Әшірдің баласы Сыздық жайлы жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Биссимилла деп бастайын,
Әуелі сөздің басына.
Мұңымды айтып жылайын
Жан ашыған досыма.
Досыңа достық белгісі,
Жылайды бізге қосыла.
Келгенде жаңа Сыздығым
Он сегізге жасына.
Болғанжан мен Бақтылым
Алып кетті қасына.
Мезгілсіз ұшты ұядан,
Топтанып өңкей қаршыға.
Ақырзаман орнады,
Бұл күнде менің басыма.
Қоңырдың желі көл болды,
Көзден аққан жасыма.
Жан ашыған жұртымның
Бәрі келді қасыма.
«Өлгеннің өлмек артынан,....
Өлеңдер
Толық

Мұсатай болысты жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Бұл дүние баянсыз,
Тұрмайтұғын қалыпты.
Бұзыларда патша,
Төндірді елге қауіпті.
Әскер бер деп зықтады,
Ауырлатып салықты.
Әскер бермей қырылды,
Жақсы-жайсаң даңқты.
Ел басына күн туып,
Зар жылатты халықты.
Қарқара деген жайлауда
Көз көрген бұл іс анық-ты.
Қайран албан тоз-тоз боп,
Өрге қарай ауыпты.
Қатын-бала зар жылап,
Орта жолда қамықты. ....
Өлеңдер
Толық

Сайдалімге дауыс (Қазақ ауыз әдебиеті)

Азғырса шайтан лағынат,
Адамда болмас қанағат.
Қанағатсыз адамның
Артында қалар жаман ат.
Білген жандар аз бүгін,
Өзін-өзі шамалап.
Ардақталмай аз шығар,
Атқа мінген азамат.
Жасынан шыға ел сұрап,
Дос түгіл дұшпан ағалап.
Қайтейік ажал қоймады,
Алды-артын қамалап.
Иманын берсін, Құдайым,
Сөйлейік сөзді жаңалап.
Бір-бір бастан айталық,
Дос-жаранын аралап.
Сына салсын халайық,....
Өлеңдер
Толық

Мамырбек Үкірдайды жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Жер жарған атың Мамырбек,
Ханымың қалды бәйшешек.
Еженнен алдың Қызылтас,
Тұқымың дегдар қаракөк.
Арғы атаң сенің Көгедай,
Тараған ұрқың көп еді-ай.
Алты арыс, төрт төңірек,
Бір мамаң білсін деп еді-ай.
Билеген мамаң талайды,
Жол ашып көрдің талайды.
Сізге өлшем қылсам, жетер ме,
Сүлеймен мен Малайды?!
Өз әкеңіз—Жанымқан,
Ордаңа келген мың мен сан.
Қайраны тиіп халыққа,
Жалған ба сөзім, анық па?
Ханымын қажыға апарған....
Өлеңдер
Толық

Ысқақ Үкірдайды жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Дөртуіл деген ел еді,
Үкірдайды айтайын.
Атқа мінген шағынан.
Он алты жыл тақ мінді
Айдынының зорынан.
Зәресі жанның қалмаушы ед,
Шабарманы шақырған.
Ел-жұртына қадірлі,
Ақтарылған ағынан.
Айтулы нағыз ер еді,
Дос-жұртына танылған.
Алмас семсер секілді ед,
Кезеліп жауға шабылған.
Алмайтын жауы жоқ еді,
Бет алып шыққан жағынан.
Ұры-қары, содырдың
Тас ошағы шағылған.
Әділ билік—сарабы,
Дертке шипа табылған.....
Өлеңдер
Толық

Әйекені жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Әуелі Құдай, Пайғамбар.
Екінші сөзім Мұхамбет.
Бейнетті басқа бір өлім.
Мұхамбетке болса үмбет.
Жылады деп сөкпеңіз,
Жиылып келген әлеумет!
Ақырын Құдай бермесе,
Орнады бізге бір нәубет.
Ағайын, бізден хабар ал,
Әуезім—жалын, ішім—дерт.
Қарадан шығып хан болса,
Бекер екен үкімет.
Үкіметі құрысын,
Тартқызып кетті қасірет.
Өлімі құрысын өрт екен,
Өзекке түскен дерт екен.....
Өлеңдер
Толық

Төлебайды жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Он екі жасар қыз баласының жоқтауы
Әуелі адам пайғамбар,
Екінші сөзім Мұхамбет
Дүниеге шықсаң-бар өлім,
Мұхамбетке болса үмбет.
Азырақ дастан айтайын,
Дұғада болған әлеумет.
Жыламайын десем де,
Ішімде жалын, сыртым дерт.
Ұядағы сұңқарға,
Дүбірлі туған тұлпарға
Тағдыр еткен құдірет.
Елу алты жасында
Дүниеден қайтты арыстан:
Аруақты туған атақтым,
Тоят тілеп алыстан
Бабасынан сөйлесем,
Белгілі бекзат данышпан.....
Өлеңдер
Толық

Алтай Тәтіні жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қара бір таудың жылғасы,
Халқына бағлан құлжасы.
Сүйіндіктің ағасы,
Алтыннан салған сырғасы.
Алаштан дұшпан сөз келсе,
Алдында жүрер жорғасы.
Қара бір таудың өлкесі,
Аты Алтайдың серкесі.
Жарлыға жалған болмаған,
Хан, қараның еркесі.
Базардан келген бөз еді,
Жақсыдан қалған көз еді.
Еділдің қызыл желіндей,
Саулап тұрған сөз еді.
Айдыны таудай зор еді,
Дәулеті көлден мол еді. ....
Өлеңдер
Толық

Кеңгірбайды жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Алты атасы бай өткен,
Алты атанға жүк артқан.
Жеті атасы бай өткен,
Жеті атанға жүк артқан.
Үйде сұңқар түлеткен,
Қияда сұңқар тілеткен.
Алтайы қызыл түлкі алған,
Қиядан барып теке атқан.
Баршаны бөздей жырттырған,
Жібекті жүндей түттірген.
Қонақ келсе, «қон» деген,
Қой семізін «сой» деген.
Тойға қазан астырған,
Жақсылыққа көзін жеткізген.
Шылаушын салып ат мінген,
Шыңыраудан алып су ішкен.
Шынжырлы қауға тарттырған,
Қайыңнан астау шаптырған.....
Өлеңдер
Толық

Құдайбергенді әпкесі Жібектің жоқтауы (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қайғылы көңілім жаралы-ай.
Басылмайды-ау жүрегім,
Қайғының қиын қамалы-ай,
Зарлағаныммен табылмас,
Боздағымның заманы-ай.
...................................
Өлмей қалмас жанды адам,
Бауыры суық қара жер,
Жан біткенді жалмаған.
...................................
...................................
Опасы жоқ сұм дүние-ай,
Әркімді өстіп алдаған.
Сөйле тілім бөгелмей,
Жақсының сөзі келеме-ей.
Жанқұлағың қояр ма....
Өлеңдер
Толық