Жеңіл атлетика, спорттың ең көп тараған түрі. Оған әр түрлі қашықтықта жүгіру мен жүру, ұзындық пен биіктікке секіру, спорттық снарядтарды лақтыру, жеңіл атлетикалық көпсайыстар енеді. Жеңіл атлетикалық жарыстар ашық және жабық (манеж) алаңдарда өтетін жеке, командалық және эстафеталық жарыстар болып бөлінеді.
Халықаралық әуесқойлық жеңіл атлетика федерациясы (ИААФ) 1912 жылы құрылған. Оған қазір 200-ге жуық ұлттық ассоциациялар біріккен. Олимпиялық ойындар 1896 жылдан (1-Олимпиялық ойын), дүниежүзілік чемпионат 1983 жылдан өткізіліп келеді. Жеңіл атлетика ойындары өте көнеден белгілі. Ол ежелгі Олимпия ойындарының бағдарламасына енген.
Қазақстанда алғашқы ресми жеңіл атлетикалық жарыс — Бүкілқазақстандық 1-спартакиада 1928 жылы Петропавл қаласында өтті. Республикада жеңіл атлетикадан тұңғыш рет КСРО-ның спорт шебері атағын Ш.Бекбаев алды (1943). Қазақстанның жеңіл атлеттері Олимпия ойындарында, дүниежүзілік чемпионаттар мен халықаралық жарыстарда жоғары нәтижелерді көрсетіп, жеңімпаздар мен жүлдегерлер атанды. ....

Гимнастика – арнайы жаттығулар жүйесінен тұратын, адам денсаулығын нығайту және оның денесінің үйлесімді дамуы үшін қолданылатын дене шынықтыру мен әдістемелік тәсілдер. Қазақстанда гимнастиканың (грекше gymnastіke, gymnazіo – жаттығу жасаймын, жаттықтырамын) акробатика, көркем гимнастика және спорттық гимнастика сынды түрлері жақсы дамыған. Гимнасшылардың халықаралық одағы (FІG) 1897 ж. ұйымдастырылған. Қазақстан оған 1994 жылдан мүше.
Көркем гимнастика – спорттың бір түрі; музыка сазымен арнаулы затпен (лента, доп, шеңбер, т.б.) немесе затсыз гимнастикалық жаттығулар комбинациялары орындалатын қыздар арасындағы жарыс. Көркем гимнастика шұғылданушылардың дене сұлулығын қалыптастырып, эстетикалық тәрбие береді. Онда толқынды, серіппелі қозғалыс, иіліп, бұралу, денені тік ұстау, би өнеріне тән жүріс, жүгіріс, секіру, халықтық би мен шалқыма би басым келеді. Көркем гимнастикадан дүниежүзілік чемпионат 1963 жылдан бері өтіп келеді . Олимпиялық ойындар бағдарламасында 1984 жылдан бар. ....

Спорттық жаттығу өзіне даярлықтың негізгі бөлімдерін немесе салыстырмалы түрде дербес қырларын: техникалық, дене қасиеттері, тактикалық, психологиялық, теориялық және интегралдық қырларын қосады [9,13,28].
Осындай құрылым спорттық шеберліктің құрамдас бөліктері туралы түсінікті ретке келтіреді, оларды жетілдіру тәсілдері мен әдістерін, спорттық жетілдірілу процесін басқару мен бақылау жүйесін бір жүйеге келтіруге мүмкіндік береді.
Бұл ретте даярлықтың қырларының әрқайсысының оның басқа қырларының жетілгендік дәрежесіне байланысты болатындығын, олармен анықталатындығы және, өз кезегінде, олардың деңгейін анықтайтындығын ескерген жөн болады [11,23,45,].
Зертеудің өзектілігі.Волейболдағы жекелеген қимыл-қозғалыс қабілеттерінің, қасиеттерінің көрініс табуы айтарлықтай алуан түрлі, сондықтан олардың әрқайсысын дамыту мен тиімді жетілдіру тиісті ғылыми негіздеуді талап етеді. Басқа да спорттық ойындардағы секілді, волейбол ойнау барысында қарсыластардың күтпеген әрекетеріне жылдам жауап қайтару, ойынның жекелеген техникалық тәсілдерін орындаған кезде жоғары жылдамдық қасиеттерін көрсету, бағыт-бағдар алу жылдамдығы, уақыттың қатаң тапшылығы жағдайларында орын ауыстырулардың, шабуылдаушы және қорғанушы әрекеттердің қажеттілігі, командадағы серіктерімен күрделі өзара ....

....

Баскетболда күш жылдам дайындықтың әдістемелік ерекшеліктері, бүгінгі баскетболға ұқсас ойындардың сипаттамаларын көне нормандар мен Колумбқа дейінгі Америка мәдениетінен табуға болады. Осы ойынның жаңартылған түрі - пок-та-пок бұрын діни салт болса керек. Осы салт қазіргі кезде Мексиканың солтүстік штаттарында спорттық ойын-сауық пен туристтерге арналған аттракцион ретінде ұйымдастырылады.
Баскетбол (ағылш. basketball, basket - себет (торқалта), ball - доп) —- доппен ойналатын командалық спорт ойыны.
Командадағы ойыншылар допты сақиналы торқалта себетке дөп түсіруі қажет. Қақпа жерден кем дегенде 3 метр биіктікте орнатылады. Тор қалтаны жақын жерден дәлдесе 2 ұпай беріледі. Ал, егер доп 6,25 метрден сәтті лақтырылса онда ұпай саны бірден 3-ке көбейеді. Бір матч 20 минуттық үш кезеңнен тұрады. Осы аралықта ойында есеп тең болып тұрса, төреші тарапынан қосымша уақыт қосылады. Кәсіби терминде мұны «Овертайм» деп атайды.....

Әлемдегі миллиондаған программистер Delphi-де жұмыс жасайды және олардың көбісі Delphi-де мәліметтерді өңдеуге және сақтауға арналған программалар құрады. Күнбе-күн коммерциялық және жеке мәліметтерді санамағанда (адам аттары, мекен-жайлар, есепшоттар) визуальды интерфейс көмегімен жұмыс істеу керек болатын көптеген ақпараттар бар: дыбыс файлдары, видео көріністер, WEB –парақшалары және т.б. Осындай көп ақпарат арасында өзімізге керекті мәліметтерді алу үшін, оларды өңдейтін программалар қажет.
Программа құруға ыңғайлы тамаша ортаның бірі – Delphi ортасы таңдап алынды. Оны оқып үйрену , түсіну және логикалыңқ ойлауға өте қарапайым , әрі жеңіл. Delphi программалаудың структуралық тәртібін және программалаудың басқа тілдерге қарағанда жалпы жақсы дамыған.Оның қызықты рекурсивті мүмкіндіктері , сонымен қатар қызықты есептер шығару мүмкіндіктері бар.
Delphi типті жүйені тез және визуальды құру ортасы деп атайды.Себебі ол өзіне компилятормен қоса редактор және көптеген дайын программалар жиынтығын қамтиды.Delphi – де шамамен 200 – ге жуық дайын компоненттер бар.
Delphi-де программа құру жақсы жабдықталған компьютерді қажет етеді.
DELPHI – бұл Borland International-дың қосымшаларды тез құруға арналған жеткілікті жаңа өнімі. Қосымшалармен мәліметтер қорымен “клиент-сервер “ архитектурасында, Internet/Intranet, сонымен қатар локальді машиналар және “ файл-серверлік “ архитектурасында жұмыс ....

Кіріспе
Тау-кен өндірісі ғылым мен техниканың жер қойнауын игер,пайдалы қазбаларды өндіру жұмыстарын қамтитын сала.ежелден келе жатқан салардың бірі болып табылады. Негізінен өндірістің бұл түрі жер қойнауындағы пайдалы қазбаларға барлау жүргізу, құрамы мен сапасын анықтау, алынған пайдалы қазылымдарды алғашқы өңдеуден өткізу және тау-кен технологиясы саласында ғылыми-зерттеуші жұмыстарын жүргізумен айналысады. Барлау жұмыстары жүргізілген сон ғана кен қазу жұмыстары(кенді ашу, дайындық қазбалар жасау, жер астылық және жер үстілік қажетті құрылыстар тұрғызу, т.б. жүргізіліп, тағайындалған технологиялармен қазыла бастайды. Қазіргі таңда кез-келген өндіріс түрінде ақпараттық технологиялар қолданылады. Тау-кен өндірісіндегі ,ақпараттық технологиялар, өндіріс жағдайында жасалынатын жұмыстарды тез әрі сапалы етіп жасауға зор үлесін қосады. Пайдалы қазбаларды өндіруден қалыптасатын , өндірістік процесстердің ақпараттық қолдауды дайындағанда оларды өңдеудің әртекті модельдері мен алгоритмдері қолдануы тиіс. Әлемдік нарықта
интеграцияланған тау-кен жүйелеріне арналған көптеген бағдарламалық өнімдер ұсынылады. Мысал ретінде, үш өлшемді кеңістікте тау-кен
жыныстарының визуалициясы, кен орындарының геостатикалық анализі,жер асты және жер үсті жұмыстарын жоспарлау сияқты бағдарламалық өнімдер ұсынылады. Тау техникаларының көптеген түрі өндіріс кезінде автоматтық басқаруды және де бақылауды қажет етеді. Бұл талаптарды орындау үшін басқарудың авматтандырылған жүйелері қолданылады. Ол тау техникаларында орналасқан мобильді компьтер мен орталық диспетчер пультынан құралады. Дипломдық жобада SCADA жүйесі негізінде тау-кен жыныстарын жарылу процесіне дайындау технологиялары қарастырылады.....

Кіріспe
Қaзіргі тaңдa aлғa қoйылғaн мaқсaттaрдың бірі Қaзaқстaн қaлaлaрындa сумeн қaмтaмaсыз eту бaсқaру жүйeсінің oңтaйлы бoлуын жaсaп шығaру.
Oсығaн бaйлaнысты сумeн қaмтaмaсыз eтуді энeргoтиімділік aрқылы бaсқaруғa, сoнымeн қaтaр рeсурстaрды көбірeк ұтымды пaйдaлaнуғa,
элeктрлік жәнe жылу энeргиясын үнeмдeугe бoлaды. Әртүрлі тeхнoлoгиялық үрдістeрмeн oңтaйлы бaсқaру жүйeсін іскe
aсыру әлeмгe ХХ ғaсырдың 60-70 жылдaрындa кeлді, сoның қaтaрындa сoрғы стaнциясын бaсқaру жүйeсі дe бoлды. Сoрғы стaнциясы eрeкшeліктeрі мeн сипaттaмaсы бaр күрдeлі нысaн бoлып тaбылaды. Бұл жұмыстың нeгізгі мәні жиілікті–рeттeгіш жeлісін сoрғы стaнциясынa eнгізу бoлып тaбылaды, oсының eсeбіндe энeргoтиімділіктe, сeнімділіктe жәнe өнімділіктe көптeгeн міндeттeр шeшілeді. Әлeмдe ЖРТ жүйeсінің eнгізулeрі бoлсa дa, әрқaйсысынa жүйe нысaны әртүрлі құрылaды.....

Кіріспе
Эскалаторлар 21-ғасырда жолаушыларды бір деңгейден екінші деңгейге
тасымалдаудағы транстпорттық құралдардың тиімді түрі болып табылады.
Эскалатор жолаушыларды өткізу ерекшелігіне байланысты көптеген
қоғамдық жерлерде пайдалынылады. Соның ішінде метро бекеттері. Метро
бекеттері терең орналасқандықтан және бір мезгілде жолаушылардың көбеюі
эскалаторды мүмкіндігінше қолдануды талап етеді. Және де эскалаторлардың
бір артықшылығы басқару жүйесінде сезгіш құралдар арқылы жолаушылар
жоқ кезде өшіп туруы, соның арқасында біз жұмсалатын электр энергиясын
бірнеше есе азайтамыз. Бұл дипломдық жобада қолданылатын жаңа
технологиялар эскалаторды басқаруға көптеген жеңілдіктер жасайды.....

Кіріспе
Қазіргі кезде магистралды мұнай құбырлары (ММҚ) мұнайды тасымалдау түрлерінің едәуір арзан және жоғары сенімді түрі болып
табылады. Олар жоғары өткізу жолағымен, құбыр желісінің диаметрі 530 - ден 1140 мм дейін және 50 км кем емес ұзындығымен сипатталады. Мұнайды тасымалдауға жеткілікті құбыр желісіндегі қысымды тудыру және ұстап тұру үшін, мұнайды тасымалдаушы станциялары (МТС) қажет болады. Қазіргі кезде, мұнайды тасымалдаушы жүйелерін жетілдіру үшін, сорғы станцияларына қуатты жиілікті – реттеуші электр жетегі (РЭЖ) енгізіле басталды, олардың әмбебвп мүмкіндіктерін автоматтау мен қуатты үнемдеу мәселелерін кешенді қамтамасыз ету құралдары ретінде дәлелдеді. ЦН-ның өнімділігін реттеу кезінде пайдаланатын қуатты үнемдеуден басқа, жүйедегі гидравликалық соққылардан тыс, агрегат элементтеріне жүктемелер мен ағып кетулерді төмендетумен анықталатын, қорды үнемдеу әсері де өте маңызды болып келеді.....