Ығай, Сығай деген екі ағайынды туысқан суайт, өтірікші болыпты. Осы екеуін өтірік айтыстыруға ел екі ен-жар болып, жиында өтірік бәсекесіне түсіпті.
Сөзді Ығайға беріпті. Ығай:
– Қой жылы қостап, жылқымен отарға шықтық. Айына алты саптыаяқ тары, алпыс мысқал талқан азық, көже қатыққа екі сүбе қабырға, бір миқы омыртқа, бір құрт, екі малта беруші еді. Бұл азықты ай сайын алты атан түйемен түсіріп тұрушы еді. Бір күні ауылдан келген азығымды түсіріп алып жатсам, айғыр шаппай, шығып кеткен алты бием желіндеп жүруші еді, бәрі де бошалап кетісіпті.
Тоқпақ жалды торы айғырды жайдақ күйінде жүгенсіз, қақпалап мініп, жүгіртіп келе жатсам, шықпаған шыларжында қорықпайтын қоян жатыр екен. Торы айғырдың үзеңгісіне шіреніп тұрып, тұмағымды алып жіберіп, ұрып ем, күл-топырақ болып, аспанға ұшып кетті. Ұрған жеріме келсем, тұмағымның милығынан келіп, отыз үйрек балапандап, қырық қаз жұмыртқалап қалыпты. Сол күйі басыма кие салдым да, биелерімнің ізімен соғып келе жатсам, тумаған ту серкенің терісінен істеген местегі қымыз көштен түсіп қалыпты. Биелерім аман-түгел табылады екен деп ырым қылдым да, торы айғыр үзеңгі баулап алып, тағы соғып, келе жатырмын. Бір айдын шалқар дарияның жағасына келсем, үрлей, от жанып, сор май шығып, топырақ жанып жатыр екен. .......

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы.
Сабақ тақырыбы: «Құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын табу»
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.2.3 радиоактивтілік табиғатын және радиоактивті изотоптардың қолданылуын түсіндіру;
10.1.1.1 құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын шығару
Сабақ мақсаттары: Радиоактивтілік ұғымын және табиғатын біледі
Радиоактивті изотоптармен танысып, олардың қолданылу аясымен танысады
Құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын шығарады......

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы
Сабақ тақырыбы: Атом күрделі бөлшек. «Орташа салыстырмалы атомдық массаны есептеу» есептеу тақырыбына есептер шығару
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 10.1.2.1 «Изотоп» пен «нуклидтің» физикалық мағынасын түсіну.
10.1.2.2 Изотоптар қоспасындағы химиялық элементтің салыстырмалы атомдық массасын есептеу
Сабақ мақсаттары: - Атомның құрылысын біледі;
- Атомның протон, нейтрон және электрон санын дұрыс анықтайды;
- Бір элементтің әртүрлі изотоптарын анықтайды және атайды;
- «Изотоп» ұғымының мағынасын біледі;
- Тзотоптарды нуклидтерден ажырата алады;
- Атом құрылысы арқы элементтерді анықтай алады;
- изотоптардың табиғатта таралған үлесі арқылы элементтің салыстырмалы атомдық массасын есептей алады;
- салыстырмалы атомдық массасы арқылы изотоптардың табиғатта таралуын анықтай алады;......

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы
Сабақ тақырыбы: Изотоптар. «Қосылыстың химиялық формуласын құрамынағы химиялық элемент атомдарының массалық үлесі арқылы анықтау» тақырыбына есептер шығару.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: - 10.1.2.3 радиоактивтілік ұғымын түсіндіру және радиоактивті изотоптардың қолданылуы;
- 10.1.1.1 қосылыстың химиялық формуласын құрамынағы химиялық элемент атомдарының массалық үлесі арқылы анықтау.
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар үйренеді:
- қосылыстың химиялық формуласын құрамынағы химиялық элемент атомдарының массалық үлесі арқылы анықтау;
- изотоп ұғымын түсіндіру.
Оқушылардың көбісі үйренеді:
- протон-электрондық қисық арқылы изотоптардың тұрақтылығын болжау;
Кейбір оқушылар үйренеді:
- протон-электрондық қисық арқылы изотоптардың тұрақтылығын болжау арқылы радиоактивтілік ұғымын түсіну.......

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Стехиометрия
Сабақ тақырыбы: Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 10.1.1.2 «салыстырмалы атомдық масса», «салыстырмалы молекулалық масса» және «молярлық масса» ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру
Сабақ мақсаттары: - Периодтық кестеде элементтердің атомдық салмақтары әрдайым бүтін сан бола алмайтынын біледі
- салыстырмалы атомдық және молекулалық массаның мәнін түсіндіре алады
- молярлық масса ұғымын біледі
- бұл ұғымдардың арасындағы айырмашылықтарды ажырата алады
- салыстырмалы молекулалық және молярлық масса есептей алады......

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Стехиометрия. Атомдар, иондар және молекулалар
Сабақтың тақырыбы: Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 10.1А және 10.2 А бөлімдерінде алынған оқушылар білімдеріне негізделеді.
Оқушылар қосылыстарды атомдардың тұрақты қатынасындағы элементтер жиынтығы ретінде түсінулері керек.
Олар сондай-ақ химиялық таңбаны (символды) элемент өкілі ретінде түсініп, ал олардың салыстырмалы атомдық массасын алу үшін
10.3В тарауынан Периодтық кестені пайдалана білулері керек.
Сабақтың мақсаттары: 10.1 және 10.2 зат формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық массаны есептеу......

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы
Сабақтың тақырыбы: Химиялық реакция бойынша «теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің шығымын есептеу» 3-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.2.2.3 теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің шығымын есептеу;
Сабақтың мақсаты: Оқушылар:
-сабақ тақырыбын болжай біледі;
- өнімнің теориялық және практикалық шығымын есептей алады;
- атом тиімділігн есептей алады;
-өз есептеуіне сәйкес өнімді алуда тиімді жағдай ұсынады;.....

Пән: Химия
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы
Сабақтың тақырыбы: Химиялық реакция бойынша «теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің шығымын есептеу» 2-сабақ
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайдағы «молярлық концентрация», «молярлық көлем» ұғымдарды пайдаланып есеп шығару
Сабақтың мақсаты: Оқушылар:
-сабақ тақырыбын болжай біледі;
-жұмыс барысына сәйкес практикалық жұмыстарды жасайды;
-химиялық реакция теңдеулерін жазады;
-зат мөлшеріне және стехиометриялық заңдарға байланысты түсініктерімен есеп шығарады.....