Көзіңізге қиқым түссе жоғары кірпігіңізді жайлап көтеріңіз де, көзіңізді оңғасолға, жоғарыға төменге бұрыңыз. Көз жасыңыз қиқымды шығаруға жетпесе, жасанды көз жасын не таза физиологиялық ертіндіні пайдаланыңыз. Кейбіреулер көздің жоғары қабағын сыртқа айналдырады. Кейде осының өзі-ақ көмектеседі.....
... Авторы есімде жоқ. ұмытпасам «Жас алаш» газетінен ғой деймін, «Мәңгілікке ұмтылған тоғыз тырна» деп аталатын мақаланы оқығам... Ресей елінің Самара облысындағы Үлкен Киннель өзенінің жанындағы тік жарқабақ пен сол жарқабақтың үстінде орнатылған солдат Анасы мен оның тоғыз перзентінің құрметіне қойылған керемет ескерткіш бар екен. Мақаланы оқыдым, ескерткішті көрдім де, қайран қалдым, қараптан-қарап көзіме жас тығылды. Өмір бойы күйеуі мен балаларының тілеушісі болып келген қайран Ана жүрегі ғұмыр бойы күткен үмітінің бір-ақ сәтте тасқа айналғанын көтере алмады ма, әлде барлық аналық мейірімін соғыс ұрлаған қатыгез тағдырына налыды ма соңғы –«қара қағаз» келген күні бұл өмірден жүріп кетіпті. Сол анаға, ерліктің Анасына қойылған ескерткіш сонау көкжиекке – балалары кеткен жаққа сол күйі қалт етпестен қарап тұр. Кеудесі шыраққа, жанары үмітке толы, келбетінде арманын сағынышқа суарған мұң бар секілденеді. Өз халқына деген шексіз махаббаттан тұратын төзім арқалағандай... Ана мүсінінің үстімен мәңгілікке ұмтылған тоғыз тырна әлдеқайда тыраулап ұшып бара жатыр... Ана, қашан да Ана! Орыс солдаты Анасының жүрегіндегі асыл арманы, бойындағы ерлігі мұңы бір барлық Аналардың мұратымен астасып жатты. Қайнаған еңбек даласында жаулығы желбіреп, әлсін-әлсін көкжиекке көз тастап, бұлдыраған сағым арасынан қараңдаған сұлба іздеп үміттенген Аналардың бел қайысар қасіретін шертіп тарих беттері қан жылайды. Осы мақаланы оқи отырып, зілмауыр қасіретті, қайғыны нәзік иығымен арқалай білген қазақ әйелі, «Бала дәурен өтті ғой құйындаған, Балы менен шекері бұйырмаған», деп жылай жүріп, көкелерін сағына жүріп ержеткен соғыс жылдарындағы балалар, рухын құлатпаған, жігерлері жасымаған, ерлік пен батырлықтың үлгісін көрсеткен аталарымыздың ерліктерін еске түсірдім, түсірдім де «өзім жығылсам жығылайын, бірақ халқымның туы жығылмасыншы» деп өзін құрбандыққа шалған бабаларымыздың бүгінгі ұрпағының атынан бас иіп, тағзым еттім.......
Пай! ПАй! Пай! Киелі неткен жер! Батырлар дүрілдеп өткен жер. Тұлпарлар дүбірлеп төккен тер. Ғашықтар бір-бірін өпкен жер. Сарылып сал-сері кеткен жер. Бас иіп, иіскеп топырағын, Тағзым жасамай өтпеңдер! М.Мақатаев Қазақстан – Алтайдан Атырауға, Қаратаудан Көкшеге созылып жатқан қазақ халқының ата-баба мекені, ежелгі қонысы, ата-бабамыздың кіндігі кесілген кең байтақ жер. Жазира жерді мекендеген ата-бабамыз басынан қиын-қыстау күндерді аз кешірген жоқ. Жаугершілік замандарда қаншама батыр ұлдарынан айырылып, ұлы –құл, қызы – күң болып кетпесін деп, елін, жерін сақтап қалу жолында қаншама тер төкті. Ер басына күн туса етегімен су кешуге даяр ерлер ұлтарақтай жері үшін қасықтай қаны қалғанша аянып қалмады. Соның барлығы да жері, елі, ұрпағы үшін күресіп, жер жастанғандар. «Ер ел үшін туып, ел үшін өледі» деген мақал осыдан қалса керек. Тәуелсіздік жолында шейіт болған батырларын еліміз ұмытпай, тағзым етеміз. Айдынды көлдер, асқарлы таулар, күні от шашқан шөлдер, арналы өзендер, ну ормандар, сылдырлаған бұлақтар Қазақстан жерінде. Даласы дархан, топырағы қасиетті, қойнауы қазыналы еліміз жерінің кеңдігімен, байлығымен мақтана алады. Міне, ежелден еркіндік аңсаған қазақ халқы тәуелсіздігінің жиырма бес жылдығына табалдырық басты......
Қолыма қалам алдым хат жазғалы, Бiрталай заман болды жұрт азғалы. Бүгiн көрген таңда жоқ болып жатыр, Азырақ хикаят қылып сөз қозғалы. Қор болмас күнәһлi iстен пенде қашса, Адамнан ақыл кетер қарны ашса. Ғалам деген падишаның заманында Болыпты дәулетi асқан бiр байбатша. Нәсiпке Құдай берген кiмдер тасқан, Пенде иман сақтаса құп жарасқан. Ғалам деген падишаның заманында Бiр байбатша болыпты дәулетi асқан. Жiгiттiң жиырма бес деген шағы, Сөйлейдi бұлбұл адам тiл мен жағы. Шаһарында оған жетер жан болмады, Тәңiрi о да болса берген бағы. Патшаның әдiл екен жұртқа сөзi, Халқына жағады екен һәр мiнезi.....
Ақ бүркей салдым басыма, Жер ортаға келген шағымда. Басымнан бағым тайғаны, Жаратқан Алла осы ма?! Арман да арман арманның, Ақ бүркей басқа салғаным. Тасып тұрған көңілім, Жасып бір шіркін қалғаның. Опасыз дүние жалған-ай, Ақ бүркей басқа салған-ай! Салмасқа бар ма амалым, Шырағым сынып қалған-ай! Құдірет басқа салған соң, Басымнан бақты алған соң. Амалым бар ма көнбеске, Ақылшым сенен қалған соң?! Ақ бүркей салып жылайын, Жылатқан соң құдайым. ....
Дүние жалған келмес-ай, Алғанды қинап бермес-ай. Елім деп жүрген әкем-ай, Өзіңдей ешкім болмас-ай. Үстіне киген көрмесі-ай, Құрып та қалсын тұрмыс-ай. Шақпаған шыбын етінен Талайды тамның бүргесі-ай. Шақырту келді қағазы, Оқылмай қалды намазы. Елден бе асып аты әлем Айтылмай кетті азаны. Әуелі құдай оңдасын, Халқының асыл жолдасын! Арманы кетті бойында ....
