Белгілердің тұқымқуалауының цитологиялық негіздері. Биология, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.3B Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Мектеп:

Күні :

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатысқандар саны:

Сабақ тақырыбы

Белгілердің тұқымқуалауының цитологиялық негіздері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

(оқу бағдарламасына сілтеме)

Оқушылар:

- Белгілердің тұқымқуалауының цитологиялық негіздерін қолдану

 Сабақ мақсаттары

Оқушылар:

- Белгілердің тұқымқуалауының цитологиялық негіздерін сипаттай алады

 Жетістік критерийлері

Оқушылар:

- моногибридті және дигибридті будандастыру кезіндегі белгілердің тұқымқуалауының цитологиялық негіздерін сипаттай алады

 Тілдік мақсаттар

Тілдік мақсаттар

Оқушылар тұқымқуалау ақпаратының тасымалдауын ауызша және жазбаша түсіндіре алады. Өздерінің жасуша, хромосома туралы білімдерін қолдана алады.

Пәндік лексика және терминология

тұқымқуалаушылық, өзгергіштік, жасуша, ядро, хромосома, дигибридті будандастыр, ген, жыныс, гомогаметалық, гетерогаметалық.

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы

Жұп гендер орналасқан …

Гаметаларда … хромосомалар жиынтығы болады

Дигибридті будандастыруда F₁ байқалады… , ал F₂ - …

Құндылықтарды дарыту

Ұжымда жұмыс жасау, басқалардың көқарасымен санасу, бір-біріне деген құрметті тәрбиелеу

 Пән аралық байланыстар

Математика – қатынасты есептеу

 АКТ қолдану дағдылары

Интернет желісімен жұмыс жасау

Бастапқы білім

Көбею 6, 7, 8 сыныптар;

Генетика негіздері 9 сынып.

Сабақтың барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу.

Миға шабуыл. Бейнебаян көру.

1.Г.Мендель нені зерттеді?

2.Г.Мендель қандай заң ашты ?

3. Г.Мендель шағылыстырудың қандай түрлерін жүргізді?

4.Мендель белгілер ұрпақтан ұрпаққа қалай жеткізілгенін түсіндіре алар ма еді? Неліктен?

Оқушылармен сабақтың тақырыбы мен мақсатын тұжырымдау.

РРТ

https://www.youtube.com/watch?v=vYneUU6cTH0

(К/И) Оқушыларға «Инсерт» әдісі бойынша белгілердің тұқыымқуалауының цитологиялық негіздері туралы ақпаратты оқуға беріледі. Содан кейін мұғалім оқушылардың оқығанын талқылайды.

(К) Оқушыларға есептерді шығаруды ұсыныңыз

Теңіз шошқасында үлпілдек тері тегіс теріге қарағанда басым болып келеді. Үлпілдек тері тегіс терімен будандастырғанда 18 үлпілдек және 20 тегіс ұрпақ берді.

1. ата-анасы мен ұрпақ генотипі қандай?

2. Бұл шошқалардан тек қана тегіс ұрпақ туу мүмкін бе ?

Бағалау критерийлері:

• «Берілгенін» дұрыс құрастыру;
• Ата аналардың, гаметалардың, F1, F2, F3 гибридтерінің генотипі мен таңбаларын дұрыс белгілеу;
• Сұраққа сәйкес жауап жазу (белгілердің ажырауы немесе бұндай жағдай болмаған кезде алынған гибридтердің пайыздық қатынасы)

Өзара/өзін-өзі бағалау. Мұғалім тақтаға есептің дұрыс шешімі мен жауабын тақтаға шығарады. Оқушылар өздері бағалау жүргізеді.

(К/И) (ФО) Оқушылардан тұқымқуалау белгілерін сипаттайтын терминдер мен заңдар тізімін сұраңыз.

Студенттер «жұлдызды сәт» ойыны арқылы генетикалық түсініктерді қайталайды. Студент сабақ тақырыбы бойынша білетін барлық нәрселерді тоқтатпай сөйлейді, егер ол тоқтаса, басқа студент бұрын айтқандарын қайталамай-ақ, сыныптастарының айтқанын жалғастырады.

(И) Есептер шығару.

Тапсырма 1.

Адамның фенилтиофияның (FTM) ащы дәмін сезіну қабілеттілігі геннің (T) 17-ші аутосомасында локализацияланған басым сипаты болып табылады. Отбасында, ана мен қызда MTF дәмі сезіледі, бірақ әкесі мен баласы оны сезбейді.

1.Отбасының әрбір мүшесінің генотипін анықтау.

Тапсырма 2

Томаттың жемістері тегіс және төмен салбырап тұрған (опушенной) жеміске қарағанда басым болады. Гомозиготалы тегіс жемістер, төмен салбырап тұрған жемістермен будандастырылған.

F₁ ұрпағында 54 өсімдіктер, ал F₂ – 736.

Түскен жемістерді беретін өсімдіктер қанша гамета типтерін түзеді?

F₁-де қанша өсімдіктер гомозиготалы?

F₂-де қанша өсімдіктер тегіс жемісті болады?

F₂-де қанша өсімдіктер төмен салбырап тұрған жемістерді береді?

F₂-де қанша әртүрлі генотиптер түзіледі?

Өзара/өзін-өзі бағалау. Мұғалім тақтаға есептің дұрыс шешімі мен жауабын тақтаға шығарады. Оқушылар өздері бағалау жүргізеді.

Қосымша 1

РРТ

РРТ

қосымша 3

РРТ

Үйге тапсырма

1)Айширлік комолгты бұқаны мүйізді сирымен будандастырғанда F1-де 18 (барлығы комологты ) бұзау, ал F2 – 95. F2-дегі комологты бұзаулардың саны қанша ?

2)Қылшықтың қара түсі қызылға қарағанда басым. Генотипі ҒҒ қара түсті шошқаны генотипі Ғғ болатын қара түспен будандастырғанда қандай ұрпақ күтуге болады?

Рефлексия:

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық студенттер A деңгейіндегі мәселелерді шешу кезінде белгілердің тәуелсіз тұқымқуалауын көрсете алады. Көптеген студенттер B деңгейінің мәселелерін шешуде дигибридтік будандастырудың цитологиялық негіздерін қолдана алады.Кейбір студенттер D деңгейіндегі мәселелерді шешуде тиісті терминологияны қолдана отырып, дигибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін түсіндіре алады.

Миға шабуыл сатысында мұғалім жуан және жіңішке сұрақтар арқылы оқушылардың бастапқы білімдерін анықтайды.

Бірінші есепті шығару кезінде бағалай алады.

Оқушылардың өзара/өзіндік бағалаулары есептерді шығару кезінде жүргізіледі

Биология кабинетінде қауіпсіздік техникасын сақтау

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

1:

2: