Есептерді сақтау ежелгі заманда ағаш, пергамент, тері, папирус, қалайы тақтайында бірақ жиі рек жас тақтайшалар, ал одан кейін папирус пен пергаменттерді болды. Бірақ есептің негізгі жетістіктері оның техникалық сақталуында емес, есептің системалық регистерінде еді. Бұл жерде тек қана есеп кітапшалары ғана емес бір- бірімен байланысты жетілген система қалыптасты.
Жанин Шарара –Руссо болжауынша, римдік есептеу системасын сақтау өз бастауын гректерден алды, ол жақта бұған дейін өзі екі тіркеу бар еді: эфемериду және трапецитик. Римдіктердің ойынша тек қана осы практикамен қолданды. Біз Франсуз әріптесіміздің қаншлықты шындықты айтып тұрғанның айтуға қиналамыз, Грек және Рим байланысы практикалық тізімде болу мүмкін емес. Өйткені, біріншісінің құрамында ешнәрсе белгілі емес, ал екіншісі біз көріп тұрғанымыздай белгісіздеу.
Осылай, есептік регистрдің системасы ежелгі Римдік бугалтерияның бірінші кітабы Adversaria, ал шаруашылық өмірдің күнделікті фактілерін жазып отыру үшін арналды. Бұл кітіпқа кейінрек «Ұмытылмас» деп немесе Мемориял деп атады. Оны барлық зерттеушілер осылай түсінді. Бірақ М. Виллалбос және Ф. Гертц кітапты кассаның қозғалысын ғана бақылады және оның мемориялдық емес кассалық атау керек деді. Кейінрек М. Бартошек бұл кітаптын құрамын толықтырды. Ол кітапты кассалық және ресконторлық деп қарастырды. Екі кітапты ерекшелексек: Codex accepti et expensi және Codex rationum domesticorum. Зерттеушілердің арасында бұл кітіпқа байланыста көп карама-қайшылықтар пайда болды. Біреулер оны өрбіткісі келсе, Италяндық формамен есепті оны бірінші журналдың кодексімен байланыстырды, ал екіншілері бас кітаппен. Бірақ, кейбір себептерге байланысты Л.И Гомберг пен А. М. Вольф өз тұжырымдарында қайтпай тұрып алды. Алайда, есептің біркелкі қолдануының өлшеуші туралы еш қандай мәлемет жоқ болды, сондықтан оны Бас кітаптың сестемалық жазудың және Италяндық есептеу формасы деп айтуға болмайды.
Басқа ғалымдар тобы бірінші кодексті «Кассалық кітап» немесе «ресконтро» немесе дәлірек айтатын болсақ «кассалық ресконтро» деп атады.
Екінші кодекс «сестемалық жазу» кітабы деп түсіндірілді. П Гарнье бұл кодексті «Бас кітап» деп санады, мұннда 1 айдын қорытындысы жазылып тұрды. ....