Прокуратураның пайда болу және даму тарихы ежелгi дәуiрлерден басталады. Оның негiзгi қызметтерiнiң белгiлерi ежелгi Шығыс, Греция және Рим мемлекеттерiне таныс болған. Мысалға “Прокуратура” түсiнiгi латын сөзi “procuro”, “қорғаймын, қамтамасыз етемiн, алдын аламын” деген мағынаны бiлдiредi. Мемлекет пайда болғалы, үстем таптардың мүдделерiн қорғау үшiн “procuro” қызметiн атқаратын институттар пайда болды.
Ежелгi және Орта ғасырларда дәлме-дәл прокуратураға ұқсас институттар болған жоқ. “procuro” қызметiн ақсақалдар, ру басшылары, монархтар тiптi мемлекеттiң азаматтары да жүзеге асырған болатын. Бiртiндеп заңды қорғау механизмi дамыған сайын прокуратураның белгi үлгiлерi қалыптаса бастады.
Прокуратура институтының құқықтық жүйедегi алатын орны айқындалған кезде. Мемлекет оғаннақты қызметтер мен өкiлеттiктердi бере бастады. Мысалы, ежелгi Грециядағы халық жиналысында арнайы номофилактар коллегиясы заңдарды қорғау қызметiн атқарған, синофактар институты сотта айыптаумен айналысқан. Римде патрицийлерден қорғану үшiн халық трибунаты құрылды /плебейлiк магистратура/. Оның қызметiне заңдарды қорғау мен соттағы бәсекелестiктi қамтамасыз ету кiрдi. Бiр уақытта, әр түрлi лауазымды тұлғалар мен институттар арасындағы бытырап жатқан “procuro” қызметi бiрiгу жолына түскенде. Прокуратура институты толық құрылып, бүкiл қоғам мүдделерiн қорғай алады. ....