Газ алмасу механизмдері (жаңа тақырыпты меңгерту). Биология, 8 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 8.2.В Тынысалу

Мектеп:

Күні: ___

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Сабақтың тақырыбы

Газ алмасу механизмдері (жаңа тақырыпты меңгерту)

Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары

8.1.4.1 өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау

 Сабақтың мақсаттары

• Өкпедегі және ұлпадағы газ алмасу механизмін түсіндіру

 Бағалау критерийлері

• Өкпедегі газ алмасу механизмін түсіндіреді;
• Ұлпадағы газ алмасу механизмін түсіндіреді;

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

Газалмасудың маңызы, оның механизмдерін, альвеоланың газ алмасуға қатысты ерекшеліктерін, газдардың алмасуының себептерін физика, химиядан алған білімдерін қолдана отырып, тиісті терминдермен ауызша жазбаша түрде сипаттай алады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

Өкпедегі газ алмасу, жасушалық тыныс алу, ұлпадағы газ алмасу, альвеола, өкпе, парциалды қысым, эритроциттер,

диффузия, беттік аудан, оттегінің ерігіштігі.

Диалог құруға/жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

Альвеоланың қабырғасы... тұрады.

Альвеоланың беттік ауданын... ұлғайтады.

Альвеола мен капилляр арасында газдар...жүреді.

Газдар ... жолымен қанға өтеді.

Жасушада көмірқышқыл газы ...болғандықтан, ол капиллярға....

Жасушада оттек ... болғандықтан, ол жасушадан....

 Құндылықтарды дарыту

Оқу тапсырмасын орындау кезде қоғамдық өмірге дайын болу, өзін бақылауда ұстай білу, бәсекеге қабілетті бола білу құндылықтары дамытылады.

Жазбаша жұмыстар арқылы академиялық шыншылдық, нақтылық, өзін өзі реттей білу құндылықтары дамытылады.

Ауызша жұмыстар арқылы ойды реттей білу, сенімділік, дәлелдерді қолдана білу құндылықтары дамытылады.

Таныстырылым кезінде өзіне деген сенімділік, талдау жасау, ойды жинақтау, идеяларды үйлестіру тыңдаушылармен байланыс орнату құндылықтары дамытылады.

Жеке жұмыс кезінде өзіне деген сенімділік, өзін-өзі көрсету құндылықтары дамытылады.

Топтық немесе жұптық жұмыс кезінде ортақ іс атқаруда ынтымақтастықта бола білу, жаһандық азаматтық, өз оқуына жауапкершілікпен қарау, сынға алу, ортақ пайдалану құндылықтары дамытылады.

 Пәнаралық байланыс

Диффузия үдерісі, газдар концентрациясы, газ алмасу, ерігіштік туралы түсініктер арқылы химия, физика пәндерімен байланысады.

Алдыңғы білім

7-сыныптан тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызы, омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері, адамның тыныс алу мүшелері құрылысының ерекшеліктері, тыныс алу мүшелерінің ауыруларының себептері мен олардың алдын алу жолдарын біледі.

Сабақ барысы

Сабақ қезеңдері

Жоспарланған іс-әрекеттер

Сабақтың басы

0-4 мин

Алдыңғы білімді еске түсіру мақсатында оқушыларға: Тыныс шығарғандағы ауаның құрамы, тыныс алғандағы ауаның құрамынан қалай ерекшеленеді? Неліктен ауаның құрамы өзгерді? сұрақтарын талқылау арқылы сабақтың тақырыбы мен мақсаттары анықталады. Оқушылар тыныс алғандағы және шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықтан газдардың алмасуы жүрілгенін айтады. Оның себебі газдардың өкпедегі және ұлпадағы концентрациясының өзгеруіне байланысты деп талқылау жүргізеді.

Осы талқылау арқылы сабақтың тақырыбы мен мақсаттары ашылады. Оқушыларға бағалау критерийлері таныстырылады немесе бірге құрастырылады.

Сабақтың ортасы

Өкпенің қандай ерекшеліктері диффузияны қамтамасыз етеді?

Жасушаның қандай ерекшеліктері диффузияға қолайлы?

Газдардың алмасуына тағы қандай жағдай себеп болады сұрақтары қойылып талқыланады. Оқушылардың жауаптары тыңдалғаннан соң мұғалім осы жауаптарды толықтыру үшін альвеола мен капилляр және жасуша мен капилляр арасындағы газ алмасудың ерекшеліктерін қарастырайық деп оқушыларға газ алмасудың жүру себептерін таныстырылымның көмегімен түсіндіреді.

Оқушылар ақпараттар, таныстырылым, суреттер, плакат, сызбалардың көмегімен өкпедегі және ұлпадағы газ алмасу механизмдерін талдайды. Бұл жұмысты жұпта ұйымдастыруға болады.

Оқушыларға алған ақпараттарына сүйене отырып, өкпедегі және ұлпадағы газ алмасу механизмдерін сипаттап түсіндіру тапсырмасы беріледі. Бұл жұмысты оқушылар екі немесе 4 топқа бөліп орындайды. Бір топ өкпедегі газ алмасуды, екінші топ ұлпадағы газ алмасуды сипаттайды.

Мұғалім оқушылардың жұмыстарына кері байланыс береді.

Оқушылар таныстырылымды тыңдағаннан соң ашық сұрақтар құрастырады. Сұрақтарды қарсы топқа қою арқылы өкпедегі газ алмасуды түсіндірген топ ұлпадағы газ алмасу туралы сұрақтарға, ұлпадағы газ алмасуды түсіндірген топ өкпедегі газ алмасу туралы сұрақтарға жауап береді.

Оқушыларға өкпедегі және ұлпадағы газ алмасу түрлерін салыстыру тапсырмасы беріледі. Ол үшін оқушылар қима қағаздарға жазылған сипаттамаларды екі топқа жіктеу немесе кестені талдау, кейбір оқушылар Венн диаграммасын толтыруды таңдай алады.

Критерий:

• Өкпедегі газ алмасу механизмін түсіндіреді;
• Ұлпадағы газ алмасу механизмін түсіндіреді;

Дескрипторлар:

• Альвеоланың газ алмасуға бейімделушіліктерін сипаттайды;
• Альвеола мен капилляр арасындағы газ алмасудың себептерін түсіндіреді;
• Жасуша мен капилляр арасындағы газ алмасудың себептерін түсіндіреді;
• Газ алмасудың маңызын сипаттайды.

Мұғалім кері байланыс ұсынады.

Сабақтың соңы

Кері байланыс

• Сабақтан ең түсінікті болған 2 білім
• Толықтыруды қажет ететін 1 мәселе

Қосымша ақпарат

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Оқушылар ақпарат көздерін таңдап қолдана алады

Кейбір оқушылар қосымша ақпараттар тауып өз білімін тереңдете алады

Венн диаграммасын толтырған кезде әр оқушы өз деңгейіне сай жұмыс жасайды

Кейбір оқушыларға сызбалардың көмегімен талдау ұсынылады

Кейбір оқушылар қосымша тапсырмаларды орындай алады

Қойылған сұрақтардың деңгейі бойынша

Бағалау – оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?

Алдыңғы білімді еске түсіру арқылы

Ауызша жазбаша түсіндірмелері арқылы

Газ алмасу механизмдерін салыстырулары арқылы

Қалыптастырушы және қосымша тапсырмаларды орындаулары арқылы

Денсаулықты сақтау және қауіпсіздік ережелері

Сабақ барысында биология кабинетіндегі қауіпсіздік ережелерін сақтау.