Жәркен Бөдешұлы (Ақылды аю)
Асар тауын, қонар жерін жобалап,
Алуға оның мұршасы жоқ. Обал-ақ.
Арты – ақ боран,
Алды – Атажұрт аңсатқан,
Ақ кірпідей келе жатыр домалап.
Домалап кеп кіріп кетті көрге бір,
Ол аюдың апаны екен, өлмегір...
Қолаңсасы қапқан кезде қолқасын,
Құлай кетті жылы ұядай төрге бұл.
Таң алдында буырқанған боран басылып, маңқиған маң далаға меңіреу тыныштық орнады. Әлдеқайдан балпаң басып ақ аю келеді... Тым селқос, әлде жаралы, әлде ұйқысы қанбаған жануар апанның алдына келіп, құйрығын қарға басып, жайғасып отырып, демін алды, мұрнын шүйірді... "Бұл адам баласының иісі ғой, бейшара, қайдан қаңғып келе жатыр екен! Қайда бармақ ойы бар?! Менің алты қанат ақ ордама қалай ғана тап болды екен!..". Ақ бөрік киіп, жылы ішік жамылған ақсақалды, сары тісті, ақылды атадай ақ аю ойланып отыр...
"...Атасының төріндей көсіліп жатыр өзі. Рұқсатсыз босағамды аттаған көргенсіз неме. Жей салсам ба екен бір кесек шикі етті. Жо-о-оқ, жеуге болмайды. Осы жасқа келгенше адам жеп көрген жоқпын. Жолыма қақпан құрып жүргенін көргенім болмаса... Пенденің, әсіресе аңшының қулығына құрық бойламайды, қақпанның қара топырақпен жасырып, көзіңді алдайды... иісінен сезбесең, мерт болғаның... Мына пендені қайтсем екен?... Кешегі қарлы бораннан жан сауғалап, паналап келген болар. Панасыздарды аялаған жөн шығар... Ұйқысы қанып, есін жиған соң, өзі де кетер... Мені көрсе, жүрегі жарылып өліп қалар, байғұс. Анау қолатқа барып өзім де бір мызғып алайын... Мүмкін ол мені түсінде көретін шығар..." Қашқын шынында түс көріп жатыр. Түсінде шынында аюмен бетпе-бет сөйлеседі.
Тұла-бойы ыстық терге боялып,
«Құтты қонақ» кетті солай оянып.
Оянды да, жалғастырды сапарын,
Жол үстінде ойдан кейін ой ағып...
«Атажұртқа аман-есен барғасын,
Ғұмырымның өткізермін жалғасын.
Арқыраған арғымағын мінбей-ақ,
Арманым жоқ сүйреп өтсем арбасын».
Алуға оның мұршасы жоқ. Обал-ақ.
Арты – ақ боран,
Алды – Атажұрт аңсатқан,
Ақ кірпідей келе жатыр домалап.
Домалап кеп кіріп кетті көрге бір,
Ол аюдың апаны екен, өлмегір...
Қолаңсасы қапқан кезде қолқасын,
Құлай кетті жылы ұядай төрге бұл.
Таң алдында буырқанған боран басылып, маңқиған маң далаға меңіреу тыныштық орнады. Әлдеқайдан балпаң басып ақ аю келеді... Тым селқос, әлде жаралы, әлде ұйқысы қанбаған жануар апанның алдына келіп, құйрығын қарға басып, жайғасып отырып, демін алды, мұрнын шүйірді... "Бұл адам баласының иісі ғой, бейшара, қайдан қаңғып келе жатыр екен! Қайда бармақ ойы бар?! Менің алты қанат ақ ордама қалай ғана тап болды екен!..". Ақ бөрік киіп, жылы ішік жамылған ақсақалды, сары тісті, ақылды атадай ақ аю ойланып отыр...
"...Атасының төріндей көсіліп жатыр өзі. Рұқсатсыз босағамды аттаған көргенсіз неме. Жей салсам ба екен бір кесек шикі етті. Жо-о-оқ, жеуге болмайды. Осы жасқа келгенше адам жеп көрген жоқпын. Жолыма қақпан құрып жүргенін көргенім болмаса... Пенденің, әсіресе аңшының қулығына құрық бойламайды, қақпанның қара топырақпен жасырып, көзіңді алдайды... иісінен сезбесең, мерт болғаның... Мына пендені қайтсем екен?... Кешегі қарлы бораннан жан сауғалап, паналап келген болар. Панасыздарды аялаған жөн шығар... Ұйқысы қанып, есін жиған соң, өзі де кетер... Мені көрсе, жүрегі жарылып өліп қалар, байғұс. Анау қолатқа барып өзім де бір мызғып алайын... Мүмкін ол мені түсінде көретін шығар..." Қашқын шынында түс көріп жатыр. Түсінде шынында аюмен бетпе-бет сөйлеседі.
Тұла-бойы ыстық терге боялып,
«Құтты қонақ» кетті солай оянып.
Оянды да, жалғастырды сапарын,
Жол үстінде ойдан кейін ой ағып...
«Атажұртқа аман-есен барғасын,
Ғұмырымның өткізермін жалғасын.
Арқыраған арғымағын мінбей-ақ,
Арманым жоқ сүйреп өтсем арбасын».
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Ілмектер: жаркен бодешев Ақылды аю стихи на казахском жәркен бөдешұлы өлеңдері олен, жәркен бөдешұлы өлеңдері, жаркен бодешев стихи на казахском, жәркен бөдеш өлеңдері, жәркен бөдешұлы олендери, Ақылды аю