Әлемдік мәдениеттің дамуына Орталық Азия халықтарының қосқан үлесі 2-сабақ (Қазақстан тарихы, 10 сынып, І тоқсан)

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Өркениет: даму ерекшеліктері
Сабақ тақырыбы: Әлемдік мәдениеттің дамуына Орталық Азия халықтарының қосқан үлесі 2-сабақ
Сабақтың мақсаты: Орталық Азия халықтарының материалдық мәдени жетістерінің адамзаттың дамуына қосқан үлесін талдау
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.3.2 Орталық Азия халықтарының рухани мәдениеті мен ғылым саласындағы жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау.
Т Ұйымдастыру бөлімі. Топтастыру
Б Ой шақыру. Тақырыпқа шығу.
БЫМ Орталық Азия халықтарының рухани мәдениетіне байланысты материалдардан «галерея» ұйымдастырылады. Мысалы: Тәңірлік дін, ислам діні, Ұмай-ана, Күлтегін ескерткіші, «Кодекс-Куманикус» сөздігінің мұқабасы, «Оғызнама» жырынан үзінді, Әл-Фарабидің суреті, М. Қашғаридің «Диуани лүғат ат-түрк» еңбегінен үзінді, Ұлықбек обсерваториясы, Әл Хорезми суреті. Оқушылар сынып қабырғаларына ілінген материалдар (Орта ғасырлық ғұламалардың портреттер мен рухани мәдениет ескерткіштерін) қарап, оқушылар сабақтың тақырыбын анықтайды. Қабырғаға ілінген көрнекіліктер кейін сабақ барысында ресурс ретінде қолданылады.
 Қабырғада ілінген суреттер арасында қандай байланыс бар?
 Сізге қандай ой келді?
 Бүгінгі сабақтың тақырыбы қалай аталуы мүмкін?

Оқушылардың болжам жауаптары арқылы сабақ тақырыбы анықталады.

М Сабақ тақырыбы мен оқу мақсаты таныстырылады, тарихи концепт пен бағалау критерийлері нақтыланады.

Тарихи концепт (фокус): маңыздылық
Зерттеу және талдау

М Зерттеу сұрағын ұсыну:
 Орталық Азия халықтарының қандай рухани мәдениет жетістіктері әлемдік мәдениеттің дамуында ерекше орын алады?
 Орталық Азия халықтарының ғылым саласындағы табыстарын қалай бағалаймыз?

1-тапсырма. Мәтінмен жұмыс.
1-қадам.
(Т) Зерттеу алдында оқушылардың алдыңғы сабақтағы білімін еске түсіріп, Орталық Азия халықтарының рухани мәдениетінің жетістіктерін анықтау тапсырмасы орындалады. Оқушылар тапсырма шарты бойынша рухани мәдени жетістіктерді анықтайды.

1-топ. Орта Азия халықтарының діни наным-сенімдері;
2-топ. Орта Азия халықтарының ауыз әдебиеті;
3-топ. Орта Азия халықтарының жазу мәдениеті;
4-топ. Орта Азия халықтарының ғылымы

2-қадам
(Т) Оқушыларға Орталық Азия халықтарының рухани мәдени жетістіктері туралы мәтін беріледі. Мәтінде Орталық Азия халықтарының рухани саладағы жетістіктері туралы ақпарат қамтылады. Мәтінді оқыған соң алдыңғы жетістіктер тізімін толықтырылады. Осыдан соң жетістіктер тізімін діни наным-сенім, ауыз әдебиеті, жазу мәдениеті, ғылым салаларына топтастыру тапсырмасы ұсынылады. Әр топ рухани мәдениеттің өздеріне бөлінген салалары бойынша ең маңызды деген үш жетістікті анықтап, А-4 парақшасына жазып тақтаға іледі. Бұл жетістіктерді неліктен маңызды деп есептейтіндігін түсіндіреді.Топтар бірін-біріне кері байланыс береді.
3-қадам
(Т) Рухани мәдениет салалары бойынша бөлінген оқушылардан «джигсо» әдісі бойынша жаңа топтар құрастырылады. Әр рухани салалар бойынша топтасқан оқушылардан жаңа топ құрастырылады. Бұрынғы топтардан келген (өкілдер) жаңа топтарда өз салалары бойынша ақпаратты баяндайды. Әр топтағы оқушылар түрлі топтардан баяндалған ақпаратты естіп, білімдерін толықтырады, белгілі бір уақыттан кейін өз тобына кері оралады.......