіден адам қажетін өтеу үшін, екіншіден - сату үшiн өндірген, бұл анықтамадан туындайтын салдарлар:
а) тауар деп адамның белгілі бір қажеттіктерін қанағаттандыратын заттарды айтады;
ә) тауар деп еңбек жұмсалған заттарды айтады. Мысалы, ормандағы жидектер оларды жинаушылар үшiн тауар болмайды, бірақ оларды жинауға еңбек жұмсалған соң, олар тауарға айналады.
б) тауар деп сатуға арналған заттарды айтады.
II.Австрияның экономикалық мектебінде (оның көрнекті өкілі К. Менгер) тауар айырбасқа арналған игіліктердің ерекше түрі деп анықтама береді.
Экономикалық игіліктерге К.Менгер шектеулі мөлшерде кездесетін -экономикалық қызметтің объектілері мен нәтижелерiн де жатқызды.
Бұл анықтаманың екеуіне де ортақ тұжырым бар, олар тауарды еңбек өнімі ретінде қарастырады. Ерекшелігі, екінші анықтамада шектеулі игіліктер мен шексіз қажеттіктердің арақатынасы ескеріледі, ал бірінші анықтамада бұл мәселе қарастырылмайды.
Тауарлы өндірісті талдаудағы әртүрлi көзқарастардың болуы, зерттеу барысындағы зерттеушілердің әртүрлi методологиялық әдістерін қолданудан туындайды. Экономика ғылымында екі методологиялық тәсіл бар:
1. «Каузальдық» (Маркстік) - себепті-салдарлы; тауар шаруашы-лығының категорияларын зерттегенде, оның шығу негізі, себебі, соңғы нәтижесі т.с.с. себептеріне сүйенеді.
2. «Функциональдық» (маржиналистер) - зерттеу барысында тек экономикалық құбылыстардың көлденең (по горизантали) өзара байланыстарымен шектеледі. Олар экономикальгқ құбылыстарындағы себепті-салдарлы байланыстарға, негізіне көңіл аудармайды, мысалы: бағаны нарықтаты сұраным немесе керісінше ұсыным анықтайды деп, көзге көрініп тұрған құбылыс бойынша қорытынды жасап, шешім қабылдайды.
Жоғарыдағы аталған көзқарастарға қарамастан, олар тауар - еңбек арқылы жасалған өнімдер және адамның нысаналы мақсаты еңбегі жұмсалған дайын табиғи заттар, сонымен бірге түрлі қызмет көрсетулері де тауарға айналатынын дәлелдейді.
Тауардың екі қасиеті бар. Біріншіден, тұтылыну құны. Тауардын тұлыну құны дегеніміз - тауардың адам қажетін қанағаттандыра алатын мүмкіншілігі. ....

Еңбекті мамандандыру мен бөлісу адамдар жұмысының өнімділігін едәуір арттыратындығы белгілі. Әркім өз міндетін айқын түсініп, қоян-қолтық әрекет еткенде ғана бірлесіп атқарған жұмыстың тиімді болатыны сөзсіз. Осыған орай ұйымдастыру функциясының міндеті еңбек әрекеті элементтері мен олардың өзара әрекет ету тәртібі арасындағы пропорцияны анықтау, жүйедегі әрбір жұмыскерлердің орны мен ролін белгілеу, оларды бөлімшелер мен звеноларға орналастыру, бұлардың бірлескен әрекетін мұқият ұйымдастыру, аппараттағылардың барлығының, жекелеген қызметшілер мсн жұмыскерлердің іс-әрекетін белгілейтін кұжаттар (документтер) әзірлеу арқылы жоспарда көрсетілген шаралар мен өндірістік процестсрдің мүлтіксіз жүзеге асырылуын қамтамасыз ету.
Ұйымдастыруды басқару функциясы өндірісті ұйымдастырудың белгілі алты принципі бойнша құрылады: мамандандыру, пропорционалдық, параллелдік (қатарластық), дәлдік үздіксіздік және ырғақтылық.
Ұйымдастырудың өзі адамдардың бірлескен іс-қимылын бейнелейді. Бірқатар физиологиялық биологиялық, психлогиялық және әлеуметтік шектеулерге байланысты адамдар өз мақсатына жету үшін бірігуге, бірлесіп әрекет етуге мәжбүр болады. Мұндай бірлесу көп жағдайда колайлы болуы, әрі белгілі бір ұйымдық құрылымда шығынды аз жұмсауды қажет етуі мүмкін ....

Коммуникация дегеніміз – басшылардың тиімді шешім қабылдауы үшін хабарлар, мәліметтермен алмасуы және төмендегі буындарға қабылданған шешімдерді жеткізуі. Басқару қызметтерінің барлық түрлерін-дегі ақпараттар хабарлар, мәліметтер айналымы коммуникациядағы байланыс процестері деп аталынады.
Әрбір басшы өзі басқаратын ұйымның мақсатына жетуі үшін үш бейнеде көрінеді және басқарудың негізгі төрт функциясын орындайды. Осы мақсатқа жету үшін олар хабарлар, мәліметтермен жұмыс жасайды және олар мақсатқа тура ықпал етеді. Енді ұйымдардағы коммуникациялық процестерді қарастырамыз.
Бірінші, ұйым аралық және оның сыртқы ортамен қарым-қатынастары. Әрбір ұйымдардағы қызметтер жөніндегі жазбалар, телефон арқылы сөйлесу, формальды есептер, видеоленталар, көзбе көз әңгімелесу, кеңестер т.б. қарым-қатынастар байланыстырудың негізгі көзі болып табылады. Ұйымдар сыртқы қоршаған ортамен байланыста болуы үшін бірнеше құралдарды қолданады. Потенциалды тұтынушылармен болатын байланыстар олардың жарнамаларды және тауарларды базарға өткізулері арқылы қоғаммен байланыстары, олардың халықаралық және ұлттық деңгейдегі бейнесі көрінеді. Өзінің бір жылдық есептерінде әрбір ұйым өздерінің қаржысы, маркетинг жеңілдіктері, орналасу т.б. туралы мәліметтер береді.
Екінші, бөлімшелер мен деңгей арасындағы байланыстар, тік байланыс шеңберінде жүргізіледі. Ол хабарлар жоғары деңгейден төменге келіп түседі немесе бәсеңдеп түсуі мүмкін. Осы арқылы туралы хабарланады. Мысалы, өндірістің вице-президенті зауыт басшысына өнім өндірудегі өзгерістер туралы хабар береді. Ал ол өз кезегінде бұл хабарды төменгі буынға болуы мүмкін өзгеріс ерекшеліктерімен қоса жеткізуі тиіс.
Ұйымдарда жоғарыдан төмен байланыстар болып қана қоймайды, сонымен бірге, төменнен жоғары көтерілуші хабарлар да болады. Мысалы: банк маманы жаңа қосылған ЭВМ-ның клиенттерді көп күттіретінің өз басшысына айтуы керек. Төменнен жоғары көтерілетін байланыстар – жоғарғы буындарды төменгі буындарда болған жағдаймен таныстыру немесе хабардар ету. Бұл байланыс әдетте есеп беру, ұсыныс жасау, ьүсініктеме хаттар жазу түрлерінде жасалынады. ....

Т я н ь - Ш а н ь таулы өлкесі Азия материгіндегі ең ірі таулардың бірі. Тянь-Шань деген сөзді қытай тілінен аударғанда а с п а н т а у деген мағынаны білдіреді. Тянь-Шань тауы жоталарының орналасуы бағытына қарай: солтүстік Тянь-Шань, Орталық Тянь-Шань, Батыс Тянь-Шань, Шығыс Тянь-Шань деп бөлінсді. Тянь-Шань - Азиядағы ең ірі тау жүйесінің бірі. Тау~ дың шығыс бөлігі Қытай жерінде орналасқан. Тянь-Шань сөзі қытай тілінде «Тәңір шыңы, Аспан тау» деген мағынаны білдіреді. Қазақстанға Тянъ-Шаньның солтүстік және батыс бөлігі, Орталық Тянь-Шаньның кейбір жоталары кіреді. Солтүстік Тянь-Шаньнан Іле Алатауы, Қырғыз Алатауының батыс бөлігі, Шу-Іле таулары, Батыс Тянь-Шаньнаы Піскем, Өгем жоталарының оңтүстік-батысы, Қаратау, Орталық Тянь-Шаньнан Талас Алатауының оңтүстік-батыс бөлігі Қазақстанның оңтүстік-батысы мен оңтүстігіндегі таулар сілемін кұрайтын жоталар болып табылады.Таулар жүйесі, жер бедері мен геологиялық тарихы Тянь-Шаньның ең биік нүктесі -Хантәңірі (6995 м). Орталық Тянь-Шаньның үлкен жотасы Теріскей Алатау оңтүстігінде орналасқан. Сол жерден Қазақстан мен Қырғызстанның шекарасы өтеді. Теріскей Алатаудың жыныстар мен гнейстердің қалың қабатынан құралған. Оның үстінде төменгі палеозойдыңтақтатасы, құмтасы, шөгінді эффузивті жыныстары қабаттасқан. Тау беткейлері кұрғак;, терең шатқалдармен тілімделген, жері жазық, солтүстігі Бетпақдаламен шектеседі. Қазіргі уақытта жоталарының биік бастары мәңгі қар жамылып, әлсін-әлсін жер сілкіну болуы Тянь-Шань тау жоталарында альпілік тау жасалу жүріп жатқанын байқатады. Тянь-Шань тау жоталары пайдалы қазбаларға, оның ішінде полиметалл рудаларына өте бай. Тянь-Шань тау жоталарының пайдалы қазбалары әлі толық зерттелмеген Таулардың жалпы жер бедері біркелкі емес. Ол биік жоталармен бірге тауаралық алқаптардан, қыратты жазықтардан тұрады. Таулардың биік белдеулері оның да муының негізгі заңдылықтарын белгілейді. ....

Тыныстың жіті жетіспеушілігі деп, сыртқы тыныс аппараты қызметінің ағзадағы газ алмасу қажеттілігін толық қамтамасыз ете алмауын айтамыз. Осының салдарынан гиперкапния дамиды (артериялық қандағы көмір қышқылының парциалды қысымының жоғарылауы).
Тыныстың жіті жетіспеушілігін (ТЖЖ) механизміне, газ алмасудың бұзылыстарына карай 4 топқа бөледі:
1. ТЖЖ-нің механикалық түрі. Ол тыныс жолдарының жоғарғы бөліктерінін обструкциясына (тілдің тыныс жолдарын бітеп қалуы, жедел эпиглоттит, ларингоспазм, жедел ларинготрахеит, көмей және кеңірдектегі бөгде заттар), төменгі бөліктерінің обструкциясы (жедел эндобронхит, жедел бронхиолит, жүрек жетіспеушілігі, бронхтағы бөгде заттар), қабырғалардың сынуына байланысты.
2. ТЖЖ-нің бөлу-диффузды түрі. Оның дамуы альвеолярлық қабырғалар арқылы газдардың бөлінуі мен диффузиясының бұзылуына байланысты: өкпенің ісінуі, ателектаз, альвеолит, жанармаймен улану.
3. ТЖЖ-нің желдендірулік түрі. Олардың себептеріне: даму ақаулары (кеуде клеткасының деформациясы, көкеттің жарығы), әр-түрлі этиологиялы комалар (бассүйек-ми жарақаты, менингит, энцефалит, уланулар, тыныстың жүйке-бұлшық еттік регуляциясының бұзылуы (тырысу статустары, тырысқақ, полимиелит, полирадикулоневрит), рестриктивті процесстер (құрғақ плеврит, көк еттің ауру сезіміне байланысты қимылының тежелуі, асқазанның мөлшерден тыс толуы, ішектің парезі).
4. ТЖЖ-нің аралас түрі. Бұл тыныстың тоқтауына, ТЖЖ-нің барлық ауыр түріне, өкпенің қабынуына, экссудативті плевритке, пневмотораксқа, пиоторакска, гидроторакска, бөліктік немесе толық өкпе ателсктазына, ФОҚ-мен улануға байланысты. ТЖЖ барлық түрі өршуіне қарай мынадай 3 патогенетикалық сатылардан өтеді: компснсациялык. субкомпенсациялык және декомпенсациялық.
Компенсациялық. Мұнда желдендірулік тыныс жетіспеушілігінде дамитын тыныстық көлемнің біріншілік азаюы тыныстың жиіленуіне (тахипноэ) байланысты толтырылады. ....

Тыныс алу органдарының маңызы. Организмде әрқашанда және ұдайы тотығу арқылы белоктардың, майлардың және углеводтардың ыдырауы болып отырады, бұл кезде органикалық заттардың күрделі молекулалары оттегін қосып алады және ыдырайды. Заттардың ыдырауы әр түрлі физиологиялық процестерге және денені жылытуға пайдаланылатын энергияның бөлінуіне байланысты. Тотығу реакциясына қажетті оттегі организмге тыныс алу органдар арқылы келіп, клеткаларға қан арқылы жеткізіледі. Бұл процестің нәтижесінде организмдегі клеткаларда көмір қышқыл газы түзіледі, оны клеткалардан қан алып кетеді де, тыныс алу органдары арқылы бөліп шығарады.
Оттегін сіңіруге және көмірқышқыл газының бөлінуіне байланысты процестерді газ алмасу процесі деп айтады. Атмосфералық ауа мен организм арасындағы газ алмасудың жүзеге асуында тыныс алу органдарының маңызы бар.
Мұрын қуысы. Тыныс алу системасы мұрынның тар жолдарын, мұрын шеміршегі бөлетін мүұын қуысынан басталады. Ол оң және сол жақ жартылардан тұрады.
Мұрын жолдары эпителиймен қапталған. Оның кірпікшелері тыныс алатын ауамен бірге келген шаңды тұтып қалып, өзінің қозғалысы арқылы сыртқа шығарып отырады.
Мұрын жолдарының бетінде қан тамырлары көп болады. Ол тамырлармен ағатын қан, тыныс алатын ауаны жылытады.
Мұрын қуысының кілегейлі затында лейкоциттер болады. Олар өзінің фагоциттік қабілетінің арқасында тыныс алатын ауада болатын бактерияларды жояды. Бактерияларға мұрын қуысы бездері бөліп шығаратын кілегейлі зат та күшті әсер етеді. Бұл кілегейлі заттар бактериялардың тіршілік әрекетін баяулату арқылы, олардың организмге тигізетін қаупін кемітеді.
Егер ауа өкпеге ауыз арқылы енген болса, онда ауыз қуысындағы ауа, мұрын қуысындағыдай тазартылмаған, жылытылмаған және залалсызданбаған болар еді. Сондықтан тынысты ауыз арқылы емес, мұрын арқылы алу керек.
Ауа мұрын қуысынан хоан арқылы жұтқыншақ - таңдай тесігіне өтіп, одан тыныс алу системасының ең маңызды бөлігі - көмекей басталады.
Көмекей. Көмекей мойындағы 5-7 мойын омыртқаларының алдыңғы жағында орналасқан. Оның қабырғасында үш үлкен тақ, үш кішкене жұп шеміршектер болады. Олардың ішіндегі ең ірісі қалқанша шеміршек деп аталады, оны мойынның алдынғы жағынан саусактармен ұстап тез тауып алуға болады. Оның үстінде екінші бір үлкен шеміршек - көмекей кацпагы орналасқан.
Бір-бірімен сіңірлер арқылы буындаса байланысқан көмекей шеміршектің талшықтары әр түрлі бағытталған, бірнеше көлденен жолақты еттер қозғалысқа келтіреді. Көмекейдің ішкі қуысы кілегейлі қабықпен астарланған. Көмекей қуысының ең тар жерінде дыбыс сіңірлері орналасқан, оларды ауа өткен кезде тербетеді де, сол тербелістің нәтижесінде дыбыс пайда болады. ....

Тыныс алу мүшелері организімді оттегімен қамтамасызетуге және одан көмір қышқыл газды шығару қызметін атқарады. Дені сау адамның тыныс алу қимылы минутына 16-дан 40-қа дейін өзгеріп отырады, бұл адамның жасына, жынысына, дене құрлысына байланысты. Дене қызуы көтерілуі, қобалжуы, дене еңбегімен айналысу тыныс алу жилігін артырады.
Тыныс алу жилігін сырқатқа байқатпай санау керек. Осындай мақсатпен сырқат білегін алып, тамыр соғуын анықтағандай (санағандай) болады, ал екінші қолын сырқат көкірек клеткасына қойып оның бір минуттағы қимылын санайды. Тыныс алу қалыпты, белгілі бір тереңдікте болуы тиіс.
Тыныс алу орталығының функциясы зардап шеккен кезде тыныс алу сирейді. Ауыр жағдайларда Чайн –Стокс, Биота және Куссмауль типтес патологиялық тыныс пайда болады. Чайн –Стокс тынысы-дем алу қимылдарының оқтын –оқтындылығымен сипатталады, дем алу қимылдарының арасында біртіндеп өсетін және тыныс толық тоқтап қалғанша азаятын үзілістер болады. Биота тынысы қалыпты, ырғақты тыныс алумен сипатталады, ол арасында 1 минутке дейін созылатын ұзақ үзілістермен сипатталып отырады. Куссмауль тынысы қалыпты сирек тыныс алу
Тыныс алу органдары ауруларының жалпы сипаттамасы
Ентікпе дегеніміз тыныс алудың қиындауы, ал дем алу қимылдарының ырғағы мен күшінің бұзылуымен сипатталады.Бұл жағдайда сырқат дем жетпегендей ауыр сезініп, осыған байланысты терең де жиі дем алады. Ентікпе - қорғаныш- физиологиялық икемделу,оның көмегімен организм жетіспейтін оттегінің орнын толтырып, жиналған көмір қышқылының артығын шығарады.Ентікпе кезінде тыныс реттілігі бұзылады, ал тыныс алу жилігімен және тереңдігімен білінеді. Жиі және сирек, сондай –ақ үстірт және терең дем алулар түрін ажыратуға болады
Ентікпенің екі түрі бар – инспираторлық және экспираторлық.
Инспираторлық ентікпе узақ дем алумен сипатталады және ол дауыс саңылауының рефлекторлық қысылуы кезінде пайда болады. Бұл кезде сырылдап дем алады. Экспираторлық ентікпе (қиналып дем алу) ұсақ бронхтардың және бронх бұлшық еттерінің жиырылуы салдарынан майда бронхтардың саңлауы тарылған кезде, әдетте бронх демікпесі кезінде пайда болады.
Сырқат ентігі бастаған кезде мейіркеш ол жөнінде дереу дәрігерге хабарлауы және оның тыныс алуын жеңілдету үшін шұғыл шаралар қолдануы қажет: оның басын көтеріпнемесе жауырынынабірнеше жастық қойып, әйтпесе арнайы кереуеттің жоғарғы жағын көтеріп тастап қысып тұрған киімдерін ағытып шешуі, терезені немесе әйнекті ашыпкөбірек таза ауа келуінқамтамасыз етіп, сондай –ақ сырқаттқа оттегі жастығын жіберу тиіс. ....

Кеуде тұсының ауыру сезімі өкпе қабынудың зақымдану кезінде құрғақ плеврит, ылғалды плевриттің бастапқы кезеңі, өкпе қабының бір біріне жабысқанында, плевра өспелерінде және кейбір плевра қабынуымен өтетін өкпе ауруларында (өкпе инфаркті, өкпенің крупозды қабынуы, өкпенің қатерлі ісігі, өкпенің туберкулезы, және т.б) кездеседі.
Өкпе қабынан пайда болған ауру сезімі тыныс алу әрекетіне тікелей байланысты болғандықтан ол терең тыныс алғанда күшейе түседі.Ауру сезімі жөтелгенде, ауыратын жағына қарай науқас аударылғанда, денені қимылдатқанда, түшкүргенде күшейе түседі. Өкпе тінінде сезімтал нерв ұштары жоқ, ол тек өкпе қабында(плевра) ғана бар. Өкпе қабының жапырақшаларының бетіне қабыну кезінде пиврин талшықтары жабысып, бетінде кедір бұдырлар пайда болады.Осының нәтижесінде тыныс алғанда өкпе қабы жапырақшаларының үйкелісінен сезгіш нерв рецепторлары тітіркеніп, ауырсыну сезімін туғызады. Одан құтылу үшін науқас жөтелмеуге, тынысты терең алмауға тырысады.
Ылғалды плеврит кезінде ауыру сезімі тек бастапқы уақытта болады, тек плевра жапырақшалары арасына біртіндеп экссудат жиналып, олар бір бірінен алшақтаған соң ауыру сезімі жойылады да ентігу пайда болады. Плеврит сырқатынан соң ұйысу, яғни өкпе қабы жапырақшаларының бір біріне жабысып, тін құрылымының өзгеруі байқалса, аздаған ауыру сезімі сақталады. Ол әсіресе терең демалған уақытта плеврадағы сезгіш рецепторлардың тітіркенуі мен байланысты болады.
Қабыну үдерісі кеуде пердесіне жақын орналасқан өкпе қабына таралған кезде тітіркенудің ауырсыну жоғары қарай, иыққа, мойынға берілуі мүмкін. Кей-кезде ауырусезімі құрсаққа берілгендіктен аппендицит, холецистит ауруларымен шатастырып алуымыз да мүмкін. Пневмотаракс аяқ астынан пайда болған кеудеден күшті шаншумен қатар ентігу, көгеру, қан қысымының төмен түсіп кетуі анықталады.
Бұл белгілердің себептері - ол плевра қуысына ауаның өте шапшаң кіруі нәтижесінде плевраның сезгіш рецепторларының тітіркенуінен болады. Сол сияқты өкпенің сығылуы және орталық ағзаларының ығысуының нәтижесіне де пайда болады.
Ауыру сезімі миозитте, қабырға аралық невралгияда, іріңді теміреткіде, қабырғаның жарылуы мен оның сынуында, периоститте , остиомиелиттеде кездесуі мүмкін. Ауыру көкірек қуысына басқа ішкі ағзалардан берілуі мүмкін, мысалы: радикулитте, жедел холециститте ,көк бауыр инфарктісінде , кеуде пердесінің жарасында т.б. Қабырға аралықта невралгия кезінде ауыру сезімі қабырға бойымен орналасып, қабырға аралық нерв бойымен сипағанда анықталады. ....