«Ферментативті реакциялар жылдамдығына әсер ету факторларын зерттеу (температура және рН )». Биология, 10 сынып, қосымша материал.

№1 тәжірибелік жұмыс нұсқаулығы

Тақырыбы: «Ферментативті реакциялар жылдамдығына түрлі факторлардың (температура, рН, субстрат концентрациясы, ингибиторлары)» әсерін зерттеу

1. Жұмыстың мақсатын анықтаңыз: түрлі жағдайлардың (температурасы мен рН) ферменттердің белсенділігіне әсерін зерттеу.

2. Тәжірибелік жұмыс болжамын анықтаңыз (егер ........ егер ... ... ...)

3. Айнымалыларды анықтаймыз.

Айнымалылар - экспериментке әсер ететін факторлар немесе параметрлер. Бір айнымалыны (фактор) өзгерту басқа айнымалының өзгеруіне, демек, эксперимент нәтижесінің өзгеруіне әкеледі. Айнымалылардың үш түрі бар: тәуелсіз, тәуелді және бақыланатын (басқарылатын) айнымалылар.

• тәуелсіз айнымалы - сіздің экспериментіңізде өзгеретін фактор, бұл қажетті әсер факторы. Мысалы, егер температураның ашытқы ашытуына әсерін зерттесеңіз, эксперименттің әртүрлі температурасы тәуелсіз айнымалы болады.
• Тәуелді айнымалы - тәуелсіз айнымалыны өзгерту арқылы өзгеретін айнымалы. Бұл сіз өлшейтін айнымалылар. Мысалы, тәуелді айнымалы ашытқылар шығаратын СО2 мөлшерінің болуы мүмкін.
• Бақыланатын - тәжірибеге әсер ететін және эксперименттің нәтижелерін өзгертетін басқа да факторлар, яғни эксперименттің нәтижелерін өзгертеді. эксперименттің тазалығына әсер етеді. Осылайша, жұмыстарды жоспарлау және орындау кезінде айнымалылардың тұрақтылығын қамтамасыз ету және бақыланатын айнымалылардың өзгермейтіндігін қамтамасыз ету қажет. Мысалы, егер температураның ашытқы ашытуына әсерін зерттесеңіз, бақыланатын айнымалы мәндер болады: рН, фермент пен субстрат мөлшері, ашыту уақыты.

Кестеде айнымалылардың тізімін жасау ұсынылады.

Орындау мысалы

1-кесте. Экспериментке сәйкес келетін айнымалыларды анықтау.

 4. Тәжірибелік жұмыс үшін қажетті материалдар мен жабдықтарды жазыңыз: Тізімде эксперимент кезінде пайдаланылатын барлық жабдықтар мен материалдарды көрсету керек. Сондай-ақ, дәл өлшеу тізіміне қосу керек. Материалдар тізімде тігінен орналастыру керек. Зертханалық жұмыста пайдаланылатын сапалық және сандық сипаттамаларды көрсетіңіз (4):

• Ыдыс-аяқтың көлемі (мысалы: колба, мензурка, т.б.);

• Реагенттердің шоғырлануы (мысалы: 2.0 М сутегі асқын тотығы);

• реагент саны (мысалы: 2,0 г магний);

• Өлшеу диапазоны (мысалы: -20 ° C-тан 120 ° C дейін);

• Әрбір ерітіндінің мөлшері (мысалы: 200 мл)

Сондай-ақ, эксперименттің әр кезеңінің таңбаланған иллюстрациясын ұсыну қажет.

Орындау мысалы

  • 6 100 мл мензурка

 • Acacia auricularformis 10 жапырағы

 • 150 мл 5% натрий гидрокарбонаты

 • 150 мл су

 • 1 тұрақты маркер

 • 1-ші степлер

 • 1 пинцет

• 1 термометр

 • 1 секундомер

 5. Жұмыстың барысын, яғни практикалық жұмыс жоспарын анықтаңыз және жазып алыңыз:

ЗЖ1. Температураның ферментативті реакциялар жылдамдығына әсерін зерттеу.

 1, 2, 3, 4 пробиркаларда 1 мл 0,1% крахмал ерітіндісі құйылады. 1-пробирка суық сумен, 2, 3 - стақан жылы сумен (38 ... 40 ° C), 4-пробиркаға - қайнаған су ваннасында орналастырылады. Әр пробиркаға: 1, 2, 4 - 0,5 мл амилазалық ерітіндісі, 3 - 0,5 мл қыздырылған амилаз ерітіндісі қосылады. Содан кейін барлық пробиркаларға 2-3 тамшы калий йодидіндегі йод ерітіндісін қосыңыз. Сараптамалық есепті жазыңыз және қорытынды жасаңыз.

ЗЖ2. Ферментативті реакциялар жылдамдығына рН-тың әсерін зерттеу

5 мл 0,1% крахмал ерітіндісін үш пробиркаға құйыңыз (1, 2, 3). Содан кейін 1 және 2 пробиркаларға 1 мл су құйыңыз, пробиркаға 3-1 мл 0,1 н. тұз қышқылының ерітіндісі (лимон қышқылымен алмастырыңыз). 1,3 пробиркаларға 1 мл амилаза ерітіндісін, 2-пробиркаға 1 мл қыздырылған амилазаның ерітіндісін қосылады. Барлық 3 пробирканы 20 минут бойы жылы су құйылған стаканға қойылады. Салқындағаннан кейін әрбір пробиркаға 1-2 тамшы йод ерітіндісін қосыңыз. Сараптамалық есепті жазыңыз және қорытынды жасаңыз. Алынған нәтижелерді деректермен салыстыру: тек 1-прбиркада, крахмал ыдырағанда ешқандай түстің өзгерісі байқалмайды.Пробирка 2-де қыздырылған кезде фермент қалпына келмейтіндей активтендірілмейді, 3-пробиркада реакция ерітіндінің жоғары қышқылдығы себебінен баяу жүреді. Сондықтан 2-ші және 3-ші түтіктерде көгілдір бояу байқалады.