Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:6.3 А XIII – XV ғасырдың І жартысындағы Қазақстан
Сабақ тақырыбы: Моңғол империясының құрылуы 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 6.2.2.3 – көшпелілердің әскери өнеріндегі жетістіктерін сипаттау;
6.3.1.6 – картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру
Сабақ мақсаттары: Деректерді талдау арқылы көшпелілердің тарихында қандай саяси үрдіс орын алғанын сипаттайды.

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:6.3 А XIII – XV ғасырдың І жартысындағы Қазақстан
Сабақ тақырыбы: Моңғол империясының құрылуы 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 6.2.2.3 – көшпелілердің әскери өнеріндегі жетістіктерін сипаттау;
6.3.1.6 – картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру
Сабақ мақсаттары: XIII ғасырдың басында Еуразияның саяси картасында қандай өзгеріс орын алғанын анықтайды.

Пән: Қазақстан тарихы
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:6.3 А XIII – XV ғасырдың І жартысындағы Қазақстан
Сабақ тақырыбы: Қазақстандағы моңғол шапқыншылығы
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 6.3.1.5 Отырарды қорғаудағы қала халқының ерлігін сипаттау
6.3.1.6 – картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру
Сабақ мақсаттары: Деректі талдап, Отырарды қорғаудағы қала халқының ерлігіне баға береді;
Шыңғыс ханның жаулап алған қалаларын картадан көрсетеді.

Тамыздың 16-17 күні Моңғолияда Азия чемпионатын өткізілетін болады. Бүгінгі таңда чемпионатқа дайындықтың белсенді кезеңі жүріп жатыр. Федерациялардан өтінімдер қабылданып, әдеттегіше салмағы, сәйкестігі деген параментрлермен таңдау жүргізіліп, ұйымдастыру мәселелері шешілуде.

Шыңғыс хан ХII – XIIIғғ Моңғол жерін біріктірген. Моңғолша аты Тимучин "Құрыш" деген мағынада. Әкесі Ясукай батыр.
Ясукай батыр құс аулап жүріп,олқыноуыт аймағынан әйел алып келе жатқан меркіттің Дәу Шіледу дегеніне кезігіп, Ясукай батыр үйіне шауып келіп, ағасы Негуін тәйжі мен бауыры Даридай – отшы екеуін ертіп алып, Дәу Шілеуді қуады.Үшеуі оның артынан қуып жете алмаған соң қайтады, жолда Уәлін Үжінді Ертіп алады. Ясукай батыр Уәлін үжінді үйіне алып келіп өзіне әйел етеді. Ясукай батыр татардың Темүжін-үкі,Қори-бұқа деген адамдарын ұстап әкелгенде, екіқабат Уәлін-үнжіннен Онынның Делуін бұлтық деген жерінде Шыңғыс хаған туады, Шыңғыс хаған туғанда, оң қолымен асықтай қан шеңгелдей туылыпты. Татардың Темучин-үкісін ұстап әкелген кезде туды деп ырымдап, атын Темучин қойыпты. Ясукай батырдың Уәлін-үжіннен: Темучин, Қасар, Қашиун, Темугі деген төрт ұл бір қыз Темүлін туады. Ясукайдың екінші әйелі Сошигіл шешейден Бектұр мен Белгітеи деген екі бала туады. Ясукай батыр Темүжін Тоғызға келген кезде, Уәлін шешенің төркіні – Олқыноуыт елінен, нағашы жұртынан қыз іздейін деп,оны ертіп барады.Жолай Сексір мен Шікіркудің арасында отырған Қоңыраттың Дей шешенге кезігеді.Дей шешен Ясукайды үйіне ертіп барады. Дей шешеннің қызы Ясукай батырға ұнайды. Қыздың есімі –Бөрте екен Темүжіннен бір жас үлкен, онда екен. Ясукай бұл үйге бір қонып, баласын құданың үйіне қалдырады. Өзінің жетек атын құдалықтың белгісі етіп тастап кетеді. Өзі жолда Сексірдің сары даласында кетіп бара жатып, келін түсіріп той жасаған татарларға кезігіп, әбден шөлдегенсоң, бір үйге түседі.Татарлар Ясукай батыр ішкен сусынға у қосып береді. Ясукай ол жерден аттанып, жолда келе жатқанда қаты қиналып, үш күн дегенде әрең үйіне келеді.
Ясукай дауыстап: Менің ішім өртеніп барады. Менің қасымда кім бар? дегенде, Шырқа ақсақалдың баласы Меңлік: Мен бармын, дейді, Меңлігім менің сөзімді сен тыңда. Ұлымның қабырғасы қатпаған еді. Теміжүнімді қайныма тастап, Қайтып келе жатқанда, татарлар у берді, ішім өртеніп барады. ....

Орта ғасырлардағы Қазақстан (ХШ-ХУ ғғ).
МОНҒОЛ ДӘУІРІНДЕГІ ҚАЗАҚ ДАЛАСЫ
Монғол мемлекетінін саяси тарихы.
а) Монғол тарихы.
Қытай деректерінде Монғолия халқы "татарлар" деп аталған. Шыңғыс хан мен халқы өздерін монғолдар деп, ал мемлекетің Монғол мемлекеті деп атаған.
XII ғасырда монғол тайпалары Орхон мен Керулен аралығында мекендеді.
• XII ғ. аяғы – ХШ ғ. басы - әскери-феодалдық монғол мемлекеті қүрылды. Астанасы- Қарақорым.
Оның негізін салушы- бержігін тайпасының билеушісі Есугей баһадүрдің баласы Темучин (1155-1227 ж.ж.)- Ол 20 жылға созылған күресте барлық монғол тайпаларын біріктірді. 1206 жылы Онон өзені бойындағы ақсүйектер құрылтайында хан болып сайланып, Шыңғыс хан атанды.
Монғол тайпалары Шыңғыс хан ұлысы 1 саналып, 3 қанатқа бөлінді:
1. Оң қанат- барұңғар.
2. Сол қанат- жоңғар (зұңғар).
3. Орталық- гол (кул)
Әр қанатта ондыққа негізделген әскер болды:
• Түмен- 10 мың әскер, басқарушысы -түменбасы;
• Мыңдық - 1 мың әскер, басқарушысы -мыңбасы.
• Жүздік - 100 әскер, басқарушысы -жүзбасы.
• Ондық- 10 әскер, басқарушысы - онбасы.....

Зерттеудің өзектілігі: 2005 жылды Моңғолияда «Туризмді қолдау жылы» деп атауы экономика саласында қызмет көрсету мен туризмді дамытуға жол ашатыны сөзсіз.
Кез келген табиғи байлыққоры мен тарихи - мәдени құндылықтары бар территория саяхатшылардың, ғалым зерттеушілердің, іскер адамдардың және тіпті жай демалушылардың да қызығушылығын тудырары хақ.
Туризмді басқару жүйесін орталықтандыру мен түрлі субъектлердің құрылымының пайда болуы туристік саясатты аймақтық деңгейде деңгейде жүргізу мәселесін туынтатты. Бүгінгі таңда дәл осы жерге территория дамуының әлеуметтік-рекреациялық потенциалы сияқты туризмді дамыту стратегиясы орайласуы тиіс.
Әр территория ландшафты, табиғаты, мәдениеті, климаты тарихы жағынан аймақ туризмінің даму мүмкіәндіктерін анықтайды.
Туризм географиясы жағынан Моңғолияның табиғи ресурсы мен тарихи-мәдени ресурсы кешенді орын болып табылады. Қазіргі таңдағы туризм мен оның болашағыан баға беру үшін рекреация мен демалыс жағдайын, шетелдік туристерді қабылдау деңгейін, табиғи рекреациялық байлықты, тарихи-мәдени ресурсты жан-жақты әрі терең зерттеу керек.
Елдегі бүгінгі күндегі туризм дамуына жасалған талдау оның жоғары әлемдік деңгейде пайдаланылып, экономика саласындағы негізгі кіріс көзі болып отырғанын көрсетіп берді. Сонымен бірге оған кедергі келтіріп отырған себептер де аз емес. Ол мемлекеттің жоғары деңгейде қорғауғаала алмауыжәне жеткілікті деңгейде зерттеулер жүргізілмеуі. ....

Татар-монғол тайпаларының саяси жағынан басын біріктіріп, монғол феодалдық мемлекетінің негізін салушы Тэмуджин болды. Ол 1155 ж. ірі ноян Есүхей батыр отбасында туылған.

Тэмуджин ер жете келе қол астына монғолдардың барлық тайпаларын біріктіреді. 1206 ж.ы көктемде Онан өзені жағасында Тэмуджинді жақтаушы монғол ақсүйектерінің құрылтайы болып оны Шыңғыс хан деген атпен монғолдардың әміршісі етіп жариялайды. .....

Татар-моңгол тайпаларының саяси жағынан басын біріктіріп, Моңғол феодалдық мемлекетінің негізін салушы Темучин болды. Ол тарихтағы бір деректер бойынша 1162 жылы, екінші бір деректер бойынша 1155 жылы ірі ноян Есугай баһадүрдің отбасында туған. Темучин ер жете келе негізгі қарсыластарының барлығын жеңіп, .....

Моңғол империясының құрылуы
1. Моғолстан, Әбілқайыр хандығы.
2. Алтын Орда, Ақ Орда мемлекеттері.

Татар-моңгол тайпаларының саяси жағынан басын біріктіріп, Моңғол феодалдық мемлекетінің негізін салушы Темучин болды. Ол тарихтағы бір деректер бойынша 1162 жылы, екінші бір деректер бойынша 1155 жылы ірі ноян Есугай баһадүрдің отбасында туған......