Жоғарыда тұтынушыларға әсер ететін факторларды және сатып алу үрдісін талдаған кезімізде тұтыну тауарлары рыногындағы түпкі тұтынушыны қарастырған едік. Енді тұтынушы ретінде кәсіпорын рыногының маңызды ерекшеліктеріне тоқталайық.
Кәсіпорын рыноктарын зерттеу кезінде рыноктардың үш түрін белгілеуге болады: өнеркәсіп тауарлары рыногы, арадағы сатушылар рыногы, мемлекеттік мекемелер рыногы.
Өнеркәсіп тауарлары рыногы дегеніміз өндіру үдерісінде қолданатын тауарларын сатып алатын алатын адамдар және ұиымдар жиынтығы болады.Өнеркәсіп тауарлары рыногын мына салалар құрады 1) ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы және балық шаруашылығы ; 2)өндеу өнеркәсібі; 3) тау-кен өіндірісі; 4)құрылысы; 5)жүк көлігі ;6)баиланыс ;7)коммуналды шаруашылық 8) банык, қаржы және сақтандыру істер ;9) әртүрлі қызымет көрсету саласы.
Бұл рыноктың сипаттамасы мынандаи көрсеткіштерімен анықталады;
• сатып алушылар саны шамалы ;
• алаида олар аса ірі сатып алушылар ;
• олар географиялық тұрғысына аитарлықтаи шоғырланған;
• ол тауаарларын сұраныс екінші қаитара сұраныс болып келеді;
• бұл сұраныс тұтыну тауарларының сұранысына негізделеді;
• өндірісте тұтынатын тауарлардың сұранысы әдетте икемсіз;
• оларды сатып алушылар негізінде мамандар, тауардың қасиеттерін терең игергендер болады.
Арадағы сатушылар рыногы дегеніміз тауарды ары қарай сатып пайда табу үшін сатып алатын тұлғалар мен ұйымдар жиынтығы болады. Бұл рынокқа бөлшек және көтерме сауда кәсіпорындары жатады.
Мемлекеттік мекемелер рыногы дегеніміз әлеуметтік, саяси және басқа мәселелерді шешумен байланысты өздерінің міндеттерін атқаруға қажет тауарларды сатып алатын ұйымдар болады. Бұл рыноктың ерекшелігі - мемлекеттік және жергілікті бюджет көзі есебінен сатып алу. Сатып алу көлемінің басым үлесі үкіметтікі болады. Мемлекеттік мекемелер сатып алатын тауарлар түрлері өте көп: халық тұтыну тауарлары мен ауыл шаруашылық тауарларынан бастап қару-жараққа дейін. Бұл рынокты қарастырғанда тағы бір ескеретін ерекшелік - қоғам тарапынан бұл салаға көптеген көңіл бөлініп бақылау жасалады. ....