Әрбір қоғамның әлеуметтік-эканомикалық даму деңгейі, сол қоғамдағы жеке адамның өсіп-жетілуіне байланысты. Олай болса, өтпелі кезеңдегі жоғары психикалық функциялардың жасөспірімдердің дұрыс қалыптасуы, бүгінгі тәуелсіз елімізде дені сау, ұлттық сана-сезімі оянған, рухани ойлау дәрежесі биік, мінез-құлқы қалыптасқан ұрпақты қалыптастыру өзекті мәселе болып отыр.
Себебі өтпелі кезеңдегі психикалық дамудың бүкіл тарихы осы функциялардың жоғарыға өту мен дербес жоғары синтездердің құрылуынан тұрады. Осы тұста жасөспірімдердің психикалық даму тарихында қатаң иерархия үстемдік етеді. Түрлі функциялар (ес, зейін, қабылдау, ерік, ойлау) бір ыдысқа салынған бұтақтардың шақтары іспеттес бір-бірімен қатар дамымайды. Әрбір даму процесінде осы функциялардың барлығы-орталық немесе жетекші функциялы ойлаудың дамуы, ұғымдардың қалыптасуы болып табылатын күрделі иерархиялық жүйені құрайды.
Барлық қалған функциялар осы жаңа құрылыммен күрделі синтезге түсіп, интеллектелінуі, ойлау негізінде ұғымдардың өзі де қайта құрылады.
Бастапқы қарапайым функциялардан бөлек өзгеше заңдылықтары бар мүлдем жаңа функциялар пайда болады және төменгі функциялар өз іс-әрекетінің бір бөлігін жоғары функцияларға беруге байланысты; кей жағдайларда жоғары, логикалық есті қарапайым, механикалық еспен жақындастырып, екеуінде бір қарарда бір ғана генетикалық түзу бойында жатқандай қарастырады, біріншісінде тікелей жалғасын көреді. Дәл осылай функцияның жоғарыға өтуі жоғары немесе ырықты зейінді қарапайым, ырықсыз зейінмен жақындастырып, оны соңғының жалғасы ретінде қарастыруға әкеледі.
Тек психикалық процестер ғана емес, сонымен қатар жасөспірімнің психикалық қасиеттерінде де өзгерістер пайда болады. Олардан нетерия, афазия, шизофрения генетикалық тұрғыда әр қырынан көрініс табады.
Бүгінде жасөспірімдердің өтпелі кезеңдегі жоғары психикалық функциялардың дамуы зерттеудің қажеттілігі осыдан туындап отыр. ....