Мысал ертегі: Шымшық пен көгершін

Құламерген айдалада, жапан түзде аң аулап, сейіл құрады екен. Оның баласы Жоямерген әкесінің таяғын ұстап жастай-ақ аңсақ болған екен. Ол түрлі құстарға тор, тұзақ құрып ұстап алады екен. Бір күні құрып қойған торына кішкене шымшық оралып қалыпты. Ол сорлы тордан шыға алмайды, оралып жата береді, бір мезгілде оның қасына көгершін келеді. Бұның торға оралып жатқанын көреді. Ол анадай тұрып шымшыққа ұрсып табалайды:

– Әй, ақымақ, есалаң, қазір күн талтүс емес пе? Түн болса бір шарт. Күндіз торды көрмей оралып екі көзіңді шел қаптады ма? Аяғыңның астына қарап, ана сығырайған көздеріңді ашып жүрсең етті. Енді сен күшікті кім шығарып алады. Бәрібір бүгін мен сені әуреленіп шығарсам да сен есалаң ертең тағы шоқақтап, ебелектеп жүріп торға түсесің ғой. Күнде-күнде мен саған әуре болып жүремін бе? – деді де ілгері бір-екі аттап еді, өзі қол тұзаққа түсіп, шиқылдады да қалды. Оны көрген шымшық:

– Әй, данышпан, көзі бар досым, ақылшы апам, қазір түн бе, күн бе? – деп сұрапты. Өзі жанталасып буынып жатқан көгершіннің оған жауап беруге шамасы келмепті. Сонда шымшық оған тағы да:
– Әй, ақылгөй апа, мен торға түссем де қиналмай, дем алып жақсы жайда жатырмын. Сенің халің менен де нашар болды-ау, жаңа маған айтқан ақылыңды өзіңе неге істемедің? Өз басыңды алып жүре алмайтын болған соң басқаға ақыл айтып нең бар еді, – депті.

Біреуге күлсең өз басыңа келеді. «Табашының табаны тайғақ», «Өзіңе пайдасыз ақылды өзгеге айтпа!» деген мәтелдер осыған келеді.