Ілияс Жансүгіров (Шошқа)

Шошқа:
Ассалаумағалайкум, молда тақсыр
Ауырып қалыпсың - ау жолда, тақсыр?
Шайтаны дәретіңнен күшті болса
Дұға оқы, істе тағызым, тұмар жапсыр.
Молда:
Оғалайкуммұссалам, доңызым - ай,
Сәлемшім сау - саламат болыңыз - ай,
Дәретке тұрмағалы үш күн болды,
Ажалдың азабы көп, жолы ұзын - ай.
Шошқа:
Жатыр деп есіткен соң көр аузында,
Қоштасып қалайын деп жол аузында,
Кеп тұрмын көңіліңді сұрағалы,
Достым ең салдырмаған ел аузына.
Молда:
Е, шошқам,
Алла жазса керем білем,
Алланың аманатын берем білем,
Таянып заманақыр келе жатыр,
Жазылмай аурудан өлем білем...
Шошқа:
Өлсең өл, керегің жоқ енді сенің,
Өлгенше жұртты сорып, елді жедің.
Жамандап осы құрлы өле - өлгенше
Батшағар, мен осынша неңді жедім?
Молда:
Бірадар, менен арман жүрсең деймін,
Күніңді пиғылыңнан көрсең деймін,
Ешкімге рауаят айтар хал жоқ,
Жөніме енді тыныш өлсем деймін.
Шошқа:
Мен едім жазығым жоқ момын айуан,
«Арам» деп мені сендер жұртқа жайған.
Жазықсыз ет, сүтімді арам етіп,
Айт кәне, күнім бар ма тышқан сойған?
Молда:
Құранда сені харам дейтіні рас,
Басқаның мұсылманнан жейтіні рас...
Шошқа:
Неліктен құран мені арам деген?
Деп тұрмын осы арамның себебін аш!
Молда:
Бұ жерін айтқан білем пайғамбарым,
Жарқыным, аулақ кетші, нашар халім.
Шошқа:
Беріп кет теңдігімді о дүниеге,
Нан соғар, мені осынша жамандадың.
Молда:
Дейтіні сені нәжіс шөп жемейсің.
Шошқа:
Қайта айтшы?
Мына сөзді сен не дейсің?
Мен қалай былғаныштан сау болайын.
Қадірлеп өзге малдай жемдемейсің...
Молда:
Апырым - ай, неткен жансың ұрып кеткен,
Болдың - ау «жау жағадан, бөрі етектен».
«Шошқа арам, түгіменен түгел арам»
Дегенді шариғатта сызып кеткен.
Шошқа:
А, зәлім, мені осылай ет деп пе едім?
Тегінде тендік алмай кетпек пе едім?
Аятпен арамдайтын қан ішкем жоқ,
Ит пенен молдадай мен ет жеп пе едім!
Молда:
Семізсің, семізіңнен борсылдаған,
Даусың және жаман қорсылдаған.
Шошқа:
Молда да мендей семіз болмай ма екен?
Даусым ба шариғатқа бойсұнбаған?
Молда:
Бірадар, халім нашар, мазамды алма,
Маған да кешіктірме ажалды Алла.
Шошқа:
Жоқ, молда, айтарыңды айтып аттан,
Мен қалай түсер екем қазандарға?
Молда:
Бірадар, халім ауыр, тыншымды алма,
Маза бер құлағыма, қорсылдама.
(Агроном шығады)
Агроном:
Жүр бері, шариғатын шайнап жесін,
Молдамен есті шошқа былшылдар ма?
Шошқа:
Жә, жолдас, күйемін - ау бұ сықылды
Құрғылар рауаяттар біз тұқымды.
Арам деп еңбекшіге жек көргізіп,
Жойған ғой граждандық құқығымды.
Агроном:
Қой, шошқа, өткен іске ызаланба,
Қара боп өткен күнге назаланба.
Жастанып құрандарын өлсін молда...
Бар, жылдам, колхозға кір тазалан да.
Шошқа:
Сонда да қоя берші бір түртейін,
Бір түртіп бүйірінен өкіртейін,
Құрғырды Құдайынан бұрын алып,
Ертерек қыл көпірден секіртейін.
(Молдаға мән береді. Молда атып тұрып қалтырап.)
Молда:
Лайлаһа, иллала, Алла, Алла, Алла...
Шошқа:
Кәне, айтшы, арам деген о қай молда?
Молда:
Мен өзім... пәтуасын көргенім жоқ,
Солай деп айтушы еді Торғай молда.
(Молданы шошқа түртіп, шегіндіріп шығарып жібереді)
Шошқа:
Молда еді маған жала жабыстырған,
Арам деп әлденемен салыстырған.
Агроном:
Оны қой, сенен жақсы жануар жоқ,
Мен сені елге - жұртқа таныстырам.
Шошқа:
Агроном, бәрекелді, сөйтші мені,
Танысын мені анықтап колхоз елі.
Молда мен мұсылманның өсегінен
Менсінбей сүйкімсіз боп өлдім тегі.
Агроном:
Колхозшы! Бер кел бері, мұны таны.
Колхозшы:
Таныс қой, айтасыз ба, сіз мынаны?
Білемін жануарды баяғыдан.
Молданың, мұсылманның арам малы.
Агроном:
Молданың ол айтқаны қарам болды.
Шошқа:
Тек ақымақ қылған олар надандарды.
Қазіргі социалистік дәуірімізде,
Деп тұрмын - «колхоздың мен адал малы!»
Агроном:
Ал, малдан бұ байғұсты, сөзді созба,
Балалат, қалба салат, сал ауызға.
Колхозшы:
Малдандым, бағам - қағам, балалатам.
Байғұсым, алдыма түс, тарт колхозға!
(Шошқаны айдап шығып кетеді.)