Қатынас ыдыстар. Паскаль заңының қолданылуы. Торричелли тәжірибесі. Атмосфералық қысым 1-сабақ (Физика, 10 сынып, I тоқсан)

Пән: Физика
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Статика және гидростатика
Сабақ тақырыбы: Қатынас ыдыстар. Паскаль заңының қолданылуы. Торричелли тәжірибесі. Атмосфералық қысым 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.3.2: Паскаль заңын сипаттау және оны қолдану
10.1.3.3: Гидростатикалық қысым терминін түсіну
Сабақ мақсаттары: –тақырыпты талдауға, негізгі мәліметтерді ажыратып таңдап алуға, мазмұнын, маңызын түсініп математикалық негізін еске сақтау.
–игерiлген бiлiмдi жаңа байланысқа кiргiзе отырып жалпылау, тереңдету.

Оқушылармен амандасу, түгендеу
Ой қозғау: Оқушыларға бүгінгі сабаққа қатысы бар денені жасыру
1. Жұмбақ дененің жарты суретін көрсету

2. Бұл нәрсені б.з.д 400 жыл бұрын Қытайлықтар ойлап тапқан
3. Алғашында оны қызыл балшықтан жасаған, қазір оның керамика, фарфор және метал түрлері бар. Сонымен қатар электр тогымен жұмыс жасайтын түрлері де кең таралған
4. Барлық үйде бар, болмауы мүмкін емес

Соңында дұрыс сурет толық ашылады. Жауабы: шай құманы(чайник)

3-топқа тапсырма: Суреттегі шай құманды физикалық тұрғыда сипаттау
1-топ:
2-топ:
3-топ:

Сұрақтар:
1.Шай құмандарда қателік бар ма, болса қандай? (оқушылар шүмек пен қақпақ деңгейлеріне мән беріп жауап берулері қажет)
2.Сіз атаған шарттар не үшін орындалу керек?
Мағынаны тану


Байқағанымыздай қатынас ыдыстарға қандай деңгейде болмасын, қандай сұйық құйсақ та екі бөлігіндегі сұйық деңгейі бірдей болады. Оның себебі неден деп ойлайсыздар?

Күтілетін жауап: оларға ауа тарапынан түсіп тұрған қысым бірдей
Дәлелдеу: Паскаль шарына су құйып сұйықтың барлық саңылаудан жан-жаққа бірдей таралатынына көз жеткізу
Қорытынды: Тепе-теңдік күйде жатқан сұйық не газға әсер етілген қысым сол сұйық не газдың кез келген нүктесіне барлық бағыттарға бірдей таралады – Паскаль заңы

Ақпарат беру

Атмосфералық қысым — атмосфераның жер бетіне және ондағы заттарға түсіретін қысымы. Ол барометрмен, яғни сынап бағанасының биіктігімен (мм сын. бағ.), СИ жүйесінде паскальмен (Па), ал метеорол. ғылымында гектопаскальмен (гПа) немесе миллибармен (мб) өлшенеді. Теңіз деңгейінде атмосфералық қысым орташа алғанда 1013,25 гПа-ға (760 мм сын. бағ.) тең. Жоғарылаған сайын ауа тығыздығы кеміп, атмосфералық қысым азаяды. Жер бетіндегі қысыммен салыстырғанда 5 км биіктікте атмосфералық қысым 2 есе, 10 км биіктікте 4 есе, 15 км биіктікте 8 есе кемиді. Астана қаласының атмосфералық қысымы Алматыға қарағанда жоғары.[1] Жер шарын коршап тұрған атмосфера өзінің салмақ күші арқылы жер бетіне қысым түсіреді, оны атмосфералық қысым деп атайды. Қазіргі кезде атмосфералық қысымды гектопаскальмен (гПа) көрсетеді. Қалыптағы атмосфералық қысым ретінде оның теңіз деңгейіндегі орташа көрсеткіші (1013 гПа) алынады. Қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызықтарды изобаралар деп атайды. Атмосфералық қысымды металдан жасалған барометр — анероидпен өлшейді.
Тарихи шолу:
Бейнефильм – Атмосфералық қысымды өлшеу тарихы «Торричелли тәжіриесі»........