Сабақтың мақсаты: Балаларға ұннан жасалатын тағамдар жайында қарапайым түсінініктер беру. Мүсіндеу, іскерлік дағдыларын қалыптастыру.
Көрнекіліктер: Тақырыпқа байланысты суреттер.
Құрал-жабдықтар: Ермексаз, тақтайша.
Әдіс-тәсіл: Түсіндіру, көрсету, сұрақ-жауап.
Технология: «Тәй-тәй» технологиясы
Сөздік жұмыс: Дөңгеленген.
Ұйымдастыру кезеңі Тәрбиешінің іс-әрекеті Баланың іс-әрекеті
Қызығушылығы

Қорытынды: -Балалар, біздің сабағымызға қонақтар келіпті қане, бәріміз қонақтармен амандасайық.


-Балалар, таңертен тұрғанда алдымен біз нені көреміз?

-Иә, балалар, күн бізге не береді?
-Олай болса бір-бірімізге алақанмен жылуымызды жеткізейік.

Күніміз жарқын болсын!
Асманымыз ашық болсын!
Күніміз сәтті болсын!
Деніміз сау болсын!

-Жарайсыңдар, балалар.

Осы кезде есік қағып, қонаққа әже келеді.
-Мен бауырсақ пісірейін деп едім, маған көмек көрсетесіңдер ме?

-Тәрбиеші: Әже, балалар бауырсақтың қайдан келетінін білгісі келеді.
-Әже: Бауырсақ ұннан жасалады. Балалар, ұннан көптеген нан тағамдары жасалады. Олар:нан, бауырсақ, құймақ, кеспе, шелпек, таба нан т.б.

-Тәрбиеші: балалар нан туралы тақпақ біледі.


-Жарайсың, Архат!

-Балалар, біз ендеше еңбектеніп, осы дәмді бауырсақты өзіміз ермексазбен мүсіндеп берсек қалай болады?
Тәсілдері: ермексазды үзіп алып, алақанға салып домалақтаймыз. Дайын бауырсақты әжеге сыйлаймыз (Әже рахметін айтып шығып кетеді).

"Нан қайдан келеді?"
Мақсаты: нанның келу жолдарын сурет бойынша айту және ретімен орналастыру.

Тербеледі ағаштар,
Алдымнан жел еседі.
Кіп-кішкентай ағаштар,
Үлкен болып өседі.

-Балалар, "Бауырсақ" ертегісін білеміз ғой?
-Бауырсақты кім пісірді?
-Бауырсақ домалап келеді, домалап келеді. Ең бірінші неге кезедеседі?
-Домалап келе жатып, тағы қандай аңға кездеседі?
-Сонан соң неге кезедеседі?
-Одан құтылып келе жатып, тағы қандай аңға кездеседі?
-Ал түлкі не істейді?
-Балалар, біз түлкіге бауырсақты жегізбейік, онымен дос болайық.
-Балалар, бүгін бізге қонаққа кім келді?
-Әжеге не мұсіндеп бердік?
-Сабақ сендерге ұнады ма?

-Жарайсыңдар, балалар. Сендердің бүгінгі істеген жұмыстарыңа қуанышпен рахмет деп айтқым келеді.
-Сау болыңдар балалар! -Балалар шеңбер бойымен тұрып қонақтармен амандасады
Сә-ле-мет-сіз-дер-ме?
-аспанды, күнді, күннің нұрын

-нұрын, шуағын, жылуын

Нан қоқымын шашпаңдар,
Жерде жатса баспаңдар.
Теріп алып қастерлеп,
Торғайларға тастаңдар.
-иә, жасап берейік
-иә
-әже пісірді

-қоянға
-аюға
-қасқырға

-түлкіге

-бауырсақты жеп қояды

-әже

-бауырсақ
-иә, ұнады
-сау болыңыз! .....

Қазақ жолында құда түсіп сөйлесіп, құдалық бекіскенде, қыздың әке-шешесі құдаларының алдына әкеліп малға бата жасатады, ақ сары бас қойын сояды. Мол ет асады, кәделі жілігін түгел қалдырмай асады. Көрші-қолаңдарын қалдырмай шақырады. Алдымен езіліп піскен қойдың май құйрығын әдемілеп ұсақтап турайды да оның үстіне шала піскен қойдың бауырын ұсақтап турап араластырады. Оның үстіне азырақ ырымдап ақ ыдыстан айран құяды да, құдалардың алдына әкеліп қояды. «Құйрық-бауыр жедік, құдай дестік, құда болдық» деп құдалықты осы кәдемен бекітеді. Оны қазақ кәдесінде «құйрық-бауыр» деп атайды.

Құйрық-бауыр жеуде екі жақ бауырдай жақын, құйрықтай тәтті болыңдар деген нанымды ырым жатыр.

Қазақ ырымында құдалық бекіспей тұрып, әсте «құйрық-бауыр» жемейді. Құдалық бекіп құйрық-бауыр жескен соң екі жақта әсте айнымайды......

Кіріспе
Бұл жұмыста қазақтың ұлттық тағамы – баурсақтар негіз болғандықтан, қазақтың басқа да ұлттық тағамдары мен салт дәстүрлері жөнінде айта кеткен жөн.
Қазақ халқы асты өте жоғары бағалаған әрі кастерлей білген. Ел-жұрт жадында мәңгі жатталып калған "ас — адамның арқауы" деген қағида осындай терең үғымның калтқысыз түсінігі болып қалыптасқан. Халқымыз адам өмірінде тамақтың орнын тіршілікке қажетті қүндылықтардың бәрінен де жоғары қойған. Бұған "астан үлкен емессің" немесе "арпа, бидай ас екен, алтьн, күміс тас екен" , "асты қорлама құстырар" деген сөз, ескертпелер мен мақал-мәтелдер де куә бола алады. Калай айтылса да, кай заманда айтса да халық асты қүрметтеу мен бағалаудың жолын да, жөн-жосығын да, оны дәмді етіп әзірлеудің де көзін, кезін, ретін таба білген. Ел мен ерді татуластыру да, жақсылар мен жайсандарды құрметтеу де, өздерінің мырзалық, мәрттік үлгілі, өнегелі қасиеттері мен артықшылықгарын білдіру де, ел дәулеті мен қарым-қабілетін, түсінігін танытуды да, казақ кең дастарқан арқылы яғни ас, қонақасы арқылы көрсеткен. Осы жолда жағымды сөз айтып, дәмді тағам берумен бірге оның таза, бүтін ыдыстарына дейін ерекше назарда болған.....

«Балам ауырғанша, өзім ауырсам...» дегенді аналардың аузынан жиі естиміз. Баланың ауырғаны ана үшін үлкен азаппен тең. Ауырған баласы қатарына қосылғанша ананың жүйкесі де тозып, бар уақыты мен ақшасы да аурумен «күреске» кетеді. Ал бала жиі ауыратын болса, бұл ауыртпалық бірнеше еселенетіні анық.
Әдетте, қатарластарынан жиі ауыратын балалардың есімдерін педиатрлар арнайы топқа, яғни жиі ауыратын балалар тобына кіргізіп жатады. Ал аналар не істеу керек?
Аналар төменде тізілген 10 қағиданы естерінде ұстап, балаларын бұл топтан шығарып алулары керек.

Бөлмесін дұрыс жабдықтаңыз
Баланың өз бөлмесі болғаны жөн. Егер ондай мүмкіндік болмаса, балаңыз ұйықтайтын және уақытының көп бөлігін өткізетін бөлмеде артық заттардың болмауын қадағалаңыз. Айталық, шаң басып тұратын кітаптар, жұмсақ ойыншықтар, тағысын тағы. Мұндай ұсақ-түйектің барлығын беті жабылатын қораптарға салып, күнделікті олардың шаңын сүртіп тұру қажет. Сондай-ақ ойыншықтарының бәрі жуылатын болғаны жөн. Ал таңертең ұйқыдан тұрғанда және кешке жатар алдында бөлменің ауасын тазартып, терезені ашып, таза ауа кіргізу керек. Сонымен қатар күнделікті бөлмені тазалап, дымқыл шүберекпен шаңын сүрту маңызды. ......

Шешек ауруы — инфекциялы ауру, теріде шығатын көпіршік тәріздес ұсақ бөртпелер. Шешекпен бір рет ауырғандар екінші рет ауырмайды.

Шешек – ауамен таралатын герпес вирусы. Ауыру мерзімі 10-21 күнді құрайды. Егер балаңыз мектепте, бала-бақшада, қоғамдық жерлерде шешекпен ауыратын балалармен араласса онда оның шешекпен ауыру мүмкіндігі көбейеді. Шешекпен ауыру 5 жасқа дейінгі балаларда жиі кездеседі. 6 айға дейінгі сәбилер шешекпен ауырмайды. Өйткені ана өз иммунитетін сүт арқылы береді.

10 жастан асқан балалар шешекпен сирек ауырады. Ауыру кезеңі ауыр жағдайда өтеді. Олардың емделуі де ұзағырақ уақытты қажет етеді.......

✅ Бұл дәмді бауырсақты үйдегілерге жиі пісіріп беремін. Ингредиенттердері өте аз: ұн, құрғақ ашытқы, тұз, қант және майонез.

✅ Алдымен 1,5 ас қасық құрғақ ашытқыны жылы суға былғап, 10 минуттай көтерілуін күтеміз. Содан соң 1 кг ұнды шұңғыл ыдысқа салып, 100 грамм майонезді жақсылап араластырамыз. Үстіне 1 ас қасық қант, 1 шай қасық тұз салып, ашытқы қосылған суды құйып, илейміз.

✅ Бұл жерде ең бастысы – жылы суды мөлшермен құю. Ұн илеуді бастағанда біртіндеп суды құйып, оның тым қоймалжың болып кетпеуін қадағалау керек. Егер суды көп құйып алып, қамырыңыз сұйықтау болып кетсе, үстіне еселеп ұн салып қойылтуға тура келеді.......

Әлемдегі әрбір бесінші адам бас ауруынан зардап шегеді екен. Олардың көбі – бас сақинасы ауруына шалдыққандар. Алайда жай күнде басымыз ауыра бастаса, дәрі-дәрмекке жүгінеміз. Оның ішінде кейбірі денсаулыққа кері әсер ететіндіктен, дәрі-дәрмексіз де емдеуге болатын ем-шара түрлерін назарларыңызға ұсынамыз.

1. Қатты бас ауырғанда желкеден бастап белге дейін массаж жасап, басуға болады;

2. Күніге таңертең 1 стақан сүтке 1 ас қасық бал салып, 0,2 гр тасдәріні (мумие) қосып ішу керек;......

Әлемдегі әрбір бесінші адам бас ауруынан зардап шегеді екен. Олардың көбі – бас сақинасы ауруына шалдыққандар. Алайда жай күнде басымыз ауыра бастаса, дәрі-дәрмекке жүгінеміз. Оның ішінде кейбірі денсаулыққа кері әсер ететіндіктен, дәрі-дәрмексіз де емдеуге болатын ем-шара түрлерін назарларыңызға ұсынамыз.

✅ 1. Қатты бас ауырғанда желкеден бастап белге дейін массаж жасап, басуға болады;

✅ 2. Күніге таңертең 1 стақан сүтке 1 ас қасық бал салып, 0,2 гр тасдәріні (мумие) қосып ішу керек;

✅ 3. Бастың ауырған тұсына қырыққабат, өгейшөп, жалбыз жапырақтарын басады;......

Бауыржан Момышұлының бата - тілек, мақал - мәтел, нақыл сөздері
Бата (араб, фатиха – алғыс, ризашылық, тілек) – әлем халықтарының баршасында дерлік кездесетін, адамзат қоғамы сөздің магиялық құдіретіне күмәнсіз сенген қадым заманда қалыптасқан көне дәстүр. Батаны кім көрінген емес, елге сыйлы, абыройлы адам, ақсақалды қария беретін болған. Бата халқымыздың жақсылық пен жамандық, адалдық пен арамдық турасындағы түсініктердің айғағы іспетті. Бата қысылғанда – қуат, қиналғанда – медет беріп, Әрбір іс - әрекетіне даңғыл жол ашып, бәле - жаладан қорғайды деп есептелген.
Бауыржан шығармашылығының бір саласы оның өлеңдері мен қанатты сөздері, мақал - мәтелдері. Батыр жазушының өсиет сөздері күні бүгінге дейін елдің аузында......

Күтемін туған күнін асыға
Қалаймын толғанын
Жаңа жасына
Қалаймын кəртеймегеніңізді,
ауырмағаныңызды.....