МӘШҺҮР ЖҮСІП ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ КӨЗҚАРАСТАР
Этнопедагогикалық білім берудің мақсаты — үлтгық сана-сезім, өз халқының тарихына, мәдениеті мен дәстүрлеріне біртұтас көзқарас қалыптастыру. Халықтың қасиетін жанымен зерделілердің қатарындағы ғүлама ғалым, ұлы ақын Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің де алар өзіндік орны ерекше. Үлт құндылығын насихаттап, өлмес өнеге танытқан тәлімгер ақын туындылары қазақ этнопедагогикасының зертгеу нысанасы болып табылады. Қазақ халқының өзіндік болмысын, ұлттық менталигетін танытуда тума талант иесінің туыңцыларының мәні аса зор.
Мөшһүр Жүсіптің мұралары — маржан сөздері мол, тағылымды философиялық ой-толғаныстарға толы асыл қазына. ауыз әдебиетінің мол қорын эпостан бастап мақал-мәтелге дейін, ертегіден бастап жаңылтпашқа дейін тірнектепхаттайі берген ғүлама "Қазақ тілінен асқан бай тіл жоқ. Сол ата-бабаның тілі болған қазақ тілін осы күнгі қазақтың жалгызы білмейді. Егер қазақ тілін білсе, дін де осында, ғылым-білім де осында, әулиешілік те осында" деп адамгершілік үғымының тәлімдік мөнін ана тілінің құдіретінен, қасиетінен қазақ (даналық, ұлггық ойлау жүйесі мен ерекшелігін көре. Ақын шығармаларының мазмұны халықтың әлеуметгік-болмысын терең де шынайы сипаттауымен, адам баласының жақсы-жаман қасиеттерінің жан-жақты ерекшеленеді.....

Кіріспе
Ақмола губерниясының Ақмола уезіндегі Полуденовский облысында (қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы, Булаев ауданы, Молодежный совхозы) дүниеге келген.
Ол 4 жасында ауыл мұғалімінен оқып, хат танып, сауат ашады. 1905 жылы Қызылжардағы (қазіргі Петропавл) Мұқаметжан Бегалиев ашқан медресеге оқуға түседі. Бұл медресені 1910 жылы үздік оқып бітіріп, Урадағы «Ғалия» медресесіне оқуға түсіп, башқұрт жазушысы Сәйфи Құдаш, татар жазушысы Ғалымжан Ибрагимов, жерлесі, көрнекті қазақ жазушысы Бейімбет Майлинмен бірге оқиды.
Мағжан 1912 жылы Омбы қаласына келіп мұғалімдер семинариясына түсіп оқиды. Семинарияда ол ақын Сәкен Сейфуллинмен танысады. Осы жылы ақын өзінің «Шолпан» атты тұңғыш өлеңдер жинағын Қазан қаласынан бастырып шығарды. 1912-1915 жылдары Омбыда семинарияда оқып жүрген кезде «Қазақ» газетінің ректоры, белгілі тюрколы, қоғам қайраткері, көрнекті жазушы Ахмет Байтұрсыновпен танысады. Шығыс, Батыс мәдениетінің білгірі, дарын иесі жазушы Міржақып Дулатовтан дәріс алады.
М.Жұмабаев 1917-1918 жылдары қазақ даласында Алаш партиясын құрады. Ал Кеңес өкіметі орнағаннан кейін Ақмолада шығатын губерниялық «Бостандық туы» газетінде қызмет істейді. 1920-1923 жылдары Мағжан Ташкент қаласында шығатын «Шолпан», «Сана» журналдарында, «Ақжол» газетінде қызмет етіп, көптеген өлең-поэмалар жазады.
1923-1927 Мағжан Мәскеудегі Жоғары әдебиет-көркем өнер институтында оқиды.....

Ғашықтардың арасында өз жұптарына жүз пайыз сенім артатындар аз. Керісінше, олардың көбісі үнемі күдіктеніп, күмәнданып жүреді. Алайда, серігіңізді кінәлайтын нақты себептер болмаса, соған қарамастан ойыңыз сан-саққа жүгірсе, ол мәселені міндетті түрде шешу керек. Ол үшін ex-news.com сайты ұсынған кеңестерге құлақ түргеніңіз абзал деп жазады NUR.KZ.

Британдық дәрігерлер смартфонды қараңғыда қолдану уақытша көруден айыратынын айтты. 22 және 40 жастағы екі келіншек көз жанарларының кейде 15 минут көлемінде көрмей қалатынын айтып шағымданған. Аурудың белгісі туралы New England Journal of Medicine журналында жарияланды.

Мұндай жағдайда бір көз жарыққа, екіншісі қараңғыға үйреніп қалады. Смартфонды сөндірген кезде жарыққа үйреніп қалған көз біраз қараңғыны қабылдай алмай қалады. Уақытша көрмей қалудың басты себебі – осы.

Көз жанардың әр түрлі адаптациясынан болатын жайсыздықтан сақтану үшін, дәрігерлер қараңғыда смартфонға екі көзбен бірдей қарауға кеңес береді. ......

Көз айналасында мимикалық әжімдер ерте пайда болады. Жастайынан көз айналасындағы теріні күтіп, әжімдердің алдын ала білу ләзім. Қолдан жасалған маскалардың бір ерекшелігі, құрамына қосылатын ингредиенттердің сапасына сенімді бола аласыз. Сіздерге бірнеше маскалардың жасалуымен таныстырмақпыз:
✅ Ақжелкен (Петрушка) маскасы. 1 кішігірім ақжелкен шоғырын ұсақтап турап, 1 ас қасық қаймақпен араластырасыз. Түзелген қоспаны көз айналасындағы теріге жағып, 20 минуттан кейін жылы сумен жуып тастайсыз. Ақжелкен маскасы теріні құнарландырып, ұсақ әжімдерді жазады.......

Жаз шыға күннен қорғайтын көзілдіріктер сатып ала бастаймыз. Өзімізге жарасатынын, сәнді көрінетінін таңдаймыз. Осыларды басты назарға алып, оның сапасын, көзге әсерін ұмытып кетіп жатамыз.

Көзілдірік сіздің сұлулығыңызды айқындап қана қоймай, көзіңізді күннен бөлінетін ультракүлгін сәулелерден де қорғайды. Сондықтан да оның сапасына баса мән берген жөн.

Көзәйнек таңдағанда оның неден жасалғанына мән беріңіз. Себебі әдемілік пен стильден бұрын, денсаулық қымбат. Көлемі өте кішкентай көзәйнектер сәнді көрінгенімен, көзге зиян. Себебі оның күннен қорғау мүмкіндігі өте төмен.

Көзді күннен қорғайтын көзілдірітер шыныдан емес, пластиктен жасалып, арнайы линзалар мен қаптауыштардан қапталғаны дұрыс. Себебі мұндай көзілдіріктер ыңғайлы, әрі жеңіл болады. Ал олардың сапасын сіз тек тағып көріп қана біле аласыз. ......

100 г алоэ шырыны мен 500 г ұнтақталған жаңғақ және 300 г бал мен 3-4 лимон шырынын жақсылап араластырып, күніне 3 рет орташа қасықпен тұтыныңыз. Бұл қоспаны тамақтан жарты сағат бұрын ішкеніңіз абзал. Сонымен қатар бұл әдіс көзіңіздің жақсы көруін ғана емес, ағзаңыздың дұрыс жұмыс жасауын да қамтамасыз етеді. Көп ұзамай нәтижесіне көз жеткізесіз. Алайда бір ескерте кететін жайт, алоэ өсімдігі жас болу керек (2-3 жыл).......

Ата – анам таңертең салқын сумен жуын, ол денсаулыққа пайдалы дейді. Бірақ ол қалай пайдалы екенін ойланбаймыз?
Сұрақтың жауабын табуда маған ой келді. Неге ерте салқын сумен жуынамыз, неге үлкендер суды төге берме дейді. Осыларды білгім келді. Сондықтан зерттегім келді. Жобаны жазу мақсатым – судың қасиеттерімен маңызымен, табиғи сулармен, газдалған, шипалы сулармен танысып, лас суларды тазартуды оқу, меңгеру болды.
Адам өмірінде судың орны бөлек. Сусыз өмір жоқ, су – тіршілік көзі. Адам 1 апта су ішпей жүре алады. Су адамның зейінін ашады. Жер бетінің 3тен 2 бөлігін су алып жатыр.
Суға сипаттама берсек:
Судың дәмі, исі, түсі жоқ сұйық. Су – адамның зейінін ашады. Қасиеті – судың аққыштық қасиеті бар, ол көлемін сақтайды, пішінін сақтамайды. Заттың 3 күйінде болады. Мысалы: мұз – қатты, су – сұйық, бу – газ.
22. 03 – су қорларын сақтау күні.
Химиялық формуласы Н2О.
Пайдаланған су шайынды суға айналады. Ол лас су. Қазіргі кезде лас суды тазартатын қондырғылар бар. .....

Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі:
Кейбір адамдар қоршаған табиғатты танып білуі, оны қорғауы төмен деңгейде, оны пайдаланады, бірақ қорғамайды, суды ластаудан жұқпалы ауру тарайтынын түсіне бермейді.
Ғылыми жобаның мақсаты мен міндеті:
Ғылыми жобаның басты мақсаты – судың адам өмірі үшін маңызы мен қажеттілігі, пайдасы туралы түсінік бере отырып, суды үнемдеуге, қорғауға үйрету. «Сусыз тіршілік жоқ» ұғымын практикалық жұмыстар арқылы дәлелдеу.
Мақсатқа жету жолында төмендегі міндеттерді шешуді алға қойдық:
► Өздігінен әдеби кітаптарды ақтарып іздену.
► Осы жобаны іске асыру, тәжірибеге енгізудің міндеттерін белгілеу.
► Суды қорғау – баршамыздың парызымыз.

Ғылыми жобаның нысаны ретінде журналдар, түрлі әдебиеттер, фотолар, энциклопедия, қосымша оқулықтар, интернет желісінен алынды.
Тақырыптың теориялық және практикалық маңызы:
Жобаның негізгі тұжырымдамаларын, арнайы сабақтарда, сыныптан тыс сабақтарда тақырыпқа сәйкес пайдалануға болады.
Жобаның құрылымы:
Ғылыми жоба кіріспеден, қорытынды мен үш тараудан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Жобаның құндылығы: дүниетану сабағында пайдалануға болады.
Жобаның ұсыну формасы: зерттеушілік.
Жобаның нысаны: экологиялық жағдай. .....

КІРІСПЕ
XV—XVII ғғ. этнопсихологиялық ой-пікірлерІ (Асан қайғы, Қ. Жалайри, М. X. Дулати, Шалкиіз, Жиембет жырау, т. б.) XV—XIX ғасырдың бірінші жартысы қазақ халқының, өз алдына хандық құрып, тайпалар бірлестіғі мен феодалдық мемлекеттің нығая бастаған дәуірІ еді. Осы кездері қазақтын. езіне тән рухани мәденнетінің өзіндік беті де айқындала бастайды. Ол, әсіресе, халықтың тілімен, жол-жоралғысы, жөн-жосық, салт-дәстүрінен айкын сезіледі. Мәселен, кейбір жазба ескерткіштердің де осы ксзде таза қазақ тІлінде жазылуы осының жақсы айғағы (Қадырғали Қосынұлынын, «Жылнамалар жинағы» т. б.).
Қазақтың кең өлкесі сол бір кездерде жасақ пен жортуылдың шаңына мықтап булыққан еді. Өзбек, ноғайлы хандықтары ыдырағаннан кейін кең байтақ қазақ даласы қанды майданның орталығына айналды. халкымыз жүздеген жылдар бойы жоңғарлар шабуылына тойтарыс беріп отырды. Осы кезеңде қазақ мәдениетінің біршама тоқырап, тірнектеп жинаған рухани байлығының біразынан айрылып қалуына да осы айтылған қиян-кескі соғыстар, жойқын шабуылдар мен жорықтар себеп болғаны хақ.....