Кіріспе
Соңғы жылдары кіші және орта кәсіпорындардың саны және электр
жүктемесі өсіуне байланысты, электрмен жабдықтаудың сенімділігіне қойылатын талаптардың деңгейі өсті.
Осыған байланысты, кәзіргі уақытта трансформаторлық қосалқы
станциялардың көбісі қажетті электр қуатын өткізе алмайды және олардың беріп жатқан электр энергиясының сапасы заманның талабына сай емес.
Жоғарыда айтылғанға байланысты бұл дипломдық жобада Алматы
облысы Еңбекші қаақ ауданының қыстағының 35/10 кВ
трансформаторлық қосалқы станциясын (ҚС) кеңейту мәселелерін
қарастырып электрмен жабдықтау сенімділігін көтеру мәселесі қойылған.
Ұсынылып отырған жобаның тақырыбы «Энергиямен қамтамасыз
ету және автоматтандыру» кафедрасында қарастырылып жобалауға
ұсынылған.
Диплом жұмысын орындау үшін диплом практикасында жинаған
материалдар, сұлбалар, кұрылғылардың сипаттамалары мен параметрлері және басқада керек ақпараттар пайдаланылған.
Дипломның құрылымын жасаған кезде ауылшаруашылығын электрмен
жабдықтау бойынша дипломдық жобаны орындауға арналған бірнеше жоғарғы оқу орындарының әдістемелік ұсыныстары қолданылған.
Жобаның тақырыбы қазіргі талаптарға сай,мүмкіндігінше ауыл шаруашылығының көкейтесті проблемаларын шешуге бағытталған.
Дипломдық жобада 35/10 кВ трансформаторлық қосалқы станциясының кеңейтілуіне байланысты дипломның негізгі бөліктері электр жүктемесінің есебіне,кернеудің ауытқуын табуға, трансформатордың типін таңдауға, қысқатұйықталу тогының есебін шығаруға, электр қондырғыларын таңдауға және релелік сұлбаларды құрастыруға арналған.....

Кіріспе
Қазіргі уақытта информатиканың дамуы мен ақпараттық - коммуникациялық технологиялардың (АКТ) алатын орны ерекше екендігі белгілі. Бұлар өмірдегі барлық салада өз орнын тауып, қазіргі заманның айнытпас мәдениетіне енді. АКТ өте үлкен жылдамдықпен даму үстінде, яғни көптеген жаңа технологиялар пайда болып, ескілері тез жойылуда, бұл информатика пәніне де айтарлықтай әсер етуде. АКТ-ның үлкен қарқынмен дамуына байланысты программалауға деген қызығушылық та арта түсті. Программалау – тез дамып келе жатқан ғылым мен техника саласы. Программалау тілі дегеніміз – алгоритмдерді және алогритмдік тілде құрылған амалдар тізбегін компьютерге түсінікті командалар мәтіні түрінде жазуға арналған жасанды тіл.
Дүние жүзінде оқытудың тиімді жолдары мен әдіс-тәсілдерін іздестіру жұмыстары соңғы кезде кең көлемде жүргізіліп келеді. Оқыту процесі терең, берік және дәл білім алу, таным жолындағы оқушылардың қимылына байланысты. Оқыту процесі – бұл мұғалім мен оқушылардың мақсатқа бағытталған өзара әрекеттесуінің барысында шәкірттерге білім беру міндеттерін шешу. Оқыту процесі – тұтас педагогикалық процестердің бір бөлігі.
Қазіргі кезде программалау тілдерін оқыту әдістемесіне кеңінен көңіл бөлінеді. Мысалы, А.Скробов VB тілін пайдаланып, бірнеше есептердің бір уақытта орындалуын зерттесе, В.Тихвинский VBA модульдерін өңдеуді кеңінен зерттеп келеді. Ал Г. Магдануров объектілі-бағдарлы программалау тілінің Visual Basic.Net программасында қолданылуын зерттеді. Осы тәрізді зерттеулер біздің елімізде де жаңадан қолданыс табуда. Сол себептен программалау тілін оқып үйрету әдістемесін жетілдіру қажет. Әрине, программалау тілін оқыту әдістемесі бойынша зерттеу жұмыстары аз емес. Көптеген зерттеушілер программалау тілін оқытудың әр түрлі әдістемелерін ұсынады. Ашық білім беру жүйесінің қарқынды дамуына байланысты программалау тілдерін меңгерудің көптеген жолдары бар. Әрбір оқушы өз бетінше де программалау тілін меңгере алады. Бірақ зерттеушілер программалау тілін оқытудың тиімді жолдарын қарастырған. Сонымен қатар, еліміздің зерттеушілері көбіне программалау тілінің ең оңай тәсілдерін оқыту әдістерін ғана зерттеумен шектеліп келеді. Зерттеу жұмыстары көптеген зерттеушілермен бірге әртүрлі тәсілдерді қамтиды. Олардың барлығы оқушыға тиімді, әрі жоғары білім береді. Осы тәсілдермен программалау тілдерін оқыту оқушыларға программалау тілін меңгеруде маңызы өте зор.
Қазіргі уақытта мектепте программалау жүйелерін таңдау мүмкіндіктерінің шеңбері біршама кеңейді. Бұл Turbo Pascal 7.0, Vіsual Basіc, C++, Delphі. Бұл тізімді ары қарай жалғастыра беруге болады. Жалпы білім беретін орта мектепте программалау тілін тереңдетіп оқыту информатиканы оқытудың мақсаттары болып табылмайды. Программалау дегенде қандай да бір программаның жеке жүйесін оқыту емес, жалпы алғанда программалау негіздерін меңгеруде, атап айтқанда, қандай да бір программалау жүйесіндегі негізгі ұстанымдармен танысу. Американдық педагог ғалым Б. Хантер ұсынған анықтама бойынша, программалау біліктілігі – компьютерлік сауаттылықтың құрамдас бөлігі болып табылады. Демек, компьютерлік сауатты болу үшін оқушылар дайын компьютерлік программалармен жұмыс істеп қана қоймай, әдістемелік құралдарды пайдалана отырып, талапқа сай программаларды да құра білуі керек. Программалау тілдері күнбе – күн дамып отырғандықтан, оларды оқыту әдістемесі де осыған байланысты үздіксіз дамып отырады. Сондықтан, компьютерлік программалармен жұмыс істеп, талапқа сай программаларды құра білу үшін және жалпы программалауға деген қызығушылықты тудыру үшін оқытудың жаңа тиімді әдістемелерін құрып, оларды дамытып, жетілдіру қажет.....

Кіріспе
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр – білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Жұмыс екі бөлімнен тұрады, біріншісі теориялық: HTML,jаvascript секілді негізгі тілддердің қолданылуы; Ал екіншісі болса практикалық, бұл бөлімде осы білімдерді пайдаланып біз дайын бір Электронды кітап жасап шығамыз.
1-БӨЛІМ HTML БӨЛІМІ
1.1 HTML негіздері
HTML гипертекстік тілін (Hypertext Markup Language) 1989 жылы World Wide Web гипертекстік жүйесін бөлудің өңдеу технологиясының компоненттерінің бірі ретінде Тим Бернер-Ли ұсынғаны белгілі. Гипертекстті бөлу негізіне құжаттың әрбір элементі тегтерімен қоршалған элементтердің жиынтығы түрінде көрсетуге болатын құжатты сипаттаудың тегтік моделі жататын болған. Өзінің мәні бойынша тегтер программалау тілдеріндегі "begin/end" жақша ұғымдарына жақын және локальді айнымалылардың аттарының арасындағы амалдардың облысын береді, құжаттағы тексттік элементтерді түсіндіру ережелерінің амалдарын анықтайды және т.б.....

КІРІСПЕ
Бұл дипломдық жұмыстың маңыздылығы ¬– ақпараттандыру, яғни адам қыз¬мет¬і¬нің түрлі аймағына қазіргі компьютерлік технологияларды пайдаланып, ақпараттандыру. Қазіргі заманда технологиялық үрдістер өте жылдам қар¬қын¬мен дамуда. Қоғамдағы осы жаңалықтарды тез арада және әр уақытта адамдар¬ды хабардар етіп тұру үшін түрлі ақпарат көздері пайдаланылады. Сол ақпарат көз¬дерінің таралу жолдары алуан түрлі болып келеді. Ақпараттар теледидар, газет-жур¬налдар арқылы, әр жерлердегі түрлі жарнамалар арқылы таралады. Осы ақпарат көздерінің таралуының ең жас, ең тиімді түрінің бірі интернет желі¬сі болып табылады. Интернет желісі өте жақсы дамып келеді. Оның дәлелі желі ар¬қ¬¬ылы ақпарат қана алып қоймай, сауда жасап, үйден шықпай, керек зат¬қа қол жет¬кізуге болады. Бұл жаһандану заманында адам баласының қол жеткізген ең¬ үлкен табыстарының бірі[1].
Дер кезінде ақпараттанудың маңызы адам баласының уақытын үнемдейді және дұрыс таңдау жасап, қаржысын үнемді пайдалануын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, жаңа пайда болған заттың да тез арада таралып, шығарған ком¬пବни¬ясына немесе фирмасына тез көтерілуіне көмектеседі.
Бұл жұмыс ақпараттандыруды интернет желісі арқылы қамтамасыз етуге бағытталған болып табылады. Соның ішінде медициналық мекеменің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру. Үлкен қалаларда өте көп дәрі-ха¬на¬лар бар, бірақ дәрінің құрамы, қан¬дай жағдайларда ішетіні туралы, қандай баға¬да сатылатыны туралы алдын-ала ақпарат ала бермейміз. Науқас адамдарға жылдам қызмет көрсетіп, жедел ақ¬пар¬ат¬пен қамтамасыз ету үшін web технология негізінде жасалған жүйе керек. Бұл жүйе фармация бизнесі үшін де таптырмас пайданың көзі болатыны айдан анық. Сонымен, бұл дипломдық жұмыс Медициналық мекеменің автоматтандырылған ақ¬пар¬ат¬тық жүйесін жасауға арналған болып табылады.....

Ақпараттық жүйелер (АЖ) – экономикалық объектіні басқаруға қажетті ақпаратты жинау, сақтау, жаңарту, өндеу және шығарып беру жүйесі. Экономиканы басқарудың әр түрлі деңгейлері мен салаларына қызмет көрсететін АЖ-ның айырмашылығына қарамай, олар келесі ерекшеліктермен сипатталады:
- экономикалық ақпараттың негізгі құрамдық өлшем бірлігін экономикалық көрсеткіштер мен құжаттарды өндеуге бағытталуымен;
- мәліметтерді үлгілік (модельдік) өңдеу мен есеп айырысу–есептеу кезеңінің байланыстылығымен;
- уақытқа қарай – экономикалық есептер мен оның шешімдерін қажетті мәліметтермен жабдықтау зәрулігімен;
- уақытша іс тәртібімен ұйымдастыру құрылымына басқарылатын жүйені қатар тізу қажеттілігімен.
Қазіргі уақытта әр түрлі мақсатта қолданылатын АЖ–ның көптеген саны қызмет етеді. Олардың бір–бірінен өзгешелігі келесі белгілермен түрлендіріледі:
- басқару объектісінің сипатымен;
- АЖ–ны тұрғызу мен жұмыс істетудің жинақталған тәжірибесімен;
- басқару және басқарылушы жүйелерінің құрылымымен;
- мәліметтерді жинауда, өткізіп беруде және өндеуде қолданылатын жабдықтармен;
- АЖ–ны басқару объектісінің жетекшілік тұрғысымен және т.б.
АЖ – бұл ақпараттық жүйелер жобасы мен акпаратты-есептеу жүйесінен (АЕЖ) тұратын күрделi жүйе.
Мұндағы АЖ жобасы – бұл АЖ-ны тұрғызу мен жұмыс iстету шешiмдерi сипаттап жазылған техникалық құжат.
Ал, АЕЖ - деп ақпараттық жүйелер жобасын жұмыс iстетуге бағытталған ұйымдастыру-техникалық кешенiң түсiнуге болады. АЕЖ мәлiметтердi жинауды, өткiзiп берудi, өңдеудi, сақтауды, жинақтап толтыруды және шығарып берудi АЖ жобасындағы шешiмдерге сәйкес қамтамасыз етедi.
АЖ-ның келесi есебi – шешiмдердi қабылдау үшiн мәлiметтердi алу. Бұл жерде шешiмдi қабылдау деп әдетте алға қойылған белгiлi-бiр мақсатқа жету жолдарының бiрiн таңдауды ұғуға болады.
Оның негiзгi есебi АЖ-ның үлкен көлемдегi жеке есептерiн қамтиды.
- жүйенiң iшiнде және сыртында болып жатқандар туралы ақпаратпен жабдықтау;
- шешiмдер ережесi туралы ақпаратпен жабдыктау (нұсқаулар, мөлшерлер, сiлтемелер, алгоритмдер және т.б);
- шешiмдердi қабылдауға, қолдануға болатындай объектiнiң ортасы туралы мәлiметтердi тiркеу, талдау және бағалау;
- басқарылатын кезеңдер барысын бақылау және басқарылатын жүйелердiң нақты күйi туралы мәлiметтердi өңдеудiң өзiн жабдықтау;
- шешiм қабылдау үшiн өңделген мәлiметтерден керектi түрдегi және қажеттi көлемдегi ақпаратты тауып алу;
- шешiмдi қабылдау үшiн әкiмшiлiк және себептiк ақпарат алу;
- қабылданған шешiмдердiң орындалуын бақылау. ....

Ақпараттық жүйелер (АЖ) – экономикалық объектіні басқаруға қажетті ақпаратты жинау, сақтау, жаңарту, өндеу және шығарып беру жүйесі. Экономиканы басқарудың әр түрлі деңгейлері мен салаларына қызмет көрсететін АЖ-ның айырмашылығына қарамай, олар келесі ерекшеліктермен сипатталады:
- экономикалық ақпараттың негізгі құрамдық өлшем бірлігін экономикалық көрсеткіштер мен құжаттарды өндеуге бағытталуымен;
- мәліметтерді үлгілік (модельдік) өңдеу мен есеп айырысу–есептеу кезеңінің байланыстылығымен;
- уақытқа қарай – экономикалық есептер мен оның шешімдерін қажетті мәліметтермен жабдықтау зәрулігімен;
- уақытша іс тәртібімен ұйымдастыру құрылымына басқарылатын жүйені қатар тізу қажеттілігімен.
Қазіргі уақытта әр түрлі мақсатта қолданылатын АЖ–ның көптеген саны қызмет етеді. Олардың бір–бірінен өзгешелігі келесі белгілермен түрлендіріледі:
- басқару объектісінің сипатымен;
- АЖ–ны тұрғызу мен жұмыс істетудің жинақталған тәжірибесімен;
- басқару және басқарылушы жүйелерінің құрылымымен;
- мәліметтерді жинауда, өткізіп беруде және өндеуде қолданылатын жабдықтармен;
- АЖ–ны басқару объектісінің жетекшілік тұрғысымен және т.б.
АЖ – бұл ақпараттық жүйелер жобасы мен акпаратты-есептеу жүйесінен (АЕЖ) тұратын күрделi жүйе.
Мұндағы АЖ жобасы – бұл АЖ-ны тұрғызу мен жұмыс iстету шешiмдерi сипаттап жазылған техникалық құжат.
Ал, АЕЖ - деп ақпараттық жүйелер жобасын жұмыс iстетуге бағытталған ұйымдастыру-техникалық кешенiң түсiнуге болады. АЕЖ мәлiметтердi жинауды, өткiзiп берудi, өңдеудi, сақтауды, жинақтап толтыруды және шығарып берудi АЖ жобасындағы шешiмдерге сәйкес қамтамасыз етедi.
АЖ-ның келесi есебi – шешiмдердi қабылдау үшiн мәлiметтердi алу. Бұл жерде шешiмдi қабылдау деп әдетте алға қойылған белгiлi-бiр мақсатқа жету жолдарының бiрiн таңдауды ұғуға болады.
Оның негiзгi есебi АЖ-ның үлкен көлемдегi жеке есептерiн қамтиды.
- жүйенiң iшiнде және сыртында болып жатқандар туралы ақпаратпен жабдықтау;
- шешiмдер ережесi туралы ақпаратпен жабдыктау (нұсқаулар, мөлшерлер, сiлтемелер, алгоритмдер және т.б);
- шешiмдердi қабылдауға, қолдануға болатындай объектiнiң ортасы туралы мәлiметтердi тiркеу, талдау және бағалау;....

|Ғылыми прогресс - білімнің жоғарылауымен және ақпарат көлемінің көп болуымен сипатталады. Мұндай кең көлемдегі ақпараттарды басқару көп қиындық әкелері сөзсіз. ХХІ ғасыр жаңа технологияның пайда болуы, оның жедел өсуі мұндай мәселелерді шешуге жол ашты. Оны шешудің ең тиімді жолы - автоматтандыру. Қазіргі кезде біздің елімізде, шет елдерде де ақпараттарды автоматтандыруды кеңінен қолданады, оларды пайдаланылу салалары өте көп. Мұндай күрделі ақпарттарды автоматтандыру жүйелерді реттеу функциясын және алдыға қойылған тапсырманы шешу әдісін талдау қызметін атқарады.
Мәліметтер базасы деп – деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас, бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Әдетте деректер базасы деректерді сақтау үшін жасалады.
Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер базасы өзінен белгілі бір ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Деректер базасындағы ақпарат:
1) Қайшылықсыз;
2) Артықсыз;
3) Тұтас
болуы керек.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
DELPHI жүйесі деректер базасын басқару жүйесі болып табылмайды, егер сөздің тура мағынасын алатын болсақ, бірақ толық МББЖ (мәліметтер базасын басқару жүйесі) мүмкіндіктеріне ие. Ұсынылып отырған DELPHI құралы локальдік және тораптық деректер базасын құрып және оның ішінде жұмыс істеуге және кез келген деректер базасымен жұмыс істей алатын қолданба құруға мүмкіндік береді.....

EGA графикалық адаптер бұл екі графикалық беттің рұқсат етілген 640x350 түсті пикселді сақтаумен және бейнелеумен қамтамасыз етеді. Адаптер 64 түспен қамтамасыз етілген, бірақ экран бетіндегі бейнелер 16 түсті құрайды және олар оңай өзгереді. Машина іске қосылғанда стандартты палитра құрылады.
Барлық экрандағы фонды түс әртүрлі 16 түсті қабылдай береді және екі жақтағы беттің фоны бір уақытта өзгеріп отырады. Фонды түсті өзгертуге болады және ол экран бетіне шығарылған бейнені қозғамайды.
Еркін бейнелерден басқа, экран бетіне графикалық режимдегі мәтіндік ақпаратты әртүрлі DOS және BIOS функцияларын пайдаланып, экранға жолды символдарды шығаруға болады. Мысалы: INT 21h функциясы 40h немесе 09h функциялары арқылы, INT 10 функциясы 09h немесе 0Ah функцилары арқылы шығарады және т.б. функциялары арқылы шығарылады. Экрандағы жолды позициялау үшін BIOS драйверінің 02h функциясын пайдаланылады. Ол курсордың мәтіндік координаттарының орын орнатады және графикалық режимде шығарылмайды. Сондай-ақ экран бетіне шығарылған символдар графикалық және мәтіндік режим дәл сол орынға түседі. Мәтіндік жолға графикалық координаттың белгісімен шығаруға және бағыттарын өзгертуге болмайды. Символдардың кескін үйлесімі (конфигурация) кодты кестеден алынады. Басқа символдардың өлшемін немесе кескін бейнесін шығару үшін кодты кестені сәйкестендіріп дайындау керек немесе символды қолмен салу қажет. Кең көлемдегі белгіленген көптеген қолдаңбалы програмалардың
(TURBO PASCAL-дің графикалық жүйелері және PAINT BRUSH графикалық редакторы ) осындай тәсілдері бар.
Графикалық бейнелерді програмалау кезінде BIOS видеодрайверінің функциясын пайдалануға болады. Олар төмендегідей:
00h- видеорежимді орнату;
05h- видеопарақтарды орнату;
0ch- пикселді шығару;
0fh- видеорежимді алу;
10h, функция асты 00h- реңдік регистрді орнату;
10h, функция асты 01h- экрандағы шеткі түсті орнату;
10h, функция асты 02h- түрлі түсті регистрдің палитрасын орнату;
11h, функция асты 21h- графикалық режимде пайдаланушының кесте шрифтімен толтыру. Осы аталғандардан басқа көптеген шектеулі функциялар пайдаланылады.(мысалы графикалық позициядағы пикселді оқу)
00h функциясы видеожүие режиміне ауысып, қосуға рұқсат береді. Көлемі 256кб видеобуферлі EGA адаптерінін мәтіндік режимдегі коды- 03, ал графикалық режимдегі коды-10h. ....

Қазіргі кезде АЖ-сіз көптеген қаржы, өндірістік, сауда ұйымдарында жұмыс істеу мүмкін емес. АЖ-сіз біз ақпараттық тасқыннан тұншығып қалуымыз мүмкін еді. АЖ-ы ақпараттарды құруға, сақтауға, қолданушы үшін оптимальді образ болып қалады. Көптеген әр түрлі өнімдердің ішінен, соның ішінде Delphi негізгі орын алады. Delphi-ге әр түрлі профессионалды ынталары бар, әдеттері, әр түрлі стажы бар өңдеушілер өздерінің көңілдерін аударады.
Delphi ортасын дайын жобаның әр түрлі бөлімінің құрастыруға жауап беретін арнайы программалар жиынтығы кіретін интегралданған жобалау қабықшасы ретінде қарастыруға болады.
Delphi тіліндегі ішкі программалар екі топтан тұрады:процедура, функция. Ішкі программа – арнайы түрде құрастырылған тілдік командалардан және операторлардан тұратын арнайы кішігірім программа. Ішкі программа шақырған кезде, оның аты, параметрлері, мәні көрсетіледі.
Менің жұмысымның мақсаты білімге бөлінетін қаржы жұмысын автоматтандыру. Автоматтандыру әр түрлі ұйымдарда жұмыстарды оңтайландыру үшін Delphi программалар тілін қолданамыз.....

Аэрофототүсіріс негіздері. Ұшатын аппараттардан жер бетін фотографияға түсіру материалдарын пайдалана отырып, карта немесе план жасау үшін орындалатын жұмыстар жиынтығы аэрофототүсіріс болып саналады. Қазіргі кезде аэрофототүсіріс 1:5000 және одан ұсақ масштабтарға топографиялық карталарды жасаудың негізгі әдісі болып отыр; оны жерге орналастыруда, инженерлік зерттеу, геологиялық барлау жұмыстарында және т. с. с. кең қолданады.
Топографиялық карталардың түпнұсқаларын жасауда қолданылып жүрген әдістеріне қарай аэрофототүсіріс құрама және стереотопографиялық болып екі түрге бөлінеді.
Құрама аэрофототүсірісте картаның контур бөлігін көбінесе аэрофототүсірістің материалдарын ғылыми өңдеу арқылы жасайды, ал жер бедерін фотопланға немесе фотосхемаға далада түсіреді. Осы әдісті жазық аудандарды және көбінесе ірі масштабтағы түсірістерде және де ұшудың сапасы стереотопографиялық түсірісті жүргізудің мүмкіндігін қамтамасыз етпейтін жағдайда қолданады.
Стереотопографиялық аэрофототүсіріс — бұл аэрофототүсіріс материалдары арқылы топографиялық картаның түпнұсқасын жасауға қажетті жұмыстар жиынтығы. Құрама түсірістермен салыстырғанда осы әдісті қолданғанда далалық топографиялық жұмыстардың шамасы аз болады. Стереотопографиялық түсірісте аэросуреттерді өңдеу аспаптары жергілікті жердің моделін стереоскопиялық есептеуге негізделген.
Стереотопографиялық аэрофототүсірістің артықшылығы мынада: далалық топографиялық жұмыстарды едәуір қысқарту, түсірілетін ауданның физикалық-георафиялық жағдайына тәуелсіз жұмыстардың бірқалыпты дәлдігін сақтау, және ақырында, барлық жұмыстар циклін жыл бойына біркелкі бөлу ....