С Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып» «Шәкірт ойы» Қайталау сабағы (6 сынып, III тоқсан )

Пән: Қазақ әдебиеті
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Мен балаң жарық күнде сәуле қуған...
Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып», «Шәкірт ойы» Қайталау сабағы
Оқу бағдарламасына сілтеме: Т/Ж4. Көркем шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
Сабақтың мақсаты: 6.1.4.1 - көркем шығармалардан орта көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту;
Сабақ барысы:
Қызығушылығын арттыру.
«Жалғасын тап» әдісі арқылы оқушылар С.Торайғыровтың «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңін жатқа еске түсіреді, екі-үш минут сергіп алады.
Шығамын тірі болсам _____________,
Жүрмеймін бұл жиһанда _______________.
Жатқаным көрде тыныш, _________________
Жүргенше өмір сүріп, __________________.
Мен балаң жарық күнде _________________,
Алуға күнді барып ____________________.
Жұлдыз болып көрмеймін _______________,
Болмасам толған айдай _________________.
Дескриптор:
Білім алушы
- «Шығамын тірі болсам адам болып» өлеңін жатқа еске түсіреді.
Бүгінгі сабақтың тақырыбы мен оқу мақсаттары хабарланады.
Мағынасын ашу
1-тапсырма.
Жұптық жұмыс
Ой сергіту.
Оқушылар өз ойын білдіріп, мына сұрақтарға жауап бере отырып, бір-бірімен ашық пікірлеседі:
- Осы өлеңнің мазмұны қалай әсер етті?
- Кім болуды армандайсыңдар?
- Ақынның айтайын деген ойы не?
Дескриптор:
Білім алушы
 Оқушы өз ойын білдіреді, сұрақтарға жауап береді, бір-бірімен ашық пікірлеседі.
Топтық жұмыс.
2-тапсырма
С.Торайғыров «Шығамын тірі болсам адам болып» «Шәкірт ойы» өлеңдерін пайдалана отырып, топтық жұмысты орындайды.
«Шығамын тірі болсам адам болып»
Шығамын тірі болсам адам болып,
Жүрмеймін бұл жиһанда жаман болып.
Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе,
Жүргенше өмір сүріп, надан болып.
Мен балаң жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған.
Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін,
Болмасам толған айдай балкып туған.
Бұл сөзім асып айтқан асылық емес,
Ойында оты барлар асылық демес.
Тебем деп тірі болсам надандықты,
Серт етіп, өз-өзіме еткем егес.
Шәкірт ойы
Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып, күн болам!
Қараңғылықтың көгіне,
Күн болмағанда, кім болам?
Мұздаған елдің жүрегін,
Жылытуға мен кірермін!
Еңбек, бейнет тарауы
Рақатқа сарқылар.
Қыздырып күннің қарауы
Надандық теңізі тартылар.
Орны отайып көгерер,
Қызығын жайлап ел көрер.
Тұрмыс, тағдыр - бірі де
Бұл мақсаттан бұра алмас;
Қаһарман, Рүстем, Әлі де
Бұрам деп жолда тұра алмас.
Сыланған жардың күлісі,
Алдандырмас бірісі.
1-топ: «Адамдар» тобы. Адам бойындағы жақсы қасиеттерді топтастырады.
2-топ: «Жұлдыздар» тобы. Адами қасиеттерге кері әсерін тигізетін жаман әдеттерді топтастыру.
3-топ: «Ақындар» тобы. Өлеңнің идеясы қандай?
Бағалау.
Әрбір топтың жасаған жұмыстарына келесі топ сағат тілі бойынша баға беріп отырады. Арнайы мадақтау жасалады.
Дескриптор:
Білім алушы
- Адам бойындағы жақсы қасиеттерді топтастырады.
- Адами қасиеттерге кері әсерін тигізетін жаман әдеттерді топтастырады.
- Өлеңнің идеясына түсінік береді.
3-тапсырма.
Үш топқа ақынның төмендегі үш өлеңінен мәнерлеп, жатқа оқу тапсырылады.
1-топ: «Шәкірт ойы»
Шәкірт ойы
Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып, күн болам!
Қараңғылықтың көгіне,
Күн болмағанда, кім болам?
Мұздаған елдің жүрегін,
Жылытуға мен кірермін!
Еңбек, бейнет тарауы
Рақатқа сарқылар.
Қыздырып күннің қарауы
Надандық теңізі тартылар.
Орны отайып көгерер,
Қызығын жайлап ел көрер.
Тұрмыс, тағдыр - бірі де
Бұл мақсаттан бұра алмас;
Қаһарман, Рүстем, Әлі де
Бұрам деп жолда тұра алмас.
Сыланған жардың күлісі,
Алдандырмас бірісі.
2-топ. «Туған еліме»
Туған еліме
Үміт қып менен қарайсың,
Көңіліңе медеу санайсың.
Балалыққа жарасам,
Аталыққа жарайсың.
Қайтейін, елім, қимаймын,
Қия алмай жанды қинаймын.
Қимай қалсам, ішіңде
Тағы тыншып сыймаймын.
Алты қырдан ассам да,
Сөздеріңді сыйлаймын,...
... Сіздерге әкеп шашуға,
Ілім, білім жинаймын.
... Қуаты күш вулкандар
Сөнгендей біраз тұрады.
Өлусіреп, әлсіреп,
Түтіні кейде шығады,
Булыққан сайын қуатты
Бойына жиып нығады.
Ал, қуатпен атылды,
Кім қарсылық қылады?
Бетін жапқан тау - тастар,
Быт - шыт болып сынады.
3-топ. «Асыл сөз».
Асыл сөз
Асыл сөзді іздесең,
Абайды оқы ерінбе.
Адамдықты көздесең,
Жаттап, тоқы көңілге.
Сөз мәнісін білмесең,
Өлең оқып не керек?
Не айтқанын сезбесең,
Жарапазан не беред?
Дескриптор:
Білім алушы
- үзінділерді мәнерлеп, жатқа оқиды......