Баязит Бистами «Ғылымда бұндай биік дәрежеге қалай жеттің?» деп сұрағандарға:
– Анамның дұғасымен, – деп, басынан өткен мына оқиғаны айтушы еді.
«Бір күні анам қатты ауырды. Мен қасынан бір елі ажырамадым. Түнде анамның аяқ жағында отырған едім. Әлден уақытта: «Ботам, су берші?» – деді. Тұра жүгірдім, бірақ үйде су бітіп қалған екен, екі өкпемді қолыма алып ауыл сыртындағы бұлаққа бардым. Суды алып келсем, анамның көзі ілініп кетіпті. Қолыма мұздай суды ұстап, шешемнің оянуын күтіп отырдым.......

Сіздің жаныңызға жақын сүйіктіңіз бар делік. Қарым-қатынастарыңыз жақсы, алайда той туралы әлі сөз қозғаған емессіздер. Осындай өтпелі кезеңде істеуге тыйым салынған заттар бар. Солардан аулақ болыңыздар.
Оған немесе оның отбасына қарызға ақша беру
Қарым-қатынасты құртудың бірден-бір амалы - қарыз беру немесе алу. Әрине жігітіңіз ақшаны мейлінше тез қайтаруға тырысады, алайда оған мүмкіндігі бола алмай қалуы мүмкін. Араңызда түсініспеушілік орнап, ақша қайтарылмағанша жайсыздық сезінесіздер. ......

Міндеттері:
1. Рақымжан Тоқатаев жайындағы ғылыми әдебиеттерді оқып, талдап, саралау.
2. Ұлы Отан соғысы кезінде жеңіске қол жеткізуге атсалысқан батырларымыздың бірі Рақымжан Тоқатаевтың өшпес ерліктерін жаңғырту.
3. Халқымыздың біртуар азаматы жайында жан – жақты зерттеп, тарихқа беймәлім жақтарын ашу.

Өзектілігі: Рақымжан Тоқатаев – ғасырлар өтсе де, заман өзгерсе де өзі өмір сүрген заманы мен өмірінде еңбек етуден тынбаған, сол арқылы халыққа қызмет етуден жалықпаған бірден - бір тұлға екендігі жан - жақты дәлелдемелер арқылы ашылды. Оның кейінгі ұрпаққа қалдырған ізгі істері өз күшін жойған жоқ. Сондықтан, Рақымжан атамыздың ісін үлгі ету, сол арқылы адамгершілік рухы жоғары жас ұрпақты тәрбиелеу.

Болжамы: Рақымжан Тоқатаевтың ерліктерін зерттей отырып, оның өз заманында қалдырған баға жетпес мұрасы бүгінгі және келесі таңымыздағы жастарға ақыл - өсиет, тәлім – тәрбие ретінде сабақ болады......

Кіріспе.
Қазіргі таңда шет тілі ретінде ағылшын тілін оқытуды жаңа сатыға көтеру отандық педагогикадағы іргелі міндеттердің біріне айналып отыр. Өйткені, еліміздің әлемдік қарым-қатынас барысында шет елдермен байланыс орнатуы ағылшын тіліне үйретудің қажет екенін көрсетеді. Осыған орай еліміздің жалпы білім беретін орта мектептерінде шет тілі ретінде ағылшын тілін оқыту таңдауға алынды.
Жоғарыда айтылған тілдің маңыздылығын ескере отырып, шетел тілін, оның ішінде ағылшын тілін оқып-үйрену бүгінгі күні үлкен қажеттілік туғызып отырғаны -бәрімізге мәлім. Әрбір оқушы - ертеңгі жас маман, қазіргі заман талабына сай ағылшын тілін меңгеруді алдына мақсат етіп отыратыны да бізге белгілі. Сол ағылшын тілін оқып - үйрену әліпбиден бастап мектеп қабырғасында оқытылып, іргетасы осында қаланатынын ескерсек, ағылшын тілін оқытудың әдістерін бүгінгі күн талабына сай етіп, оқушыны ынталандырып, қызықтыра білудің өзі үлкен ізденіспен шеберлікті қажет ететіні сөзсіз. Осыған байланысты шетел тілін үйретуде түрлі ұтымды әдістерді қолданып, сабақ барысындағы іс- әрекеттерді тиімді ұйымдастыра отырып, оқушының ынтасын арттыру қажет.....

КІРІСПЕ
Екінші дүниежүзілік соғысқа түрткі болған фашистіктің екінші ошағы Германияда пайда болды. Бұл агрессиялы саясатқа Италияда біріккен болатын. Сөйтіп Үштік одақ құрылуына себеп туғызып, құрамына Жапония , Италия және Германия кірді.
Германия мен Италия ортақ мәмлеге келіп, 1936 жылы келісім шартқа қол қояды. Ал дәл сол жылдың қараша айының 25-і жұлдызында Германия Жапониямен Коммунистік Интернационалға қарсы пактіге қол қояды, бұл шартты Италия да жөн көріп қолдайды. 1938 жылғы 30 қыркүйекте Мюнхен конференциясына Чехословакия елінің өкілінен басқа , Гитлер , Италиядан Муссолини
Францияның премьер-министрі Даладьде және Ұлыбританияның премьер –министрі Чемберленнің қатысуымен өтілді. Онда Чехославакиядан Судетскке дейінгі аймақты күшпен алып, сонымен бірге Венгрия мен Польшаны Германияғаберу жайлы келісім жасалды. Сөйтіп 1938жылдың 15 наурызында Германия Чехословакияға басып кіреді. Ал сол жылдың 22 наурызынла агрессивті саясатын Литваға бұрып Клайпед ауданын тартып тартып алады .....

КІРІСПЕ
Екінші дүниежүзілік соғысқа түрткі болған фашистіктің екінші ошағы Германияда пайда болды. Бұл агрессиялы саясатқа Италияда біріккен болатын. Сөйтіп Үштік одақ құрылуына себеп туғызып, құрамына Жапония , Италия және Германия кірді.
Германия мен Италия ортақ мәмлеге келіп, 1936 жылы келісім шартқа қол қояды. Ал дәл сол жылдың қараша айының 25-і жұлдызында Германия Жапониямен Коммунистік Интернационалға қарсы пактіге қол қояды, бұл шартты Италия да жөн көріп қолдайды. 1938 жылғы 30 қыркүйекте Мюнхен конференциясына Чехословакия елінің өкілінен басқа , Гитлер , Италиядан Муссолини Францияның премьер-министрі Даладьде және Ұлыбританияның премьер –министрі Чемберленнің қатысуымен өтілді. Онда Чехославакиядан Судетскке дейінгі аймақты күшпен алып, сонымен бірге Венгрия мен Польшаны Германияғаберу жайлы келісім жасалды. Сөйтіп 1938жылдың 15 наурызында Германия Чехословакияға басып кіреді. Ал сол жылдың 22 наурызынла агрессивті саясатын Литваға бұрып Клайпед ауданын тартып тартып алады . ....

Мұғалім Сахип Ақбаев өзінің естелігінде қазақ ауылдарында мектептердің қалай құрылғанын айтады: «1918-жылы ауылдарда ана тілінде оқытатын қазақ мектептері ашылды. Бұл мектепте керекті мұғалімдер қысқа мерзімді курстарда тездетіп даярланды. Алғашқы кезде 104 мектеп қазақтың жер үйлеріне орналастырылды, олардың жабдықтары да өте нашар болды».
Қазақ мектептері ашылғаннан кейін бұрынғы діни мектептер мен медреселердің біразы қайта құрылды, біразы жабылды. Сауатсыздықты жою мақсатында Қазақстанның барлық аймақтарында бұл іске үлкен мән берілді. Мысалы, 1918-жылы қыркүйекте Жетісу өлкесінде де сауатсыздықты жою, жаңа мектептер ашу туралы талаптар қойылып, шешімдер қабылданды.
Қазан төңкерісінен кейін, 20-шы жылдары қазақ даласында жаппай сауатсыздықты жою науқаны басталды. Мектеп ашу туралы халықтың талаптары да көбейе бастады. Бірақ халықтың талабына сай мектепке керекті құрал-жабдықтар, қажет оқу құралдары болмады. Әсіресе, кадр мәселесі, қазақ мұғалімдері, білімді педагогтар, басқарушы қызметкерлер жетіспеді. Осының салдарынан жаңа мектептер құру жолында, халықтың сауатсыздығын жоюда көптеген кемшіліктер мен қиыншылықтар болды. ....

....

КІРІСПЕ
Егеменді еліміз Қазақстандағы қайта өрлеу қоғамның барлық салаларын, оның ішінде экономикасын, саяси жүйесін, әлеуметтік қатынастарын және т.б. салаларын қамтуда. Ол қалыптасқан құрылымды жаңартуды экономикасын және әлеуметтік дамуға жаңа динамизм беруге еліміздің толық мүмкіндігін және тарихи үстемдігін іске асыруға шақырылған.
Соңғы уақытта технологиялық процестердің автоматты басқару жүйелерін енгізу арқылы жүргізуге көп көңіл бөлінуде.
Автоматты және автоматтандырылған басқару жүйелерінде кейінгі шыққан шапшаң әсер ететін әмбебап және басқарушы есептеуіш машиналарын (ДЭЕМ) қолдануға үлкен көңіл бөлуде. Басқару жүйелерін құрғанда құрылымды таңдау үшін объектінің математикалық моделін және жүйенің параметрлерін, тиімді режимді және басқа факторларды білу талап етіледі.
Объектінің математикалық моделінің құру есебі өз кезегінде жеткілікті күрделі.
Үлкен өндірістік кедергілер шартында объектінің кіріс және шығыс айнымалыларын байланыстыратын басқаруды табу сұралынады. Өрісте технологиялық процестер тәуелді жақсы өңделген және объектінің сипаттамаларының өзгеруіне немесе сезімталдылығының өзгеруіне яғни азаюын басқару жүйесінің сезбеуін қамтамасыз ететін кері байланыс өзінің төмен шапшаң әсер етуінен икем бермейді. Сондықтан жүйе жұмысын жақсарту үшін оның шапшаң әсер етуін ұлғайтатын басқа әдістер қолдану керек.
Осы дипломдық жұмыста ыстық прокаттау станының прокаттау соңы температурасының тұрақтылығын топтық жалпы параметрлер әдісімен ИСПАТ-КарМК ыстық прокаттау станын мысалға ала отырып, бар мүмкіндіктерін қарастыру.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 ИСПАТ-КарМК станындағы прокаттау процесінің технологиясы
1.1 Құрал-жабдық құрамы
ИСПАТ-КарМК үздіксіз кең жолақты станы автоматиканың күрделі объектілерінің қатарына жатады.
Күрделі технологиялық есептер жинағын шешудің қажеттілігімен шартталған, ал слябтың алғашқы дайындығын берілген физика-математикалық қасиеттермен қайта өңдеу процесі.
Слябтың жолаққа прокаттау процесі дискретті-циклдік және прокаттаудың температуралық режимдерімен сипатталады, ал қажетті қасиеттерді және дайын бұйымның қалыңдығына байланысты станның технологиялық аймақтарына регламенттеледі.
ИСПАТ-КарМК станының технологиялық аймақтары:
- келтірілген слябтарды қыздыруға арналған қыздыру пештері;
- клеттердің үздіксіз алғашқы тобы;
- үздіксіз тазалық топ;
- дайындарды жинауға арналған механизмдер жинағы және үш орағыш кіретін жинауыш тобы;
- слябты дайындауға орналастыруға арналған көліктік рольгангтер, олар алғашқы топтық орамаларында және алдында орналастырылады;
- клеттердің алғашқы және тазалық топтарының арасында орналасқан аралық рольгангтер ;
- дайын жолақтарды (беттерді) орналастыратын тосығыш рольганг.
Станның алғашқы тобы клеттерінің арақашықтығы прокатталатын жолақ бір уақытта тек қана бір клетте болатындай етіліп орналастырылған. Ал тазалық топта прокатталатын жолақ бір уақытта барлық клеттерді алып тұрады. Әдетте станның алғашқы тобы (горизонталь) көлденең білікті төрт және (вертикаль) тік білікті үш клеттен тұрады. Соңғы орналасулар жеке тұрған клеттерде немесе көлденең білікті стандарда орнатылған. Бірақ окалиналар сындырғышты санамағанда алғашқы тобы көлденең білікті қалыңырақ слябтарды прокаттауға мүмкіндік беретін бес клеттен (кварто) тұратын стандар бар (250∙10-3м дейін және жоғары).
Алғашқы топтың соңғы клетінен 30–60 м қашықтықта клеттердің тазалық тобы орналастырылады. Бұл клеттерде тазалық топта окалина сындырғыштың сырғытқышының алдыңғы кейде соңғы жағын кесуге арналған оспалы қайшылар бар немесе ілгек ұстатқыштармен және олардың арасымен бағыттайтын сызғышты жұмыс клеттері болады.
Үздіксіз ыстық прокаттау стандары кезекті ғана емес сонымен қатар әртүрлі химиялық құрамды (легирленген) болаттарды да прокаттайды, сондықтан стан құралдары дайын бұйымның қажетті сапасын анықтайтын өндірістің барлық операцияларының қарастырылған мүмкіндіктеріне сәйкес келуі керек.
Технологиялық процесс бірнеше операцияларда іске асырылады, олардың әрқайсысының өз технологиялық ерекшеліктері бар.
Сондықтан жұқа жолақ өндірісінің сұлбасы жалпы жағдайда келесі операциялардан тұрады:
- прокаттау слябын дайындау;
- слябтарды қыздыру;
- жолаққа соңғы прокаттауға арналған подкат алу;
- жолақтың берілген температураға дейін салқындатылуы;
- жолақтың рулонға оралуы.
ИСПАТ-КарМК прокаттау станының қарапайым сұлбасы 1.1-суретте көрсетілген.....

Кіріспе
Соңғы жылдары кіші және орта кәсіпорындардың саны және электр
жүктемесі өсіуне байланысты, электрмен жабдықтаудың сенімділігіне қойылатын талаптардың деңгейі өсті.
Осыған байланысты, кәзіргі уақытта трансформаторлық қосалқы
станциялардың көбісі қажетті электр қуатын өткізе алмайды және олардың беріп жатқан электр энергиясының сапасы заманның талабына сай емес.
Жоғарыда айтылғанға байланысты бұл дипломдық жобада Алматы
облысы Еңбекші қаақ ауданының қыстағының 35/10 кВ
трансформаторлық қосалқы станциясын (ҚС) кеңейту мәселелерін
қарастырып электрмен жабдықтау сенімділігін көтеру мәселесі қойылған.
Ұсынылып отырған жобаның тақырыбы «Энергиямен қамтамасыз
ету және автоматтандыру» кафедрасында қарастырылып жобалауға
ұсынылған.
Диплом жұмысын орындау үшін диплом практикасында жинаған
материалдар, сұлбалар, кұрылғылардың сипаттамалары мен параметрлері және басқада керек ақпараттар пайдаланылған.
Дипломның құрылымын жасаған кезде ауылшаруашылығын электрмен
жабдықтау бойынша дипломдық жобаны орындауға арналған бірнеше жоғарғы оқу орындарының әдістемелік ұсыныстары қолданылған.
Жобаның тақырыбы қазіргі талаптарға сай,мүмкіндігінше ауыл шаруашылығының көкейтесті проблемаларын шешуге бағытталған.
Дипломдық жобада 35/10 кВ трансформаторлық қосалқы станциясының кеңейтілуіне байланысты дипломның негізгі бөліктері электр жүктемесінің есебіне,кернеудің ауытқуын табуға, трансформатордың типін таңдауға, қысқатұйықталу тогының есебін шығаруға, электр қондырғыларын таңдауға және релелік сұлбаларды құрастыруға арналған.....