Биология_11 сынып ҚГБ
«Биология» пәнінен
жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 11-сынып
(қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
Нұр-Сұлтан, 2020
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 11 -сынып оқушыларына "Биология" пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (қазақ тілінде білім беретін) 11-сыныптың "Биология" пәні бойынша оқу бағдарламасы мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.
Бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге оқушылардың тоқсан бойынша жоспарланған Оқу мақсатына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта оқушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс негізгі мектеп мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет - сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.
МАЗМҰНЫ
- – ТОҚСАН
11.1A «Молекулалық биология және биохимия»
Оқыту мақсаттары |
|
Бағалау критерий | Білім алушылар
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу және түсіну Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
1. 1.1- суретте антиген мен антидененің әрекеттесуі келтірілген.
Х Y Z [3]
[2] 2. 2.1 – суретте сахарозаның фермент - субстрат комплексінің реакциясы көрсетілген. (i) А әрпімен берілген фермент құрылымына атау беріңіз. |
А
(ii) . 2.1 – суретте көрсетілген үдерісті түсіндіріңіз.
[1]
[2]
- Нәруыз биосинтезінің сызбасы берілген.
Сызбадағы А және В үдерісін анықтаңыз және сипаттаңыз.
А.
[2]
В.
[2]
- Генетикалық кодты пайдаланып, кестені толтырыңыз
ДНҚ | ТАЦ - ААГ – ГГГ – ЦГЦ – ЦГГ – ГЦА – ЦАГ- ГТЦ – ТТА - АТТ |
а-РНҚ | |
Антикодон т-РНҚ | |
Нәруыз аминоқышқылы |
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||||||
Антигенмен антидененің әрекеттесуін сипаттайды | 1(i) |
|
| ||||||||
(ii) |
|
| |||||||||
Фермент -субстрат комплексінің түзілу механизмін анықтайды | 2 (i) | 2.1 – суретте сахарозаның фермент - субстрат А әрпімен берілген фермент құрылымын атайды; | 1 | ||||||||
(ii) |
|
| |||||||||
Нәруыз биосинтезі үдерісінің кезеңдерін анықтайды | 3 |
|
| ||||||||
Генетикалық кодтың қасиеттерін түсіндіреді | 4 |
|
| ||||||||
Барлығы | 15 |
«11.1А Молекулалық биология және биохимия» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||
Антиген мен антидененің әрекеттесуін сипаттайды. |
|
|
| ||||||
Фермент-субстрат комплексініңтүзілу механизмін анықтайды. |
|
|
| ||||||
Нәруыз биосинтезі үдерісінің кезеңдерін анықтайды. |
|
|
| ||||||
Генетикалықкодтың қасиеттерін түсіндіреді. |
|
|
|
«11.1В. Қоректену » бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары | 11.1.2.1. Хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату
|
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу және түсіну Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1. 1.1 - суретте электронды микроскоп арқылы көрінетін хлоропластың құрылымының сызбасы көрсетілген. (а) Хлоропластың А құрылымына атау беріңіз А. (i) С құрылымының қызметін түсіндіріңіз. Е. [2] |
2.(ii) Фотосинтез үдеріс екі кезеңге бөлуге болады, біреуі жарыққа тәуелді, екіншісі жарыққа тәуелсіз.
Осы кезеңдердің әрқайсысында қолданылатын заттар мен соңғы өнімдерді көрсету үшін кестені толтырыңыз. (Күн энергиясын қоспаңыз.)
Жарыққа тәуелді кезең | Жарыққа тәуелсіз кезең | |
Пайдаланылатын заттар |
|
3. 4. |
Соңғы өнім | 1.АТФ 2. 3. |
|
[4]
3.(i) Фотосинтездің шектеуші факторларының бірі СО2 маңызын түсіндіріңіз:
[2]
4.(іi) Фотосинтез бен хемосинтездің салыстырмалы кестесін толтырыңыз.
фотосинтез | хемосинтез | |
Энергия көзі | ||
Түзілген заттар |
[2]
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||||||||||
Хлоропласттың құрылымымен қызметіарасындағы өзарабайланысты анықтайды |
|
|
| ||||||||||||
Фотосинтездің жарық | 2 (іі) | фотосинтездің | жарыққа | тәуелді | 1 | ||||||||||
кезеңіндеөтетін үдерісті түсіндіреді | кезеңінің соңғы өнімді анықтайды; | ||||||||||||||
фотосинтездің | жарыққа | тәуелді | |||||||||||||
кезеңінің соңғы өнімді анықтайды: | 1 | ||||||||||||||
фотосинтездің | жарыққа | тәуелсіз | 1 | ||||||||||||
|
|
| |||||||||||||
Фотосинтездің | 3 (i) | фотосинтездің | шектеуші | 1 | |||||||||||
шектеуші факторларын түсіндіреді. | факторларының бірі СО2 маңызын түсіндіреді; | 1 | |||||||||||||
Фотосинтез хемосинтез үдерістерінің ерекшеліктерін салыстырады. | және | 4 (ii) |
|
| |||||||||||
атайды. | |||||||||||||||
Барлығы | 10 |
«11.1B Қоректену» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| |||||||||||||
хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты анықтайды; |
|
|
| |||||||||||
түсіндіруде қателіктер жібереді. | түсіндіруде қиналады. | түсіндіреді. | ||||||||||||
фотосинтездіңжарық кезеңінде өтетін үдерісті түсіндіреді. фотосинтездіңқараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру |
|
|
|
| ||||||||||
фотосинтездіңшектеуші факторларын түсіндіреді. | Фотосинтездіңшектеуші факторларының бірі СО2 маңызын түсіндіруде қателіктер жібереді. | Фотосинтездіңшектеуші факторларының бірі СО2 маңызын түсіндіруде қиналады. | Фотосинтездіңшектеуші факторларының бірі СО2 маңызын түсіндіруде дұрыс жауап береді. | |||||||||||
фотосинтез және хемосинтез үдерістерінің ерекшеліктерін салыстырады. | Фотосинтезжәнехемосинтез процесіндегі энергия көзін атауда қателіктер жібереді. | Фотосинтез және хемосинтез процесіндегі энергия көзін атауда жауапберудеқиналады. | Фотосинтезжәнехемосинтез процесіндегі энергия көзін атайды. |
- –ТОҚСАН
«11.2A Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
|
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Жоғары деңгейлі дағды |
Орындау уақыты | 20 минут |
Тапсырма | |
№1. 1 – Сызбада натрий – калий насосы көрсетілген.
[1] Сыртқа шығатын натрий саны қанша? [1]
[2] 2. 2 – cуретте заттардың тасымалдаудың:симпластық, апопластық және вакуолярлық жолдары берілген. |
Кестені толтырыңыз.
№ | Заттардың тасымалдану жолдарына сипаттама беріңіз. |
1 | |
2 | |
3 |
- Түрлі концентрациялы тұз ерітінділерді қолданып жасушалардың су потенциалын зерттеуі төмендегі кестеде көрсетілген.
Түрлі концентрациялар (mol\dm -3) | Плазмолизге ұшыраған жасушалар саны(15 жасуша саны жалпы) | Плазмолизге ұшырау проценті(%) |
0 | 0 | 0 |
0.2 | 1 | |
0.4 | 3 | |
0.6 | 4 | |
0.8 | 6 | |
1 | 8 |
- График сызыңыз.
[3]
[2]
[4]
- Графикті қолданып, қорытынды жазыңыз.
[3]
- Калий нитраты ерітіндісінде элодея жапырағын 45 – минуттық уақытқа қалдырған және элодея жасушаларында сол аралықта бұрышты плазмолизге ұшырағанын көреміз. Бұрышты плазмолиз суретін сызба түрінде салыңыз. Бұл жағдайдың пайда болуы себебін түсіндіріңіз. Ішкі ерітінді мен жасушалық сөлдің концентрациясында қандай байланыс
болады?
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||||
Натрийкалийсорғысы тасымалын біледі. | 1 (i) |
|
| ||||||
(ii) |
|
| |||||||
Заттартасымалданудың симплaстық,апопластық, вакуолярлықжолдарды сипаттайды. | 2 | 2 – cуретті пайдалана отырып: заттардың тасымалданудың:симпластық, жолды сипаттайды. | 1 | ||||||
2 – cуретті пайдалана отырып: | 1 | ||||||||
заттардыңтасымалданудың | |||||||||
апопластықжолынк | |||||||||
сипаттайды. | |||||||||
2 – cуретті пайдалана отырып: | 1 | ||||||||
заттардыңтасымалданудың | |||||||||
вакуолярлықжолын | |||||||||
сипаттайды. | |||||||||
Түрліконцентрациялытұз | 3 | Плазмолизгеұшырау | 1 | ||||||
ерітінділердіжасушалардың судың потенциалын зерттейді. |
|
|
| ||||||
(ii) | Графикарқылы | дұрыс | 3 | ||||||
қорытынды жасайды. | |||||||||
4 | Бұрышты плазмолиз суретін | 2 | |||||||
салады. | 1 | ||||||||
Қорытынды жасайды. | |||||||||
Барлығы | 20 |
«11.2 A Заттардың тасымалдануы» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||||
Натрийкалийсорғысы тасымалын біледі | Ішкекіретінкалийатомыныңсанын көрсетуде қателіктер жібереді. | Ішкекіретінкалийатомының санын көрсетуде қиналады. | Ішке кіретін калий атомының санын біледі. | ||||||||
|
|
| |||||||||
АТФролінтүсіндірудеқателіктер жібереді. | АТФ ролін түсіндіруде қиналады. | АТФ ролін дұрыс түсіндіреді | |||||||||
Заттар тасымалданудың симплaстық, апопластық, вакуолярлық жолдарды сипаттайды. | 2 – cуретті пайдалана отырып: заттардың тасымалданудың: симпластық,апопластықжәне вакуолярлық жолдарын кестеде сипаттауда қателіктер жібереді. | 2 – cуретті пайдалана отырып: заттардың тасымалданудың: симпластық,апопластықжәне вакуолярлық жолдарын кестеде сипаттауда қиналады. | 2 – cуретті пайдалана отырып: заттардың тасымалданудың:симпластық, апопластықжәне вакуолярлықжолдарын кестеде сипаттайды. | ||||||||
Түрлі концентрациялы тұзерітінділерді жасушалардың судың потенциалын зерттейді. | Плазмолизге ұшырау процентін есептеуде қателіктер жібереді. | Плазмолизге ұшырау процентін есептеуде қиналады. | Плазмолизгеұшырау процентін дұрыс есептейді. | ||||||||
| Графикті сызуда қателіктер жібереді. | Графикті сызуда қиналады. | Графикті дұрыс сызады. | ||||||||
тасымалын біледі | |||||||||||
График арқылы қате қорытынды жасайды. | Графикарқылыдұрыс қорытынды жасауда қиналады. | График арқылы дұрыс қорытынды жасайды. |
«11.2 В Координация және реттелу» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
|
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1. Өсімдіктердің сыртқы температура 30оС тан жоғары болғанда және жоғары ылғалдылық кезінде қызып кету қаупі туындайды, ал құрғақшылық жағдайда мұндай қауіп болмайды. Себебін түсіңдіріңіз. [3] №2. 1 – сызбадағы гормон әсер ету механизмі көрсетілген. А әріппен белгіленген жағдайын түсіндіріңіз. [3] |
3. 3.1 – суретте ауксин гормонының өсімдікке әсері көрсетілген.
- В жағдайын сипаттаңыз.
[2]
- С жағдайын түсіндіріңіз.
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||
Биологиядағы басқару жүйесін сипаттайды | 1 | өсімдікке температураның екі жағдайда әсер етуін түсіндіреді; | 3 | ||||
Гормондардыңәсер механизмін түсіндіреді | ету | 2 | 1-cызбада гормонның түсіндіреді; | көрсетілген механизмін | 3 | ||
Өсімдіктердіңөсуіне стимулятордың(өсіргіш заттар) әсер етуін түсіндіреді | 3 (і) | өсіргіш заттың әсерін 3.1- суретте көрсетілген В жағдайын сипаттайды; | 2 | ||||
(ii) | өсіргіш заттың әсерін 3.1- | 3 | |||||
суреттекөрсетілгенC | |||||||
жағдайын түсіндіреді. | |||||||
Барлығы | 11 |
«11.2 В Координация және реттелу» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||
Биологиядағыбасқару жүйесін сипаттайды |
|
| Өсімдікке температураныңекі жағдайда әсер етуін түсіндіреді. | ||||
Гормондардың әсер ету механизмін түсіндіреді. | 1-cызбада көрсетілген гормонның механизмін түсіндіруде қателіктер жібереді. | 1-cызбада көрсетілген гормонның механизмін түсіндіруде қиналады. | 1-cызбадакөрсетілген гормонныңмеханизмін түсіндіреді. | ||||
Өсімдіктердің өсуіне стимулятордың (өсіргіш заттар) әсер етуін түсіндіреді. | Өсіргіш заттың әсерін 3.1-суретте көрсетілген В жағдайын сипаттауда қателіктер жібереді. | Өсіргіш заттың әсерін 3.1-суретте көрсетілген В жағдайын сипаттауда қиналады. | Өсіргіш заттың әсерін 3.1-суретте көрсетілген В жағдайын сипаттайды. | ||||
Өсіргіш заттың әсерін 3.1-суретте көрсетілген C жағдайын түсіндіруде қателіктер жібереді. | Өсіргіш заттың әсерін 3.1-суретте көрсетілген C жағдайын түсіндіруде қиналады. | Өсіргіш заттың әсерін 3.1- суретте көрсетілген C жағдайын түсіндіреді. |
«11.2 С Көбею» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары | 11.2.1.1. Адам гаметогенезін түсіндіру 11.2.1.2 Сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын түсіндіру |
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1. Сызбада гаметогенез үдерісі көрсетілген. Сызба және жауап беру үшін қажетті терминдер мен түсініктерді пайдаланып кестені толықтырыңыз Жауап беру үшін қажетті терминдер мен түсініктер:
|
- өсу аймағы
- сперматогенез
- пісіп жетілу аймағы
Гаметогенез түрі | II аймақтың атауы | II аймақта жүретін үдеріс. | |||
(А) | (Б) | (В) | |||
[3]
№2. Гаметогенездің сипаттамаларымен және оның түрлерін сәйкестендіріңіз.
Гаметогененездің сипаттамалары | түрлері |
А. Аналық гаметалар түзіледі В. Аталық гаметалар түзіледі. С. Төрт толық жетілген гаметалар түізледі. D. Бір гамета және үш дұрыс жетілмеген денешіктер түзіледі. F. Түзілген гаметалар қозғалғыш болады. E.Түзілген гаметаларда қоректік заттар қоры болады. |
|
[3]
3. Тұжырымдарды дұрыс немесе бұрыс екеннің аңықтаңыз.
- Жануарлардағы овогенез үдерісі диплоидты жұмыртқа жасушасының түзілуі.
- Көбею кезеңінде диплоидты жасушалар митоз жолымен қайта қайта бөлінеді.
- Келесі кезең өсу мұнда жасушалардың бөлінуі жүзеге аспайды.
- Үшінші кезең – пісіп жетілу – бір мейозді жасушалардың бөлінуі жүреді.
- Әр түзілген жасушадан гаметогенез соңында төрт толық жетілген жұмыртқа жасушасы түзіледі.
- Пісіп жетілу кезеңінде гамета овогенезбен аяқталады.
- Сперматогенез қалыптасу кезеңімен аяқталады.
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл |
Білім алушылар | |||
Адам гаметогенезін сипаттайды | 1 | гаметогенез түрін анықтайды және аймақ пен онда жүретін үдерісті біледі; | 3 |
Сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын анықтайды | 2 | гаметогенез және оның түрлеріне сай сипаттамаларды сәйкестендіреді; | 3 |
Сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын анықтайды | 3 | Дұрыс бұрыс тұжырымдарды аңықтау арқылы сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын анықтайды. | 3 |
Барлығы | 9 |
«11.2 С Көбею» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Адамгаметогенезін сипаттайды. | Гаметогенез түрін анықтайды және аймақ пен онда жүретін үдеріс туралы қателіктер жібереді. | Гаметогенез түрін анықтайды және аймақ пен онда жүретін үдеріс туралы жауап беруде қиналады. | Гаметогенез түрін анықтайды және аймақ пен онда жүретін үдерісті біледі. | ||
Сперматогенезбен оогенездің айырмашылығын анықтайды. | Гаметогенез және оның түрлеріне сай сипаттамаларды сәйкестендіруде қателіктер жібереді. | Гаметогенез және оның түрлеріне сайсипаттамаларды сәйкестендіруде қиналады. | Гаметогенез және оның түрлеріне сайсипаттамаларды сәйкестендіреді | ||
Сперматогенезбен оогенездің айырмашылығын анықтайды. | Қате берілген мәтін арқылы сперматогенез бен оогенездің айырмашылығынанықтауда қателіктер жібереді. | Қате берілген мәтін арқылы сперматогенез бен оогенездің айырмашылығынанықтауда қиналады. | Қате берілген мәтін арқылы сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын анықтайды. |
3–ТОҚСАН
«11.3 А Өсу және даму » бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары | 11.2.3.1 бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру |
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 10 минут |
Тапсырма | |
№1. Терминді түсіндіріңіз. (i) Бағаналы жасушалар дегеніміз ..... [1] 2.(ii) Бағаналы жасушалардың мамандану үдерісіне назар аударыңыз. А және В жағдайды анықтаңыз және кестеде түсіндіріңіз. А -В - [4] 3.Өсімдіктегі ярдроның бөліну жасушалары тотипотентті қасиетке ие. Бұл қасиеттің қандай практикалық маңызы бар,түсіндіріңіз. |
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл | ||||||
Білім алушылар | |||||||||
Бағаналыжасушалардың мамандану үдерісін түсіндіреді | 1 (i) | бағаналы жасушалар туралы ұғымды түсіндіреді; | 1 | ||||||
Бағаналыжасушалардың практикалық қолданудағы маңызын сипаттайды |
|
|
| ||||||
Барлығы |
|
«11.3 А Өсу және даму» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| |||||||||||
Бағаналы жасушалардың | Бағаналы жасушалар туралы ұғымды түсіндіруде қателік жібереді | Бағаналыжасушалартуралы ұғымды түсіндіруде қиналады. | Бағаналыжасушалар ұғымды түсіндіреді. | туралы | ||||||||
мамандану түсіндіреді | үдерісін | |||||||||||
|
| Бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін А және В жағдайын анықтау арқылы түсіндіруде қателіктер жібереді. | Бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін А және В жағдайын анықтау арқылы түсіндіруде қиналады. | Бағаналыжасушалардың мамандану үдерісін А және В жағдайын анықтау арқылы түсіндіреді. | ||||||||
Өсімдіктерүшін қасиеттініңмаңызын қателіктер жібереді. | тотипотентті түсіндіруде | Өсімдіктер үшін тотипотентті қасиеттінің маңызын түсіндіруде қиналады. |
«11.3 В Тұқымқулаушылық пен өзгергіштік » бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
|
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1. Нуклеотидтердің тізбегі - ЦЦЦ-ГГТ-АЦЦ-ЦЦЦ-ГГГ берілген және– мутациялық қателік кеткен ЦЦЦ-ЦЦА-ТГГ-ЦЦЦ-ГГГ. Мутация түрін анықтаңыз және ДНҚ рекомбинациясымен байланысын анықтаңыз. [3] №2. Терминдерді түсіндіріңіз.
[1]
[1] |
3.Адам геномы ашылуының биотехнологиядағы маңызын түсіндіріңіз.
[4]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл | ||
Білім алушылар | |||||
Мутациялардың ДНҚ | 1 | мутация түрін анықтайды; | 1 | ||
рекомбинациясы арасындағы байланысын анықтайды |
|
| |||
2(i) | өздігінен(спонтанды) | 1 | |||
мутациялар ұғымын түсіндіреді; | |||||
(ii) | индуцирленгенмутациялар | 1 | |||
ұғымын сипаттайды; | |||||
Адам геномы жобасының маңызын түсіндіреді. | 3 | адамгеномыашылуының биотехнологиядағыролін түсіндіреді. | 4 | ||
Барлығы | 9 |
«11.3 В Тұқымқулаушылық пен өзгергіштік» бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||
| Мутация түрін анықтайды және ДНҚ рекомбинациясыменбайланысын түсіндіруде қателіктер жібереді. | Мутация түрін анықтайды және ДНҚрекомбинациясымен байланысынтүсіндіруде қиналады. | Мутация түрін анықтайды және ДНҚ рекомбинациясымен байланысын түсіндіреді. | ||||||
анықтайды. |
|
|
| ||||||
жібереді. | |||||||||
Индуцирленгенмутацияларұғымын сипаттауда қателіктер жібереді. | Индуцирленгенмутациялар ұғымын сипаттауда қиналады. | Индуцирленген мутациялар ұғымын сипаттайды. | |||||||
Адам жобасының маңызын түсіндіреді. | геномы | Адамгеномыашылуының биотехнологиядағы ролін түсіндіруде қателіктер жібереді. | Адам геномы ашылуының биотехнологиядағыролін түсіндіруде қиналады. |
«11.3 С Жасушалық биология » бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
11.4.3. Ағзаларды клондау тәсілдерін түсіндіру 11.4.3.4 Ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін талқылау |
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 20 минут |
Тапсырма | |
№1. Микрофотография арқылы көрінген плазма жасушасын: оның қызметтеріне сай - жасуша органоидтарын 1.1 - суреттен көрсетіңіздер. |
Қызметтер:
А.Транскрипция процесі жүреді. В.Нәруыз биосинтезі жүреді.
С.Аэробты тыныс алу жүзеге асады.
D. Қажетсіз затты сыртқа шығаратын везикулалар түзіледі.
E. Тұқымқуалаушылық қасиет жүзеге асады.
- Диаграммада жануар жасушасы көрсетілген.
[5]
- A құрылымына атау беріңіз.
[1]
- C құрылымының қызметін сипаттаңыз.
[1]
- Электронды микрофотографияның сызықтық ұлғаюы 5х103
Ядрошықтың нақты өлшемін анықтаңыз:
[1]
- Диагарммадан митохондрияның нақты ұзындығын есептеңіз. Өз есептеуіңізді көрсетіңіз.
Жауабы:мкм
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл | |||||||||||||||||
Білім алушылар | ||||||||||||||||||||
Микрофотография арқылы жасушаның компоненттерін анықтайды және сипаттайды. |
|
|
| |||||||||||||||||
Жасуша компоненттерінің нақты мөлшерін есептейді. |
|
|
| |||||||||||||||||
Барлығы |
|
«11.3 С Жасушалық биология » бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||||||||||||
Микрофотография | Микрофотографияарқылыкөрінген | Микрофотографияарқылы | Микрофотография арқылы көрінген | ||||||||||||||||
арқылы жасушаның | плазма жасушасын: оның қызметтеріне | көрінген плазма жасушасын: оның | плазмажасушасын:оның | ||||||||||||||||
компоненттерін | сайжасушаорганоидтарын1.1- | қызметтерінесайжасуша | қызметтерінесайжасуша | ||||||||||||||||
анықтайдыжәне | суреттенA,B,C,D,Eанықтауда | органоидтарын1.1-суреттен | органоидтарын 1.1 - суреттен A,B,C, | ||||||||||||||||
сипаттайды. | қателіктер жібереді. | A,B,C, D, E анықтауда қиналады. | D, E анықтайды | ||||||||||||||||
Диаграмма | арқылы | А | құрылымын | ДиаграммаарқылыА | Диаграмма арқылы А құрылымына | ||||||||||||||
атауда қателіктер жібереді. | құрылымына атауда қиналады. | атау береді | |||||||||||||||||
С құрылымының қызметін сипаттауда | Сқұрылымыныңқызметін | Сқұрылымының | қызметін | ||||||||||||||||
қателіктер жібереді. | сипаттауда қиналады. | сипаттайды. | |||||||||||||||||
|
|
| Ядрошықтыңнақты анықтайды. |
| |||||||||||||||
|
|
| |||||||||||||||||
|
|
|
«11.3D Биотехнология » бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
11.4.3. Ағзаларды клондау тәсілдерін түсіндіру 11.4.3.4 Ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін талқылау |
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу және түсіну Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1.
........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................[2]
......................................................................................................................................................... Грамм теріс бактерия: ........................................................................................................................................................ [2] №2.2.1-суретте көрсетілген клондау тәсілін анықтаңыз |
- Клондау тәсілін атаңыз:
[1]
- Жоғарыда аталған клондау тәсіліне сипаттама беріңіз.
[3]
№3. Ферменттердің медицинадағы қолдану мүмкіндігін бір мысал арқылы түсіндіріңіз.
[2]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл | |||
Грамм оң және грамм теріс бактерияларды салыстырады | 1 (i) | грамм оң және грамм теріс бактериялардың екі айырмашылығын анықтайды; | 1 1 | |||
(ii) | грамм оң және грамм теріс бактерияларды атайды; | 2 | ||||
Рекомбинантты ДНҚ –ны алу | 2 (i) | клондау тәсілін атайды; | 1 | |||
тәсілін сипаттайды |
|
|
| |||
сипаттама береді; | ||||||
Ағзалардыклондаутәсілін | ||||||
біледі. | ||||||
Ферменттерді медицинада, өнеркәсіптеқолдану мүмкіндігін түсіндіреді. | 3 | ферменттердің медицинадағы қолдану мүмкіндігін түсіндіреді. | 2 | |||
Барлығы | 10 |
«11.3 Д Биотехнология » бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||
Грамм оң және грамм теріс бактерияларды салыстырады |
|
|
| ||||||
Ағзалардыклондау тәсілін біледі. | Клондау тәсілін атауда қиналады. | Клондау тәсілін атауда қателіктер жібереді. | Клондау тәсілін атайды. | ||||||
Рекомбинантты ДНҚ – ныалутәсілін сипаттайды. | Аталған клондау тәсіліне сипаттама беруде қиналады. | Аталған клондау тәсіліне сипаттама беруде қателіктер жібереді. | Аталғанклондаутәсіліне сипаттама береді. | ||||||
Ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін түсіндіреді. | Ферменттердіңмедицинадағы қолдану мүмкіндігін түсіндіруде қиналады. | Ферменттердіңмедицинадағы қолдану мүмкіндігін түсіндіруде қателіктер жібереді. | Ферменттердің медицинадағы қолдану мүмкіндігін түсіндіреді. |
4 –ТОҚСАН
«11.4 А Биомедицина және биоинформатика » бөлімі бойынша жиынтық бағалау Оқыту мақсаттары11.4.4.1 Электромагниттік және дыбыс толқындарының
адам ағзасына әсерін түсіндіру
- Биоинформатиканың рөлін сипаттау
- ЭКҰ (ЭКО) әдісінің маңызын түсіндіру
- Аурулардыдиагностикалаужәнеемдеуде моноклоналды антиденелерді қолдануды түсіндіру
Бағалау критерийОқушылар:
- Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін сипаттайды
- Биоинформатиканың рөлін түсіндіреді
- ЭКҰ әдісінің маңызын сипаттайды
- Ауруларды диагностикалау және емдеуде моноклоналды антиденелерді қолданудың маңызын түсіндіреді
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу және түсіну Қолдану
Орындау уақыты15 минут
Тапсырма
№1.
Кестеде адамға әсер ететін дыбыс көздерімен және дыбыстың деңгейі, әрі ағзаға қалай әсер ететіндігі туралы ақпарат келтірілген.
Дыбыс көзі | Дыбыстың деңгейі, дБ | Ағзаға әсер етуі |
Жапырақтың сыбдыры Сыныптағы орташа дыбыс | 20 40 | Тыныштандырады Гигиеналық қалыпты дыбыс |
Телевизор Поезд Айқайлаған адам Мотоцикл Ауыр машина | 70 80 80 90 90 | Тітіркену,шаршау ,бас ауру |
Ұшақ ( 300м биіктікте) | 95 | Жүйкенің жұқаруы, жараның пайда болуы ,гипертония |
Би залындағы музыка дыбысы | 175 | Естімей қалуға алып келеді. |
Кестедегі ақпаратты қолдана отырып, дыбыс толқындарының адам ағзасына әсері туралы қорытынды жазыңыз.
[3]
№2.(i) 2 – суретте келтірілген А және В жағдайда қолданылатын биоинформатиканың зерттеу құралдарын анықтаңыз.
А. В.[2]
(ii) 2- суреттегі А жағдайына қатысты биоинформатиканың маңызын түсіндіріңіз.
[2]
№3. 3- суретте берілген «сынауықтағы бала» ұғымын ЭКҰ –ның маңызын түсіндіріңіз.
сурет -3
[2]
№4. 4- сызбаны пайдалана отырып, моноклоналды антиденелерді қолданудың медицинадағы маңызын түсіндіріңіз.
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл | ||||||
Білім алушылар | |||||||||
Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін сипаттайды | 1 | кестедегі ақпаратты қолдана отырып,дыбыс толқындарыныңадам ағзасына әсері туралы қорытынды жасайды; | 3 | ||||||
Биоинформатиканыңрөлін түсіндіреді |
|
|
| ||||||
ЭКҰәдісініңмаңызын сипаттайды | 3 | 3- сурет арқылы ЭКҰ –ның маңызын түсіндіреді; | 2 | ||||||
Ауруларды диагностикалау және емдеуде моноклоналды антиденелерді қолданудың маңызын түсіндіреді | 4 | 4- сызбаны пайдалана отырып, моноклоналды антиденелерді қолданудың медицинадағы рөлін түсіндіреді. | 3 | ||||||
Барлығы | 12 |
«11.4 А Биомедицина және биоинформатика » бөлімі бойынша
жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін сипаттайды. | Кестедегі ақпаратты қолдана отырып, дыбыс толқындарының адам ағзасына әсері туралы қорытынды жасауда қиналады. | Кестедегі ақпаратты қолдана отырып,дыбыс толқындарының адам ағзасына әсері туралы қорытынды жасауда қателіктер жібереді. | Кестедегі ақпаратты қолдана отырып, дыбыс толқындарының адам ағзасына әсері туралы қорытынды жасайды. | ||
Биоинформатиканың рөлін түсіндіреді. | 2 – суретте келтірілген А және В жағдайдақолданылатын биоинформатиканың зерттеу құралдарынанықтауда | 2 – суретте келтірілген А және В жағдайда қолданылатын биоинформатиканың зерттеу құралдарынанықтауда | 2 – суретте келтірілген А және В жағдайдақолданылатын биоинформатиканыңзерттеу құралдарын анықтайды | ||
қиналады. | қателіктер жібереді. | ||||
2- суреттегі А жағдайына қатысты биоинформатиканың маңызынтүсіндіруде қианалады. | 2- суреттегі А жағдайына қатысты биоинформатиканың маңызынтүсіндіруде қателіктер жібереді. | 2- суреттегі А жағдайына қатысты биоинформатиканыңмаңызын түсіндіреді. | |||
ЭКҰәдісініңмаңызын сипаттайды; | 3- сурет арқылы ЭКҰ –ның маңызын түсіндіруде қиналады. | 3- сурет арқылы ЭКҰ –ның маңызынтүсіндіруде | 3- сурет арқылы ЭКҰ –ның маңызын түсіндіреді. | ||
қателіктер жібереді. | |||||
Ауруларды диагностикалаужәне емдеуде моноклоналды антиденелерді қолданудың маңызын түсіндіреді. | 4- сызбаны пайдалана отырып, моноклоналды антиденелерді қолданудың медицинадағы рөлін түсіндіруде қиналады. | 4- сызбаны пайдалана отырып, моноклоналды антиденелерді қолданудың медицинадағы рөлін түсіндіруде қателіктер жібереді. | 4- сызбаны пайдалана отырып, моноклоналдыантиденелерді қолданудың медицинадағы рөлін түсіндіреді. |
«11.4 B Биосфера, экожүйе, популяция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
|
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу және түсіну Қолдану |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1. Биоалуан түрлілігіне әсер ететін факторларды түсіндіріңіз ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... №2. Биоалуанның экожүйеге қалай әсер ететінің түсіңдіріңіз. ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... №3. (і) 2.1- суретті пайдалана отырып, экожүйедегі әр түрлі өсімдіктердің кездесу жиілігін А және В жағдайын есептеңіз. |
Есептеңіз:
[4]
(іі) Алынған нәтиже бойынша қорытынды жазыңыз.
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл |
Білім алушылар | |||
Экожүйенің биоалуан | 1 | Биоалуантүрлілігін | 1 |
түрлілігі мен тұрақтылығы | түсіндіреді | ||
арасындағы өзара байланысты | биоалуантүрлілігінеәсер | 1 | |
түсіндіреді | ететінфакторларды | ||
түсіндіреді | |||
2 | Экожүйетұрақтылығын | 1 | |
түсіндіреді | |||
Биоалуанныңэкожүйе | 1 | ||
тұрақтылығынақалайәсер | |||
ететінің түсіңдіреді. | |||
Өз аймағының экожүйесін | 3 (i) | Формула жазады | 1 |
статистикалық талдау | 2.1-суреттің А жағдайындағы | 1 | |
әдістерін пайдаланып | экожүйедекездесетінтүрлі | ||
зерттейді | өсімдіктердің кездесу жиілігін | ||
есептейді | |||
Формула жазады | 1 | ||
2.1-суреттіңАжәнеВ | 1 | ||
жағдайындағыэкожүйеде | |||
кездесетін түрлі өсімдіктердің | |||
кездесу жиілігін есептейді; | |||
(ii) | Нәтижелерді салыстырады | 1 | |
Абойыншақорытынды | 1 | ||
жасайды. | |||
Ббойыншақорытынды | 1 | ||
жасайды. | |||
Барлығы | 11 |
«11.4 B Биосфера, экожүйе, популяция » бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||
Экожүйенің биоалуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты түсіндіреді. | Биоалуан түрлілігін түсіндіруде, биоалуан түрлілігіне әсер ететін факторларды түсіндіруде, Экожүйе тұрақтылығын түсіндіруде, Биоалуанның экожүйе тұрақтылығына қалай әсер ететінің түсіңдіреуде қиналады. | Биоалуан түрлілігін түсіндіруде, биоалуан түрлілігіне әсер ететін факторларды түсіндіруде, Экожүйе тұрақтылығынтүсіндіруде, Биоалуанныңэкожүйе тұрақтылығына қалай әсер ететінің түсіңдіреуде қателіктер жібереді. | Биоалуан түрлілігін түсіндіруде, биоалуан түрлілігіне әсер ететін факторларды түсіндіруде, Экожүйе тұрақтылығынтүсіндіруде, Биоалуанныңэкожүйе тұрақтылығына қалай әсер ететінің түсіңдіреді | ||||||
Өз аймағының экожүйесін статистикалық талдау әдістерін пайдаланып зеттейді. |
|
|
| ||||||
|
|
|
«11.4 С Адам іс−әрекетінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқыту мақсаттары |
|
Бағалау критерий | Оқушылар:
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану Жоғары деңгейлі дағды |
Орындау уақыты | 15 минут |
Тапсырма | |
№1. (i) Климаттық жаһандық жылынудың бір салдарын келтіріңіз және түсіндіріңіз [4] №2. Қазақстанның экологиялық проблемаларының аңықтап кестені толтырыңыз. Арал теңізіСемей Себептері Алдын алу шаралары [2] №3.Арал теңізінің ғарыштан түсірілген көрінісі берілген. |
Картаны түсірілген жылдары бойынша Арал теңізінің көрінісіне сипаттама беріңіз.
[3]
Бағалау критерийі | Тапсырма № | Дескриптор | Балл | ||||||||||||
Білім алушылар | |||||||||||||||
Климаттық жылынудың сипаттайды | бір | жаһандық салдарын | 1 |
|
|
|
| ||||||||
Қазақстанныңэкологиялық проблемаларыныңшешу жолдарын түсіндіреді. |
|
|
| ||||||||||||
Барлығы |
|
«11.4 С Адам іс−әрекетінің қоршаған ортаға әсері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||||||||||||
Климаттықжаһандық | Климаттық жаһандық жылынудың бір | Климаттық жаһандық жылынудың | Климаттықжаһандық | ||||||||||||
жылынудыңбір | салдарын атауда қиналады. | бірсалдарынатаудақателіктер | жылынудың бір салдарын атайды | ||||||||||||
салдарын сипаттайды | жібереді. | ||||||||||||||
|
|
|
| ||||||||||||
Қазақстанның | Арал теңізінің ластану себебін атауда | Аралтеңізініңластанусебебін | Арал теңізінің ластану себебін | ||||||||||||
экологиялық | және алдын алу шарасын ұсынуда | атауда және алдын алу шарасын | атайды және алдын алу шарасын | ||||||||||||
проблемаларының шешу | қиналады. | ұсынуда қателіктер жібереді. | ұсынады. | ||||||||||||
жолдарын түсіндіреді. | |||||||||||||||
Семейдің ластану себебін атауда және | Семейдің ластану себебін атауда | Семейдің ластану себебін атайды | |||||||||||||
алдыналушарасынұсынуда | және алдын алу шарасын ұсынуда | жәнеалдыналушарасын | |||||||||||||
қиналады. | қателіктер жібереді. | ұсынады. | |||||||||||||
Арал теңізінің ғарыштан түсірілген | Арал теңізінің ғарыштан түсірілген | Аралтеңізініңғарыштан | |||||||||||||
көрінісін пайдалана отырып,әр жыл | көрінісін пайдалана отырып,әр жыл | түсірілгенкөрінісінпайдалана | |||||||||||||
бойынша сипаттама беруде қателіктер | бойыншасипаттамаберуде | отырып,әржылбойынша | |||||||||||||
жібереді. | қиналады. | сипаттама береді. |
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру