ҰЯТMEN қалай пайда болды? Бекболат Тілеухан

Абай айтады: “Бетті бастым, қатты састым, тұра қаштым жалма-жан”. Бұл - бетті басқың келетін ұялу. Қарадан қарап қысылатын ұялу.
⠀
Басқа адам үшін ұяла алу – ол да адамдықтан. Оны жаман іске қимағандықтан болады. Мысалы досың бір нәрсені «бүлдіріп» қояды. Сол үшін ұяласыз.
⠀
Ұяттың осы түріне қазір қастандық жасалып жатыр. “Ұятмен“ деп ат қойып алды.
⠀
Қазақтың жігіті қазақтың қызы үшін ұялып, "әй қарындасым, қой, ұят болады" десе, ол - ұятмен. "Aузыңды жаман сөзбен былғама, жаман кейіпке түспе" десе, ол - ұятмен.
⠀
Ұятмен деген көштен қалған, кертартпа сөзінің синонимі секілді сіңіріп жатыр. Адамдар жоқ жерден ұятмен боп қалмайын дей бастады. Сосын бір-бірін жақсылыққа шақырып, жамандықтан тыюдан қорқып қалды. Ұялудың өзіне ұялатын жағдайға жеттік.


Қарап көріңіз 👇