Әріптер туралы жұмбақтар
Әріптер жүйесі оқушының дыбысты айқын ажыратуына септігін тигізетін дыбыстар мен әріптер ретін құрайды. Әліппе кезеңінде дыбыстық және әріптік жүйе игеріледі.
Жұмбақтар жауабымен
Алфавит бойынша жаңылтпаштар
Арқада алты арқар бар,
Қырқада қырық арқар бар.
Қырық арқарда ақ арқар бар.
Алты арқарда марқа арқар бар.
Жаңылтпаштар
Архимед күші (Адасқан әріптер) (Жаратылыстану, 4 сынып, IV тоқсан)
Пән: Жаратылыстану
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Табиғат физикасы. Жарық, дыбыс, электрлік, магниттілік.
Сабақтың тақырыбы: Архимед күші (Адасқан әріптер)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтемеу): 4.5.1.1 - Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру;
4.5.1.2 - судағы түрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау;
Сабақ мақсаттары: Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру;
Судағы түрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау;....
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Табиғат физикасы. Жарық, дыбыс, электрлік, магниттілік.
Сабақтың тақырыбы: Архимед күші (Адасқан әріптер)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтемеу): 4.5.1.1 - Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру;
4.5.1.2 - судағы түрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау;
Сабақ мақсаттары: Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру;
Судағы түрлі денелерге әсер ететін Архимед күшін бақылау және болжау;....
ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ - Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар
Адасқан әріптер
Презентациялар
Әріптер сөздер емле және грамматика Қарлығаштың құйрығы неге айыр? (ертегі) (2 сынып, III тоқсан )
Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті»
Сабақ тақырыбы: Әріптер, сөздер, емле және грамматика. Қарлығаштың құйрығы неге айыр? (ертегі)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқубағдарламасынасілтемеу) Сөйлеуқабілетіндамытадыжәнекөпмағыналысөздердіқолданабастайды.
Сабақ мақсаттары:
Т/А4 Астарлы мағынаны болжау
О1 Ақпаратты түсіну
Ж4 Өзойынанмәтінжазу.....
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: «Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті»
Сабақ тақырыбы: Әріптер, сөздер, емле және грамматика. Қарлығаштың құйрығы неге айыр? (ертегі)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқубағдарламасынасілтемеу) Сөйлеуқабілетіндамытадыжәнекөпмағыналысөздердіқолданабастайды.
Сабақ мақсаттары:
Т/А4 Астарлы мағынаны болжау
О1 Ақпаратты түсіну
Ж4 Өзойынанмәтінжазу.....
ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ - Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар
Әріптер сөздер емле және грамматика (2 сынып, I тоқсан)
Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Менің отбасым және достарым
Сабақ тақырыбы: Әріптер,сөздер,емле және грамматика
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтемеу)Т/А 4 Астарлы мағынаны болжау.
О1 Ақпаратты түсіну Ж2 Берілген сөздерден өздігінен сөйлемдер құрап жазу
Сабақ мақсаттары: Т/А Тірек сөздерді дұрыс қолдана отыра, сөйлеу қабілетін дамытады.
О2 Берілген ақпаратты түсінеді.
Ж2 Тірек сөздерден сөйлемдер құрап жазады.......
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Менің отбасым және достарым
Сабақ тақырыбы: Әріптер,сөздер,емле және грамматика
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтемеу)Т/А 4 Астарлы мағынаны болжау.
О1 Ақпаратты түсіну Ж2 Берілген сөздерден өздігінен сөйлемдер құрап жазу
Сабақ мақсаттары: Т/А Тірек сөздерді дұрыс қолдана отыра, сөйлеу қабілетін дамытады.
О2 Берілген ақпаратты түсінеді.
Ж2 Тірек сөздерден сөйлемдер құрап жазады.......
ҰМЖ, ОМЖ, ҚМЖ - Ұзақ, орта, қысқа мерзімді жоспар
Қазақ тілі | Дауысты дыбыс әріптерінің емілесі
1. Дауысты дыбыс өкпеден шыққан ауаның ауыз қуысында еш кедергіге ұшырамай, еркін шығуынан жасалады.
2. Дауысты дыбыс буын жасауға қағысады.
3. Дауысты дыбысқа екпін түседі.
4. Тіліміздегі дауысты дыбыстар: а, ә, е, н, о, ө, ұ, ү, у, ы, і, э.
5. Дауысты дыбыс тіл, жак және еріннің қатысына қарай жуан - жіңішке, ашық - қысаң, еріндік - езулік болып жіктеледі.
Тілдің
қатысына қарай Жуан тілдің ұшы кейін тартылып, үсті дөңестенуі арқылы жасалады а, о, ұ, ы, у
Жіңішке тілдің ұшы ілгері созылып жіңішкеруі арқылы жасалады ә, ө, ү, і, е, и, (у), э
Жақтың
қатысына қарай Ашық жақтың кең ашылуы арқылы жасалады а, ә, о, ө, е, э
Қысаң жақтың тар ашылуы арқылы жасалады ы, і, и, у, ү, ұ
Еріннің
қатысына қарай Еріндік еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады о, ө, ұ, ү, у
Езулік езудің кейін тартылуы арқылы жасалады а, ә, е, ы, і, и, э
6. Қазақ тілінің төл сөздерінде дауыстылар үндестік заңы бойынша бірыңғай жуан не жіңішке болып келеді (бұлақты, келімсек т.б.). Қазақ тіліндегі өзге тілдерден енген біршама кірме сөздерде дауыстылар жуан-жіңішке болып араласып келе береді (кітап, компьютер т.б.).
Ескерту: ё, я, ю әріптері дауысты дыбыс қызметін атқарғанмен, дауысты дыбыс түрлеріне жіктелмейді. Себебі бұлар йо, па, йу қосарлы дыбыстарынан тұрады.
1. Л әрпі ж, ш мен й әріптерінің ортасында келгенде, э болып оқылады, бірақ а әрпі жазылады. Мысалы: шай, шайнау, жай, жайлап, мән-жайы т.б.
2. Л әрпі араб-парсы тілдерінен енген сөздердің соңғы буынында келгенде, ә болып естіледі, бірақ а болып жазылады. Мысалы: Жәмила, рәсуа, Ләззат т.б.
3. О, ө, ұ, ү, ә әріптері қазақтың байырғы сөздерінде бірінші буында ғана жазылады. Мысалы: әр, көрші, құлын, ұлық, үлкен, түлкі, сәкіде, әңгіме т.б. Бұл әріптер біріккен сөздермен қос сөздердің екінші сыңарларының бірінші буындарында жазылады: Қараөткел, Қаратөбе, Айманкүл, Есенәлі, бүрсігүні, басқұр, той-топыр т.б. ....
2. Дауысты дыбыс буын жасауға қағысады.
3. Дауысты дыбысқа екпін түседі.
4. Тіліміздегі дауысты дыбыстар: а, ә, е, н, о, ө, ұ, ү, у, ы, і, э.
5. Дауысты дыбыс тіл, жак және еріннің қатысына қарай жуан - жіңішке, ашық - қысаң, еріндік - езулік болып жіктеледі.
Тілдің
қатысына қарай Жуан тілдің ұшы кейін тартылып, үсті дөңестенуі арқылы жасалады а, о, ұ, ы, у
Жіңішке тілдің ұшы ілгері созылып жіңішкеруі арқылы жасалады ә, ө, ү, і, е, и, (у), э
Жақтың
қатысына қарай Ашық жақтың кең ашылуы арқылы жасалады а, ә, о, ө, е, э
Қысаң жақтың тар ашылуы арқылы жасалады ы, і, и, у, ү, ұ
Еріннің
қатысына қарай Еріндік еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалады о, ө, ұ, ү, у
Езулік езудің кейін тартылуы арқылы жасалады а, ә, е, ы, і, и, э
6. Қазақ тілінің төл сөздерінде дауыстылар үндестік заңы бойынша бірыңғай жуан не жіңішке болып келеді (бұлақты, келімсек т.б.). Қазақ тіліндегі өзге тілдерден енген біршама кірме сөздерде дауыстылар жуан-жіңішке болып араласып келе береді (кітап, компьютер т.б.).
Ескерту: ё, я, ю әріптері дауысты дыбыс қызметін атқарғанмен, дауысты дыбыс түрлеріне жіктелмейді. Себебі бұлар йо, па, йу қосарлы дыбыстарынан тұрады.
1. Л әрпі ж, ш мен й әріптерінің ортасында келгенде, э болып оқылады, бірақ а әрпі жазылады. Мысалы: шай, шайнау, жай, жайлап, мән-жайы т.б.
2. Л әрпі араб-парсы тілдерінен енген сөздердің соңғы буынында келгенде, ә болып естіледі, бірақ а болып жазылады. Мысалы: Жәмила, рәсуа, Ләззат т.б.
3. О, ө, ұ, ү, ә әріптері қазақтың байырғы сөздерінде бірінші буында ғана жазылады. Мысалы: әр, көрші, құлын, ұлық, үлкен, түлкі, сәкіде, әңгіме т.б. Бұл әріптер біріккен сөздермен қос сөздердің екінші сыңарларының бірінші буындарында жазылады: Қараөткел, Қаратөбе, Айманкүл, Есенәлі, бүрсігүні, басқұр, той-топыр т.б. ....
Рефераттар
Я Ю әріптерінің жазылуы
Сабақтың мақсаты. Я, Ю әріптері жазылуын еске түсіру. Й+у дыбыстарының орнына «Ю» й+а дыбыстарының орнына «Я» әрпі жазылатынын оқушылардың есіне түсіру, қайталау;
оқушыларды сауатты жазуға дағдыландыру;
Кездескен жаңа сөздердің мағынасын түсініп, дұрыс қолдана білуді үйрету.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ – жауап
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру.
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушыларға сөздерді сөз құрамына талдау. .....
оқушыларды сауатты жазуға дағдыландыру;
Кездескен жаңа сөздердің мағынасын түсініп, дұрыс қолдана білуді үйрету.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ – жауап
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру.
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушыларға сөздерді сөз құрамына талдау. .....
Мектепалды дайындық сабақ жоспары
Я Ю әріптерінің жазылуы Буын
Сабақтың мақсаты. Я, Ю әріптері жазылуын еске түсіру. Й+у дыбыстарының орнына «Ю» й+а дыбыстарының орнына «Я» әрпі жазылатынын оқушылардың есіне түсіру, қайталау;
оқушыларды сауатты жазуға дағдыландыру;
Кездескен жаңа сөздердің мағынасын түсініп, дұрыс қолдана білуді үйрету.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ – жауап
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру.
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушыларға сөздерді сөз құрамына талдау.
ІІІ. Жаңа сабақ
а) түсіндіру Я, Ю әріптерінің жазылуы. Бын.
Я, Ю дыбысын қосарлы дыбыс екені. Й + а болып й + у болып естігістінін еске түсіру.
Сөзде қанша дауысты дыбыс болса сонша буын болатынын түсіндіру......
оқушыларды сауатты жазуға дағдыландыру;
Кездескен жаңа сөздердің мағынасын түсініп, дұрыс қолдана білуді үйрету.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ – жауап
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру.
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
Оқушыларға сөздерді сөз құрамына талдау.
ІІІ. Жаңа сабақ
а) түсіндіру Я, Ю әріптерінің жазылуы. Бын.
Я, Ю дыбысын қосарлы дыбыс екені. Й + а болып й + у болып естігістінін еске түсіру.
Сөзде қанша дауысты дыбыс болса сонша буын болатынын түсіндіру......
Мектепалды дайындық сабақ жоспары
Әріптер мен әліпбидің шығу тарихы
Абстракт (аннотация)
Зерттеудің мақсаты: Әріптер мен әліпбидің шығу тарихын зерттеу.
Зерттеудің міндеттері:
Әріптердің қолданысқа еңуін қарастыру;
Қазақ әліппесінің атасы А.Байтұрсынұлы;
Латын әліпбиіне көшу заман талабы;
Зерттеу жұмысына сүйене отырып, ұсыныс жасай алу;
Зерттеу жұмысының болжамы:
Егер «Әріптер мен әліпбидің шығу тарихы» тақырыбына байланысты пікірімді толық жеткізе алсам, оны әрі қарай толықтырып, жұмыс жүргіземін деп ойлаймын. Әділ қазылар ғылыми жұмысымды құнды .....
Зерттеудің мақсаты: Әріптер мен әліпбидің шығу тарихын зерттеу.
Зерттеудің міндеттері:
Әріптердің қолданысқа еңуін қарастыру;
Қазақ әліппесінің атасы А.Байтұрсынұлы;
Латын әліпбиіне көшу заман талабы;
Зерттеу жұмысына сүйене отырып, ұсыныс жасай алу;
Зерттеу жұмысының болжамы:
Егер «Әріптер мен әліпбидің шығу тарихы» тақырыбына байланысты пікірімді толық жеткізе алсам, оны әрі қарай толықтырып, жұмыс жүргіземін деп ойлаймын. Әділ қазылар ғылыми жұмысымды құнды .....
Ғылыми жобалар