Ғылыми жобаның мазмұны
КІРІСПЕ................................................................................................3
І ТАРАУ. Қазақ ТІЛІ ФОНЕТИКАСЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК.........5
1.1. Қазақ тілінің тарихи даму жолы
1.2. Қазіргі Қазақ тілінің фонетикалық жүйесі..................................7
ІІ ТАРАУ. «Ң»ДЫБЫСЫНЫҢ ҚОЛДАНЫСЫ........................................9
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................12
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.......................................................13

1. Абай – қазақ әдебиетіндегі ірі тұлға.
1. 1 Қазақ тіл біліміндегі антонимдер.
2. Абай өлеңдеріндегі антонимдік жұптарды топтастыру және қолданылу ерекшелігі.
2. 1 Ұлы сыршыл лирик ақын өлеңдеріндегі антонимдер мәні.
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Оқушыларды ғылыми жұмысқа баулудағы мақсатым - оқушыларды ғылыми зерттеуге қызығушылығын қалыптастыру, шығармашылық қабілетін дамыту, ізденудің әдістерін үйрету арқылы көрегендікке, шығармашылыққа баулу.
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі.
Ұлттық руханияттың белгісі - мәдени мұраға иек арту жаһандануға жақындау мен ұлттардың өзін - өзі сақтауы болып табылады. Осынау өркениетке ұмтылып отырған уақытта ұлттық ұранымыз бен рухымызға айналған Абай есімі ұрпақтан - ұрпаққа жалғасып, бүгінде маңызын жоймайтын мәңгілік тақырыпқа айналды. Ұлылар туралы жинап зерттеу, оны таныту көп ізденісті және жауапкершілікті қажет етеді. Абай өлеңдеріндегі антонимдердің қолданылуы шығармаға ерекше мән беруі жұмыстың өзектілігін айқындайды......

Еліміздің әрбір азаматы, ең алдымен, өз халқының тілін білуі керек, сонымен қатар, туған тілінің асыл қазынасының інжу - маржанын тізе білу, өз тілін зерттей отырып, ерекшеліктерін анықтап, дамыта беру – әрбір жас ұрпақтың ізгілікті борышы деп ойлаймын. Сондықтан да, менің зерттеу жұмысымның тақырыбы: «Жергілікті аймақтарда диалект сөздердің қолданылу мәні» Алдымен, диалектология туралы қысқаша мәлімет беріп өтейін.
Тіл білімінің диалектілер мен сөйленістерді (говорларды) зерттейтін саласы - диалектология (диалектос - сөйлеу, сөйленіс, логос - ілім деген грек сөздерінен құралған) деп аталады. Диалектологияның міндеті – жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттеу. Жергілікті ерекшеліктердің қамтитын аумағы, тілдік материалдың көлеміне қарай диалект, сөйленіс терминдері қолданылады.
Диалект – тілде жалпыхалықтық сипат алмаған, белгілі бір жерде ғана қолданылатын ерекшеліктердің жиынтығы.
Сөйленіс – жергілікті диалектілердің шағын аймақты қамтитын бөлігі.
Мәселен, Қазақстан жерінде диалект 2 - 3 облыс көлеміндей жерді қамтыса, сөйленіс 1 облыс не 2 - 3 аудан көлеміндей жерді қамтиды.
Диалект сөздерді ХХ ғасырдың ІІ жартысыннан бастап зерттеген ғалымдар да бұл жағынан өз еңбектерін жазды. Ғ. Қалиев. Ш. Сарыбаев. «Қазақ диалектологиясы», Ш. Сарыбаев, О. Нақысбеков «Қазақ тілінің аймақтық лексикасы», С. Аманжолов «Вопросы диалектологии и истории казахского языка», Х. Кәрімов «Қазақ диалектологиясы», Қазақ тілі тарихы мен диалектологиясының мәселелері» Ал, қазақ сөйленістерін бөлек – бөлек зерттеген ғалымдардың еңбектеріне сүйеніп, кейінірек шыққан Ш. Сарыбаев, Ғ. Қалиевтің «Қазақ диалектологиясы» оқу құралында сөйленістер төмендегідей топтарға жіктелген:.....

КІРІСПЕ
1. Абай – қазақ әдебиетіндегі ірі тұлға.
1. 1 Қазақ тіл біліміндегі антонимдер.
2. Абай өлеңдеріндегі антонимдік жұптарды топтастыру және қолданылу ерекшелігі.
2. 1 Ұлы сыршыл лирик ақын өлеңдеріндегі антонимдер мәні.
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Оқушыларды ғылыми жұмысқа баулудағы мақсатым - оқушыларды ғылыми зерттеуге қызығушылығын қалыптастыру, шығармашылық қабілетін дамыту, ізденудің әдістерін үйрету арқылы көрегендікке, шығармашылыққа баулу.
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі......

Кіріспе
Еліміздің әрбір азаматы, ең алдымен, өз халқының тілін білуі керек, сонымен қатар, туған тілінің асыл қазынасының інжу - маржанын тізе білу, өз тілін зерттей отырып, ерекшеліктерін анықтап, дамыта беру – әрбір жас ұрпақтың ізгілікті борышы деп ойлаймын. Сондықтан да, менің зерттеу жұмысымның тақырыбы: «Жергілікті аймақтарда диалект сөздердің қолданылу мәні» Алдымен, диалектология туралы қысқаша мәлімет беріп өтейін.
Тіл білімінің диалектілер мен сөйленістерді (говорларды) зерттейтін саласы - диалектология (диалектос - сөйлеу, сөйленіс, логос - ілім деген грек сөздерінен құралған) деп аталады. Диалектологияның міндеті – жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттеу. Жергілікті ерекшеліктердің қамтитын аумағы, тілдік материалдың көлеміне қарай диалект, сөйленіс терминдері қолданылады.
Диалект – тілде жалпыхалықтық сипат алмаған, белгілі бір жерде ғана қолданылатын ерекшеліктердің жиынтығы.
Сөйленіс – жергілікті диалектілердің шағын аймақты қамтитын бөлігі.
Мәселен, Қазақстан жерінде диалект 2 - 3 облыс көлеміндей жерді қамтыса, сөйленіс 1 облыс не 2 - 3 аудан көлеміндей жерді қамтиды......

1 – тарау Перифраза туралы жалпы түсінік
1. 1 Перифраза туралы түсінік
1. 2 Перифразаның зерттелуі
1. 3 Перифраза фразеологизмнің қомақты салаларының бірі
2 - тарау Перифразаның құрылымдық типтері
Есім перифразалар
2. 1 Ақын – жазушылар тіліндегі есім перифразалар
2. 2. Халық ауыз әдебиетіндегі есім перифразалар
Етістікті перифразалар
2. 3 Ақын – жазушылар тіліндегі етістікті перифразалар
2. 4 Халық ауыз әдебиетіндегі етістікті перифразалар
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Анотация
Зерттеу жұмысымның тақырыбы: Қазақ тіліндегі перифраза табиғаты

Зерттеу жұмысымның мақсаты: Қазақ тіліндегі перифразалардың пайда болуы мен қалыптасуына барлау жасап оның құрамы мен басқа да тілдік құндылықтармен байланысын анықтау.

Гипотеза: Қазақ тілі ұлт болмысын танытатын бейнелі тіркестерге бай. Ұлттың ментальдық өрісінің ауқымы мен көркемдік ойлау қабаттарын және қазақ тілінің есепсіз тіл қуатының молдығын білу үшін ұлт тіліндегі көркем сөздерге жүгінген жөн. Халықпен бірге жасап келе жатқан эмоциялық мазмұны жоғары образды тіркестердің өміршеңдігін оның қолданысынан байқауға болады. Осындай образды көркем сөздердің қатарына перифразаларды да енгізуімізге әбден болады. Бірақ перифразалар жазба әдеби тілдің қатталған беттерінде қалып бара жатыр, ал бүгінгі ұрпақтың ауызекі сөйлеу тілінен жиі ұшырату қиын. Қазіргі қазақ ұлтының ой терең болғанымен тілі жұтаң. Ал жастар тілі қасаң тартып, қысқа қайрылатын сөздер мен тіркестерге ауысуда. Осындай қоладаныстан шығып бара жатқан құндылықтарымыз келешек ұрпақтарымызға жетпей қалуы мүмкін......

Қазіргі қазақ тіліндегі арабизмдердің күнделікті өмірде қолданылуы, сингорманизм заңына бағынбауы.
Қазіргі қазақ әдеби тілінің қалыптасуы тереңнен бастау алғанымен, сөздік жасау тәжірибесінің жарты ғасырдан аса ғана тарихы бары белгілі. Сол тарихтың бойында түрлі ғылыми - практикалық мақсаттарға орай үлкенді – кішілі сөздіктер басылып шықты.
Араб тілінен енген кірме сөздер негізінен есім сөздер болып келеді. Оларды бір - бірінен ажырата білу үшін сол тілдердің ерекшеліктерін айыра тани білу керек. Араб тілдерінің кейбір грамматикалық тұлғалары сөз жасаудың өнімді тәсілі ретінде қолданылады: араб тіліндегі и (- иййун) аффиксі тек араб тілінен енген кірме сөздердің құрамында ғана кездеспей, қазақ тілінің төл сөздеріне де жалғанған.
Араб әліпбиі 28 әріптен, қазақ әліпбиі 42 әріптен тұрады. Араб әліпбиінде бас әріп жоқ және оларда сөз оңнан солға қарай жазылады (22 әріп төрт түрлі көріністе алты әріп екі көріністе жазылады). Араб тілінде әр әріптің үстіне немесе астына қойылған нүктелер оқу үшін үлкен рөл атқарады, себебі жазылу графикасы бірдей әріптер бір - бірінен тек нүктелерінің саны мен қойылуы орнына қарай ажыратылады. .....

Қазақстан өз тәуелсіздігін жариялағаннан кейін қазақ тілін мемлекеттік тіл деп жариялады. 1995 жылғы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясының 7 - бабында мыналар атап көрсетілген: «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл - қазақ тiлi.». Конституцияға сүйене отырып, «Қазақстан Республикасындағы Тіл туралы» заң қабылданды. «Тіл туралы» заңға сәйкес 4 - бапта: «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тiлi - қазақ тiлi. Мемлекеттік тіл - мемлекеттің бүкіл аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттік басқару, заң шығару, сот iсiн жүргізу және iс қағаздарын жүргізу тiлi. Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттік тiлдi меңгеру - Қазақстан Республикасының әрбір азаматының парызы. Үкімет, өзге де мемлекеттiк, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар: Қазақстан Республикасында мемлекеттік тiлдi барынша дамытуға, оның халықаралық беделiн нығайтуға; Қазақстан Республикасының барша азаматтарының мемлекеттiк тiлдi еркiн және тегiн меңгеруiне қажетті барлық ұйымдастырушылық, материалдық - техникалық жағдайларды жасауға; қазақ диаспорасына ана тiлiн сақтауы және дамытуы үшін көмек көрсетуге мiндеттi». .....

Кіріспе
Қазіргі қазақ тілі тәуелсіз елдің мемлекеттік тілі мәртебесін алып отыр. Сондықтан оған дүние жүзіндегі дамыған ұлттық әдеби тілдерге қойылатын талаптар тұрғысынан қарау керек. Бүгінгі таңда дамыған ұлттық әдеби тілдердің негізгі белгілерінің бірі – сол тілдегі ғылыми стильдің қалыптасуы болып саналады.
Тақырыптың өзектілігі. Қазақ тілінің мемлекеттік мәртебеге сәйкес қоғамдық қызмет аясының кеңеюі мен күшеюі, соған сай қазіргі қоғамдағы ғылым тілін қазақша дамытып, қалыптастырудың талап - мүдделері қазақ тіліндегі ғылыми стильдің қалыптасуын арнайы қарастыруды қажет етеді.
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қазақ тілінің ғылым саласындағы қолданысын жүзеге асыру үшін аянбай еңбек еткен қазақтың алдыңғы қатарлы оқыған азаматтарының мұрасын зерделеу:
Ұлттық ғылым тілінің негізін салушы қазақ зиялыларының ғылым тілі мен оның терминологиясын қалыптастырып, дамытудағы қызметін, орнын, рөлін көрсету, қазақ тілінің терминжасамдағы мүмкіндіктерінің ғылым тілінің дамуына әсерін көрсету......

Мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілінің грамматикалық жағын қалыптастыру
«Сөз - сөзден туады, сөйлемесе қайдан туады?» демекші. Кәзіргі уақытта балалардың сөйлеу тілі кеш шығып, түсініксіз болуда. Сонымен бірге, отбасында екі тілде сөйлеуде бұл баланың сөйлеу тілін бұрмалап, кешеуілдеп шығуына әсер етеді. Баланың сөйлеу тілі оның психикасына да әсер етеді. Өзінің достарының арасында тұйықталып, аз сөйлеуге тырысады. Қоғамда өзін қолайсыз сезініп шеттетіліп қала береді. Сондықтан да ерте жастан бастап сөйлеу тілін түзету ұтымды болады. Неғұрлым түсінікті, еркін сөйлесе белсенді, ашық мінезді, көпшіл болады. Көбінесе балалардың сөйлеу тілі грамматикалық жағынан толық жетілмеген болып келеді. Қазақ тілінің кей дыбыстарын бұрмалап айтып, жұрнақ, жалғауларды сөздерде дұрыс қолданбайды. Осы ауқымды мәселеге байланысты мектеп жасына дейінгі мекемелердің тіл мамандарына төмендегі құрастырылған -тапсырмалар жүйесін ұсынып отырмыз. Бұл -тапсырмалар мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу тілінің грамматикалық жағын қалыптастыру негізінде беріліп отыр, ойын түрінде жүргізіледі......