Түр түзілудің негізгі механизмдері. Биология, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

10.3С Эволюциялық даму. Селекция негіздері. Тірі ағзалардың алуантүрлілігі

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Түр түзілудің негізгі механизмдері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.2.6.3 түр түзілудің негізгі механизмдерін жіктеу

 Сабақ мақсаттары

• түр түзілудің тәсілдерін анықтай алады;
• түр түзілудің негізгі механизмдерін жіктей алады.

Бағалау критерийлері

Түр түзілу тәсілдерін ажырата алады;

Түр түзілудің механизмдерін жіктей алады;

Түр түзілу әдістерінің ерекшеліктерін сипаттап, түсіндіре алады;

Түр түзілуді оқшаулану механизмі тұрғысынан түсіндіреді;

Түр түзілу механизмдерін салыстыра отырып, олардың жүру ерекшелігін түсіндіру барысында өмірмен байланысты өз мысалында қорытынды жүргізе алады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады: түр түзілудің негізгі механизмдерін жіктеп, сипаттай алады.

Пәнге тән лексика мен терминология: Симпатриялық, аллопатриялық түр түзілу, перипатриялық түр түзілу, парапатриялық түр түзілу, репродуктивті оқшаулану, Этологиялық оқшаулану, және т.б.

Диалог/ жазбада қажетті сөз тіркестері:

географиялық бөлінуден популяцияда жүретін........ түртүзілу .

жаңа қоршаған ортада кішкене популяцияның оқшаулануынан туындайтын, ........ .

Құндылықтарды дарыту

Жеке бас қасиеттерін, коммуникативтік дағдыларын және құзыреттілігін дамыту. Жұпта, топта, топпен жұмыс істей білу, қоршаған ортаның пікірлеріне құрмет және басқалардың алдында өз міндеттері үшін жауапкершілігін түсіну. Басқа оқушылардың пікірін және әрбір идеяның құндылықтарын ескере білу.

Пәнаралық байланыстар

География пәнінен алған дағдыларын тиімді пайдалана білу.

АКТ қолдану дағды лары

Оқу үрдісін активтендіру бейнебаян көру үшін интерактивті тақталарды пайдалану.

Бастапқы білім

Тірі ағзалардың көп түрлілігі: 6, 7, 9- сыныптар

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Оқушылардың зейінін шоғырландыру және жаңа тақырыпты ашу, ОМ, сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтап алу мақсатында оқушыларға бейнебаян ұсынылады.

https://twig-bilim.kz/kz/learning-materials/adaptation-and-evolution-evolutionary-theory/154

https://bilimland.kz/kk/courses/biologiya-kk/ehvolyucziya/ehvolyucziyalyq-uderisting-mexanizmderi/lesson/turding-pajda-boluy

(Ж) оқушыларға түр түзілуге әкелетін немесе түр түзілу жүрмейтін мысалдары бар суреттер таратылады, олар сол түрлерді түр түзіле алатын, және түр түзіле алмайтын деп топтастырады. Өздеріндегі бар білімді пайдаланып, оның себебін түсіндіреді.

(Т) Оқушылар өздері жауап таба алмаған сұрақтарға жауап беру үшін мәтінмен жұмыс жүргізеді, жұпта бір-біріне сұрақ қоя отырып түр түзілуге әкелетін процестермен танысады.

Оқушыларға презентация көрсетіліп, сұрақ қойылады, толықтырулар жүргізіледі.

(Т) (ҚБ) Оқушыларға түр түзілудің механизмін зерттеу ұсынылад. Әрбір топқа зерттеу үшін бір немесе екі түрдің түзілу механизмін беру. Әрбір топ өз жұмыстарын постер түрінде ұсынады. Түр түзілудің механизмдері: оқшаулану (жыныстық оқшаулану, географиялық, механикалық), гибридизация (екіншілік контакт).

Ол үшін 4 топқа бөлінеді.

1: симпатриялық түр түзілу мехнаизмі

2: аллопатриялық түр түзілу мехнаизмі

3: перипатриялық түр түзілу мехнаизмі

4: парапатриялық түр түзілу мехнаизмі

Жұмыс критерийі:

• Түр түзілу мехнаизмі сызбасын ұсынады
• Түр түзілу механизмінің ерекшелігін терминологияны пайдаланып сипаттайды
• Сызба негізінде бір тірі ағзаға мысал келтіреді
• Берілген уақытты сақтайды.

Жұмыс басқа топтарда қорғалады, басқа топ жұмысты бағалау критерийіне сай бағалайды.

(Жж) (ҚБ) оқушыларға терминологиялармен байланысты сөз тіркестері беріледі. Оқушылар сол сөз тіркесіне сай түр түзілу механизмін түсіндіреді.

Әр түрлі түрлердің суреттері

Мәтін, РРТ

А3 парақ, суреттер, маркерлер

Сөз тіркестері

Бүгінгі сабақта менің білгенім.....

Мен үшін қиын болғаны.....

Білімімді қолдана аламын.....

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар: Түр түзілу тәсілдерін ажырата алады;

Түр түзілудің механизмдерін жіктей алады;

Көптеген оқушылар: Түр түзілу әдістерінің ерекшеліктерін сипаттап, түсіндіре алады;

Түр түзілуді оқшаулану механизмі тұрғысынан түсіндіреді;

Кейбір оқушылар Түр түзілу механизмдерін салыстыра отырып, олардың жүру ерекшелігін түсіндіру барысында өмірмен байланысты өз мысалында қорытынды жүргізе алады.

Оқушылардың суреттерді топтастырып, толықтыру жүргізу барысында; қорытындыларына қарай бағалау; жұптық жұмыс кезіндегі ойларын бақылау арқылы;

Кері байланыс арқылы өмірлік ситуациялармен байланыстыруын бағалау;

Қорытынды жасай алуын.

Топтық жұмыста, тірек сөздермен жұмыс барысында оқушыларды қозғалысын қамтамасыз ету

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?