Физика_ЖМБ_10 сынып


«Физика» пәнінен бөлім бойынша

жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар 10-сынып

(жаратылыстану - математикалық бағыт)

Нұр-Сұлтан, 2019

1

 Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10- сынып білім алушыларына «Физика» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар 10-сынып «Физика» пәні бойынша ұзақ мерзімді оқу бағдарламасы негізінде дайындалған.

 Бөлім/ ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.

 Әдістемелік ұсыныстарда бөлім/ ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.

 Әдістемелік ұсыныс негізгі орта білім беру мектебі мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.

 Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.

МАЗМҰНЫ

І-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ

«Кинематика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.1.1.2 Жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырата білу

10.1.1.6 Сандық және графиктік есептерді шығаруда кинематика теңдеулерін қолдану

        • Жылдамдықтарды қосу мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңын есеп шығаруда қолдану
        • Қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау
        • Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі кинематикалық шамаларын анықтау

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Жүйелікжәнекездейсоққателіктеркөзін анықтайды
  • Кинематикатеңдеулерінесептершығаруда қолданады
  • Салыстырмалық принципін есептер шығаруда қолданады
  • Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысын сипаттайды
  • Қисықсызықтықозғалыстысипаттайтын шамаларды анықтайды

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырмалар

  • Металл сымның көлденең қимасының диаметрі 0,8 мм.
    • Сымның диаметрін өлшеу үшін қандай құрал қолданылатынын көрсетіңіз.
    • Өзіңіз (а) бөлімінде көрсеткен құрал қалай қолданылу керек екенін көрсетіңіз,
      • өлшеу кезіндегі жүйелік қателіктерді болдырмау үшін
      • кездейсоқ қателіктерді азайту үшін
  • Қозғалыстағы дененің арақашықтық – уақыт графигі суретте берілген.

Мына нүктелер арасындағы дененің қозғалысына сипаттама беріңіз және неліктен ондай шешімге келгеніңізді түсіндіріңіз.

    • А мен В
    • В мен С
  • Дененің үдеуі қандай мәнге (оң, теріс, нөл) ие болатындығын анықтаңыз:
    • А мен В арасында
    • В мен С арасында
  • Дененің 40 с ішіндегі орташа жылдамдығын есептеңіз.
  • Өзеннің арғы бетіне өтпекші болған катер өзен ағысына перпендикуляр бағытта 4 м/с жылдамдықпен жүзеді. Егер өзеннің ені 800 м/с, ал ағыс жылдамдығы 1 м/с болса, катерді ағыс қанша метрге төмен қарай ығыстырады?
  • Шар А нүктесінен В нүктесіне дейін 1-суретте көрсетілгендей лақтырылды.

1- сурет

Шардың бастапқы жылдамдығының көкжиекпен жасайтын бұрышы 60°. Шар жылдамдығының вертикаль құраушысының t=0 c пен t=0,6 c аралығындағы уақытқа тәуелді өзгеруі 2 - суретте берілген. Ауаның кедергісі ескерілмейді.

    • 2-суретті шар В нүктесіне жеткенге дейінгі уақытқа сәйкес мәндермен толықтырыңыз.
    • Шардың максимал көтерілу биіктігін есептеңіз.
    • Жылдамдықтың горизонталь құраушысының t=0 мезетіндегі мәнін есептеңіз.
    • А және В нүктелерінің L арақашықтығын есептеңіз:
    • 2-суретті пайдаланып шар траекториясының лақтырылғаннан кейінгі 0,6 с мезетіндегі қисықтық радиусын анықтаңыз. Өз жұмысыңызды түсіндіріп, формулалармен дәлелдеңіз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Жүйелікжәне кездейсоқ қателіктер көзін анықтайды

1(a)

1(b)i

1(b)ii

сым диаметрін өлшеу үшін қолданылатын құралды анықтайды;

жүйелікқателіктерді шараларын анықтайды;

кездейсоқ қателіктерді азайту жолдарын анықтайды;

1

болдырмау

1

Кинематика теңдеулерінесептер шығаруда қолданады

2 (а)

(i) график бойынша дененің А мен В нүктелері арасындағы қозғалысын сипаттайды;

(ii) график бойынша дененің В мен С нүктелері арасындағы қозғалысын сипаттайды;

1

1

2 (b)

(i)графиктегіАменВнүктелері арасындағы үдеу мәнін анықтайды;

(ii)графиктегіВменСнүктелері арасындағы үдеу мәнін анықтайды;

1

1

2c

дененіңорташажылдамдығының формуласын қолданады;

орташа жылдамдықтың мәнін анықтайды;

1

1

Салыстырмалық принципінесептер шығаруда қолданады

3

катердіңөзенніңқарсы уақытын анықтайды;

катердің ағыс әсерінен ығысуын есептейді;

бетінеөту

1

1

Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысын сипаттайды

4 (а)

4 (b)

4(с)

4(d)

денежылдамдығының анықтайды;

графикті толықтырады;

доптыңмаксималкөтерілу мәнін есептейді;

доптыңжылдамдығыныңгоризонталь құраушысының мәнін анықтайды;

А мен В нүктелерінің арақашықтығын есептейді;

таңбасын

1

биіктігінің

1

1

1

1

Қисықсызықты қозғалысты сипаттайтын шамаларды анықтайды

4(e)

траекторияныңқисықтықрадиусының формуласын қолданады;

берілген нүкте үшін жылдамдық мәнін анықтайды;

қисықтық радиусының мәнін есептейді.

1

1

1

Жалпы балл

19

7

 «Кинематика» бөлімі жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Жүйелікжәнекездейсоқ қателіктер көзін анықтайды

Сым диаметрін өлшеу үшін қолданылатынқұралды анықтайды, бірақ жүйелік қателіктердіболдырмау шараларын және кездейсоқ қателіктерді азайту жолдарын анықтауда қиналады.

Сым диаметрін өлшеу үшін қолданылатынқұралды анықтайды, бірақ жүйелік қателіктердіболдырмау

шараларын/кездейсоқ қателіктерді азайту жолдарын анықтауда қателіктер жібереді.

Сым диаметрін өлшеу үшін қолданылатын құралды, жүйелік қателіктердіболдырмау шараларын және кездейсоқ қателіктерді азайту жолдарын дұрыс анықтайды.

Кинематика теңдеулерін есептер шығаруда қолданады

График бойынша дененің қозғалысын сипаттауда және график бойынша дененің орташа жылдамдығынанықтауда қиналады.

График бойынша дененің қозғалысын сипаттауда/ график бойынша дененің орташа жылдамдығынанықтауда қателіктер жібереді.

График бойынша дененің қозғалысын сипаттайды және график бойынша дененің орташа жылдамдығын дұрыс анықтайды.

Салыстырмалықпринципін есептер шығаруда қолданады

Катердің өзеннің қарсы бетіне өту уақытын, катердің ағыс әсерінен ығысуын анықтауда қиналады.

Катердің өзеннің қарсы бетіне өту уақытын/ катердің ағыс әсерінен ығысуын анықтауда қателіктер жібереді.

Катердің өзеннің қарсы бетіне өту уақытын және катердің ағыс әсерінен ығысуын дұрыс анықтайды.

Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысын сипаттайды

Дене жылдамдығының бағытын анықтайды, бірақ мәнін, құраушыларын,доптың максимал көтерілу биіктігін, доптың ұшу алыстығын анықтауда қиналады.

Дене жылдамдығының бағытын, мәнін,құраушыларын анықтайды, бірақ доптың максимал көтерілу биіктігін/ доптың ұшу алыстығын анықтауда қателіктер жібереді.

Дене жылдамдығының бағытын, мәнін, құраушыларын, доптың максимал көтерілу биіктігін және доптың ұшу алыстығын дұрыс анықтайды.

Қисықсызықтықозғалысты

сипаттайтыншамаларды анықтайды

Траекторияныңберілген нүктесіндегідоп

жылдамдығының мәнін және траекторияныңқисықтық радиусының мәнін есептеуде қиналады.

Траекторияныңберілген нүктесіндегідоп

жылдамдығыныңмәнін/ траекторияныңқисықтық радиусының мәнін есептеуде қателіктер жібереді.

Траекторияныңберілген нүктесіндегідоп

жылдамдығының мәнін және траекторияныңқисықтық радиусының мәнін дұрыс есептейді.

«Динамика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.1.2.1 Бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру

        • Бүкіл әлемдік тартылыс заңын есептер шығаруда қолдану
        • Материалдық дененің инерция моментін есептеу үшін Штейнер теоремасын қолдану
        • Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуін есеп шығаруда қолдану

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Бірнеше күш әрекет ететін дене үшін Ньютон заңдарын қолданады
  • Бүкіләлемдіктартылысзаңыныңмағынасын түсіндіреді
  • Штейнер теоремасын есептер шығаруда қолданады
  • Айналмалықозғалысдинамикасыныңнегізгі теңдеуін қолданады

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырмалар

  • Ньютонның ІІ-заңын тұжырымдаңыз.
    • Білеуше суретте көрсетілгендей жазықтық бойымен төмен қарай сырғанайды.

1-сурет

Жазықтықтың горизонтпен жасайтын бұрышы 200. Білеушенің массасы 65 кг. Білеушенің сырғанауы кезінде оған әрекет ететін үйкеліс күші F тұрақты болып қалады.

    • Білеушеге әрекет ететін басқа екі күштің аты мен бағытын анықтаңыз
    • Білеуше қозғалысы кезіндегі оның жылдамдығының уақытқа тәуелді өзгерісі 2- суреттегі графикте берілген.
      • 2-суретті пайдаланып, білеушенің үдеуін анықтаңыз.
      • Білеушеге әрекет ететін тең әрекетті күш мәнін есептеңіз.

(d) Білеушеге әрекет ететін F үйкеліс күшінің мәнін есептеңіз.

2.

  • Ньютонның бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдаңыз.
  • Планета Күнді айнала дөңгелек орбита бойымен қозғалған кезде оған центрге тартқыш күші әрекет ететінін ескере отырып, мына байланысты анықтаңыз: 𝑻𝟐~𝑹𝟑, мұндағы Т – планетаның Күнді орбита бойымен айналу периоды, R – орбита радиусы.

3. Массалары мен радиустары бірдей, бірдей материалдан жасалған шар мен сақина үйкеліссіз бірдей жылдамдықпен домалап барады. Шардың кинетикалық энергиясы сақинаның кинетикалық энергиясынан қанша есе аз?

Инерция моменті J = 63,6 кг ∙ м2 маховик тұрақты 𝜔 = 31,4 рад/с бұрыштық жылдамдықпен айналады. Маховик тежеуші момент әрекетінен 20 с-тан кейін тоқтаса, осы момент мәнін анықтаңыз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Бірнеше күш әрекет ететін дене үшін Ньютонзаңдарын қолданады

1

(a) Ньютонның ІІ-заңын тұжырымдайды;

(b) денеге әрекет ететін екі күштің атын/ бағытын анықтайды;

(с) (і) графиктен градиентті анықтайды;

градиенттіңсандықмәніүдеу болатынын көрсетеді;

(с)(іі)білеушегеәрекетететінтең әрекетті күш мәнін есептейді;

(d) білеуше қозғалысы үшін Ньютонның екінші заңын векторлық формада жазады;

горизонталь осьтегі күш проекцияларын жазады;

үйкеліс күшінің мәнін есептейді;

1

1

1

1

1

1

1

1

1

Бүкіләлемдік

тартылысзаңының мағынасын түсіндіреді

2(а)

бүкіләлемдіктартылысзаңын тұжырымдайды;

1

2(b)

бүкіл әлемдік тартылыс күші мен центрге тартқыш күштің теңдігін қолданады;

планетаның центрге тарқыш үдеуі мен айналупериодыарасындағы байланысты қолданады;

планетаның орбитаны айналу периоды мен орбита радиусы арасындағы тәуелділікті қорытады;

1

1

1

Штейнер теоремасын есептершығаруда қолданады

3

үйкеліссіз домалайтын дене үшін кинетикалық энергияның формуласын қолданады;

шарменсақинаныңимпульс моменттерін қолданады;

кинетикалықэнергияларқатынасын анықтайды;

1

1

1

Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуін қолданады

4

айналдырушыкүшмоментінің формуласын қолданады;

бұрыштықүдеуменбұрыштық жылдамдық байланысын қолданады;

тежеуші күш моментін есептейді.

1

1

1

Жалпы балл

19

 «Динамика» бөлімі жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Бірнешекүш әрекет ететін дене үшінНьютон заңдарын қолданады

Ньютонның ІІ заңын тұжырымдайды, бірақ денеге әрекет ететін күштерді анықтауда, дене қозғалысы үшін Ньютонның ІІ заңын жазуда, әр осьтегі күштердің проекцияларын табуда, дененің үдеуін қозғалыс графигінен анықтауда және үйкеліс күшінің мәнін есептеуде қиналады.

Ньютонның ІІ заңын тұжырымдайды және денеге әрекет ететін күштерді анықтайды, бірақ дене қозғалысы үшін Ньютонның ІІ заңын жазуда/ әр осьтегі күштердің проекцияларын табуда/ дененің үдеуін қозғалыс графигінен анықтауда/ үйкеліс күшінің мәнін есептеуде қателік жібереді.

НьютонныңІІзаңын тұжырымдайды, денеге әрекет ететін күштерді анықтайды, дене қозғалысы үшін Ньютонның ІІ заңын жазады, әр осьтегі күштердің проекцияларын табады, дененің үдеуін қозғалыс графигінен

анықтайды және үйкеліс күшінің мәнін дұрыс есептейді.

Бүкіләлемдік

тартылыс заңының мағынасын түсіндіреді

Бүкіл әлемдік тартылыс заңын

тұжырымдайды, бірақ БӘТ күші мен центрге тартқыш күш теңдігін қолдануда, центрге тартқыш үдеу мен айналупериодыарасындағы байланысты қолдануда және айналу периоды мен орбита радиусы арасындағы байланысты дәлелдеуде қиналады.

Бүкіл әлемдік тартылыс заңын

тұжырымдайды, бірақ БӘТ күші мен центрге тартқыш күш теңдігін қолдануда/ центрге тартқыш үдеу мен айналу периоды арасындағы байланысты қолдануда/ айналу периоды мен орбита радиусы арасындағы байланысты дәлелдеуде қателіктер жібереді.

Бүкіл әлемдік тартылыс заңын

тұжырымдайды, БӘТ күші мен центрге тартқыш күш теңдігін қолданады, центрге тартқыш үдеу мен айналу периоды арасындағы байланысты қолданады, айналу периоды мен орбита радиусы арасындағыбайланысты дәлелдейді.

Штейнер теоремасын есептер шығаруда қолданады

Үйкеліссіз домалайтын дене үшін толық кинетикалық энергияның, шар мен сақинаның импульс моменттерінің формуласын қолдануда, кинетикалық энергиялар қатынасын анықтауда қателіктер жібереді.

Үйкеліссіз домалайтын дене үшін толық кинетикалық энергияның, шар мен сақинаның импульс моменттерінің формуласын қолдануда/ кинетикалық энергиялар қатынасын анықтауда қателіктер жібереді.

Үйкеліссіз домалайтын дене үшін толық кинетикалық энергияның, шар мен сақинаның импульс моменттерініңформуласын

қолданады,кинетикалық энергиялар қатынасын дұрыс анықтайды.

Айналмалы қозғалыс динамикасының негізгітеңдеуін қолданады

Айналдырушы күш моментінің формуласын қолданады, бірақ бұрыштық үдеу мен бұрыштық жылдамдық байланысын қолдануда және тежеуші күш моментін есептеуде қиналады.

Айналдырушы күш моментінің формуласын қолданады, бірақ бұрыштық үдеу мен бұрыштық жылдамдық байланысын қолдануда/ тежеуші күш моментін есептеуде қателіктер жібереді.

Айналдырушы күш моментінің формуласын қолданады, бұрыштық үдеу мен бұрыштық жылдамдық байланысын қолданады және күш моментін дұрыс есептейді.

«Статика», «Сақталу заңдары» және «Сұйықтар мен газдардың механикасы» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.1.3.2 Әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру кезінде себеп-салдар байланысын орнату

10.1.4.1 Сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану

        • Сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау
        • Үзіліссіздік теңдеуі мен Бернулли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Дененіңтепе-теңдікшарттарынтүсіндіредіжәне моменттер ережесін қолданады
  • Механикалықэнергияменимпульстіңсақталу заңдарын қолданады
  • Ламинарлықжәнетурбуленттікағыстарды сипаттайды
  • Бернулли теңдеуін сандық және сапалық есептер шығаруда қолданады

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырмалар

  • PQ стержені вертикаль қабырғаға Р нүктесінде суретте көрсетілгендей бекітілген.

Стерженнің ұзындығы 1,60 м. P нүктесінен 0,64 м қашықтықта стерженьге ауырлық күші әсер етеді. Стержень қабырғаға бекітілген QR сымының көмегімен горизонталь қалыпта тепе-теңдікте орнатылған. Сымның керілу күші F = 44 Н горизонтпен 300 бұрыш жасайды.

    • Анықтаңыз:
      • F күшінің вертикаль құраушысын;
      • F күшінің горизонталь құраушысын.
    • Р нүктесіне қатысты моменттер ережесін пайдаланып, 𝐹𝐹 ауырлық күшінің мәнін анықтаңыз.
  • Неліктен қабырға тарапынан стерженьге Р нүктесінде қысым түсірілетінін түсіндіріңіз.
  • Қабырға тарапынан стерженьге Р нүктесінде түсірілетін қысым күшінің бағытын көрсетіңіз және ол күшті N әрпімен белгілеңіз.
  • Массасы 2,0 г оқ горизонталь бағытта ұшып, массасы 600 г ағаш білеушеге тиеді. Білеуше вертикаль жіптердің көмегімен төбеге бекітілген және еркін қозғалады. Оқ білеушенің ішіне енеді. Оғы бар білеуше вертикаль бағытта 8,6 см биіктікке суретте көрсетілгендей көтеріледі.
    • Оқпенбілеушеніңгравитациялықпотенциалдықэнергиясыныңөзгерісін анықтаңыз.
    • Оқ пен білеушенің бірге қозғалар алдындағы бастапқы жылдамдығын есептеңіз.
    • Импульстің сақталу заңын пайдаланып, оқтың білеушемен соқтығысар алдындағы жылдамдығын есептеңіз.
    • Оқтың білеушемен соқтығысар алдында ие болған кинетикалық энергиясын есептеңіз.
    • Оқ пен білеушенің әрекеттесуінің түрін сипаттап, қорытынды жасаңыз.
  • Ламинарлық және турбуленттік ағыстардың екі айырмашылығын көрсетіңіз. Өз түсіндірулеріңізде сызба қолдануға болады.
  • Суретте үйдегі су құбырының жүйесі көрсетілген. Құбырдың тар және кең жерлеріндегі аудандарының қатынасы 1:4 және құбырлар еденнен ℎ1 = 5 м, ℎ2 = 1 м деңгейде орналасқан. Құбырдың А1 кең жеріндегі су ағысының жылдамдығы 9,1 ∙ 105 Па қысымда 36 км/сағ болады. Су тығыздығын 1000 кг/м3 деп алыңыз.

Келесі шамаларды анықтаңыз:

    • құбырдың тар жеріндегі су ағысының жылдамдығын;
    • құбырдың екі ұшындағы қысымның айырымын;
    • құбырдың тар бөліміндегі қысымның мәнін.
  • Кейбір су көліктерінің қозғалысы Бернулли теңдеуіне негізделген. Суретте желкен орнына алып цилиндрлерді пайдаланатын кеме көрсетілген. Цилиндрлер мотор арқылы айналысқа келеді. Оңтүстіктен үздіксіз жел соғып тұрсын делік. Ал кеме шығысқа қарай жүзуі қажет. Цилиндрлер қай бағытта айналулары керек, сағат тілімен бағыттас па, әлде сағат тіліне қарсы бағытта ма? Екі суреттің қай нұсқасы дұрыс? Көрініс кеменің үстіңгі жағынан түсірілген.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Дененің тепе-теңдік шарттарын түсіндіреді жәнемоменттер ережесін қолданады

1(a)

Fкүшініңвертикальқұраушысын

анықтайды;

F күшінің горизонталь құраушысын

анықтайды;

1

1

1(b)

1(c)

1(d)

моменттер ережесін қолданады;

ауырлық күшінің мәнін анықтайды;

қысымкүшініңпайдаболуын

түсіндіреді;

қысым күшін белгілейді;

1

1

1

1

Механикалық энергия мен импульстің сақталу заңдарын қолданады

2 (a)

оқпенбілеушеніңпотенциалдық

энергиясының өзгерісін анықтайды;

1

2 (b)

оқпенбілеушеніңбірлескен қозғалысы үшін энергияның сақталу

заңын қолданады;

оқпенбілеушеніңбастапқы

жылдамдығын анықтайды;

1

1

2 (c)

2(d)

оқ пен білеушенің әрекеттесуі үшін

импульстің сақталу заңын қолданады;

оқтың жылдамдығын анықтайды;

оқтыңкинетикалықэнергиясын

есептейді;

1

1

1

2 (e)

оқ пен білеушенің әрекеттесу түрін

анықтайды;

оқ пен білеушенің әрекеттесуінің түрін

сипаттайды;

1

1

Ламинарлықжәне турбуленттік ағыстарды сипаттайды

3

ламинарлық және турбуленттік ағыстардың екі айырмашылығын сипаттайды;

1

Бернуллитеңдеуін сандық және сапалық есептершығаруда қолданады

4(a)

4(b)

4(c)

құбырдың тар жеріндегі су ағысының

жылдамдығын анықтайды;

құбырдың екі ұшындағы қысымның

айырымын анықтайды;

құбырдың тар бөліміндегі қысымның

мәнін анықтайды;

1

1

1

5

қысымдар айырымының пайда болуын

түсіндіреді;

цилиндрлердің айналу бағыты дұрыс

берілген суретті анықтайды;

1

1

Жалпы балл

20

«Статика», «Сақталу заңдары» және «Сұйықтар мен газдардың механикасы» бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Дененіңтепе- теңдік шарттарын түсіндіреді және моменттер ережесін қолданады

Стерженге әрекет ететін күштің құраушыларын анықтайды, бірақ ауырлық күшін, қысым күшін анықтауда, стерженнің тепе-теңдігі үшін моменттер ережесін қолдануда қиналады.

Стерженге әрекет ететін күштің құраушыларын анықтайды, бірақ ауырлық күшін/ қысым күшін анықтауда/ стерженнің тепе-теңдігі үшін моменттер ережесін қолдануда қателіктер жібереді.

Стерженге әрекет ететін күштің құраушыларын, ауырлық күшін, қысымкүшінанықтайды, стерженнің тепе-теңдігі үшін моменттер ережесін қолданады.

Механикалық энергиямен импульстің сақталу заңдарын қолданады

Оқ пен білеушенің: потенциалдық энергиясының өзгерісін, кинетикалық энергиясын, жылдамдығын, оқтың кинетикалықэнергиясын, жылдамдығын анықтауда, оқ пен білеушенің әрекеттесуін сипаттауда қиналады.

Оқ пен білеушенің: потенциалдық энергиясының өзгерісін/ кинетикалық энергиясын/ жылдамдығын/ оқтың кинетикалық энергиясын/ жылдамдығын анықтауда/ оқ пен білеушенің әрекеттесуін сипаттауда қателіктер жібереді.

Оқ пен білеушенің: потенциалдық энергиясыныңөзгерісін,

кинетикалықэнергиясын, жылдамдығын, оқтың кинетикалық энергиясын,жылдамдығын анықтайды, оқ пен білеушенің әрекеттесуін сипаттайды.

Ламинарлық және турбуленттік ағыстарды сипаттайды

Ламинарлық және турбуленттік ағыстардыңайырмашылығын сипаттауда қиналады.

Ламинарлық және турбуленттік ағыстардың айырмашылығын сипаттауда қателік жібереді.

Ламинарлық және турбуленттік ағыстардыңайырмашылығын сипаттайды.

Бернулли теңдеуінсандық жәнесапалық есептерді шығаруда қолданады

Құбырдағысуағысының жылдамдығын, қысымдар айырымын, әр бөліктегі қысым мәнін анықтауда қиналады, Бернулли теңдеуі арқылы қысымдар айырымы пайда болуын түсіндіруде және цилиндрлердің айналу бағытын анықтауда қиналады.

Құбырдағы су ағысының жылдамдығын/ қысымдар айырымын/ әр бөліктегі қысым мәнін анықтауда/ Бернулли теңдеуі арқылы қысымдар айырымы пайдаболуынтүсіндіруде/ цилиндрлердің айналу бағытын анықтауда қателіктер жібереді.

Құбырдағысуағысының жылдамдығын, қысымдар айырымын, әр бөліктегі қысым мәнін, Бернулли теңдеуі арқылы қысымдар айырымы пайда болуын түсіндіреді, цилиндрлердің айналу бағытын анықтайды.

ІІ-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ

«Молекулалық- кинетикалық теория негiздерi» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

        • Температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау
        • Идеал газ моделін сипаттау
        • Молекулалық кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Идеал газға анықтама береді
  • МКТ негізгі теңдеуін түрлендіреді
  • Газмолекулаларыныңжылдамдығының температурамен байланысын қолданады
  • Молекулалардың орташа кинетикалық энергиясының температураға тәуелділігін сипаттайды

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырмалар

  • Идеал газ ұғымына сипаттама беріңіз.
  • Идеал газдың қысымы мына өрнекпен беріледі: 𝑝 = 1 𝜌 < 𝑐2 >, мұндағы ρ газдың

3

тығыздығы.

    • ˂ с2 > таңбасының нені білдіретінін түсіндіріңіз.
    • Идеал газ қысымының өрнегін пайдаланып, газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы төмендегідей формуламен өрнектелетінін қорытып шығарыңыз.

< 𝐸𝑘 >= 3 𝑘𝑇

2

Өз жұмысыңызды толық көрсетіңіз және қолданылған физикалық шамаларға түсініктеме

беріңіз.

  • Идеал газдың 2,0·105 Па қысымдағы тығыздығы 2,4 кг/м3және температурасы 300 К.
  • Газ атомдарының 300 К температурадағы орташа квадраттық жылдамдығын анықтаңыз.
  • Осы газ молекулаларының орташа квадраттық жылдамдығы (i) бөлімінде есептелген мәннен екі еселенетін температураны анықтаңыз.
  • Жердің гравитациялық өрісінің әсерін жеңіп, ұшып кетуі үшін гелий атомдары Жер атмосферасының ең жоғарғы қабатында шамамен 1,1 ∙ 104 м/с жылдамдыққа ие болуы керек.
    • Осы атмосфераның жоғарғы қабатындағы температураның мәнін бағалаңыз. Гелий атомының массасы 6,6 ∙ 10−27кг.

Неліктен гелий атомдары (b) бөлімінде есептелген температурада Жердің тартылыс күшін жеңіп, ұшып кете алатындығын түсіндіріңіз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Идеалгазға анықтама береді

1

идеал газға анықтама береді;

газдың идеал ретінде қарастырылу шарттарын көрсетеді;

1

1

МКТнегізгі

2(а)

физикалық шаманың мағынасын түсіндіреді;

1

теңдеуін түрлендіреді

2(b)

МКТ негізгі теңдеуін қолданады;

идеалгазқысымыныңтемпературамен байланысын қолданады;

математикалық түрлендірулер арқылы молекулалардың орташа кинетикалық энергиясының формуласын алады;

қолданылғанфизикалықшамаларды сипаттайды;

1

1

1

1

Газ молекулаларының жылдамдығының

температурамен

3(а)

МКТ теңдеуін түрлендіреді;

орташаквадраттықжылдамдықмәнін есептейді;

1

1

байланысын

3(b)

орташаквадраттықжылдамдықтың

1

қолданады

температурамен байланысын қолданады;

температура мәнін есептейді;

1

Молекулалардың

4(а)

жылдамдық пен температураның байланысын

1

орташа

қолданады;

кинетикалық

энергиясының температураға

атмосфераныңжоғарғықабатындағы температура мәнін анықтайды;

1

тәуелділігін

4(b)

атомдардың орташа кинетикалық энергиясы

1

сипаттайды

мен температураның байланысын сипаттайды.

Жалпы балл

14

«Молекулалық-кинетикалық теория негiздерi» бөлімі бойынша

 жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

«Газ заңдары» және «Термодинамика» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.2.2.1 Идеал газ күйінің негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану

        • Тұрақты көлем кезінде қысымның газ температурасына тәуелділігін зерттеу
        • Газ заңдарын сандық және графиктік есептер шығаруда қолдану
        • Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге және адиабаталық процеске қолдану
        • Идеал жылу қозғалтқышы үшін Карно циклін сипаттау

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Газ күйінің теңдеуін қолданады
  • Шарль заңын есептер шығаруда қолданады
  • Газзаңдарынграфиктікесептершығаруда қолданады
  • Термодинамиканың бірінші заңын қолданады
  • Идеал жылу қозғалтқыштарының жұмыс циклін сипаттайды

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырмалар

1.

  • pV = constant·T

теңдеуі газ қысымы, көлемі және термодинамикалық температураны байланыстырады. Берілген теңдеудің қолданылуына қойылатын екі шартты көрсетіңіз.

  • Көлемі 4 ∙ 104 см3цилиндрде қысымы 2,5 ∙ 107Па және температурасы 290 К сутегі бар.

Цилиндрдегі сутегіні баллондарды толтыру үшін пайдаланады. Әр толтырылған баллонда 1,85 ∙ 105Па қысымдағы, көлемі 7,24 ∙ 103 см3, температурасы 290 К сутегі болады. Сутегі үшін (a) бөліміндегі шарттар орындалады деп қарастырып, есептеңіз:

    • толық цилиндрдегі сутегінің зат мөлшерін;
    • цилиндрдегі сутегімен толтырылған баллондар санын.
  • Изохоралық процесс кезінде газ температурасы 30%-ға артып, қысымы 200 кПа болды. Берілген мәндерді пайдаланып, газдың бастапқы қысымын анықтаңыз.

3.

    • Суреттегі графигі берілген циклдегі әр процесті анықтаңыз:

1→2:

2→3:

3→1:

(b) Осы циклдің графигін V(T) тәуелділігінде салып көрсетіңіз.

  • Идеал газ ретінде қарастырылатын көлік қозғалтқышының цилиндріндегі көлемі 540 см3 ауаның қысымы 1,1 ∙ 105Па, температурасы 270С. Ауа кенеттен адиабаталық 30 см3 көлемге дейін сығылады да, қысымы 6,6 ∙ 106 Па қысымға дейін көтеріледі.
    • Ауаның сығылғаннан кейінгі температурасын анықтаңыз.
    • Термодинамиканың І заңының өрнегін жазып, мағынасын түсіндіріңіз.
    • ТермодинамиканыңІ-заңынпайдаланыпсығылукезіндегіауаның температурасының өзгеру себебін түсіндіріңіз.

Карно циклінің реал жылу машиналарының жұмыс циклінен қандай айырмашылығы бар?

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Газ күйінің теңдеуін қолданады

1(a)

идеал газ күйі теңдеуінің қолданылуының екі

шартын көрсетеді;

2

1(b)i

газ күйінің теңдеуін қолданады;

цилиндрдегі зат мөлшерін анықтайды;

1

1

1(b)ii

әрбаллондағысутегініңзатмөлшерін анықтайды;

газтолтырылғанбаллондарсанын анықтайды;

1

1

Шарльзаңын есептер шығаруда қолданады.

2

Шарль заңын қолданады;

математикалық түрлендірулер арқылы газдың бастапқы қысымының өрнегін анықтайды;

қысым мәнін есептейді;

1

1

1

Газзаңдарын графиктікесептер

шығаруда қолданады

3(a)

3(b)

газда өтетін процестерді сипаттайды;

циклдің графигін салады;

1

1

Термодинамиканың біріншізаңын қолданады.

4(a)

газдаөткенпроцескесәйкесөрнекті қолданады;

ауаның температурасын анықтайды;

1

1

4(b)

термодинамиканыңІ-заңыныңөрнегін жазады;

термодинамиканың І-заңын түсіндіреді;

1

1

4(c)

процеске сәйкес термодинамиканың І-заңын жазады;

ауа температурасының өзгерісін түсіндіреді;

1

1

Жылу қозғалтқыштарының жұмысын

сипаттайды.

5

Карно циклінің өрнегін қолданады;

идеалжылумашинасыныңжәнеКарно циклдерін салыстырады.

1

1

Жалпы балл

19

«Газ заңдары» және «Термодинамика» бөлімдері бойынша

 жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Газкүйінің теңдеуін қолданады

Идеал газ күйі теңдеуінің қолданылу шарттарын анықтауда, газ күйінің теңдеуін қолдануда, цилиндрдегі, баллондағы сутегінің зат мөлшерін анықтауда және газ толтырылған баллондар санын анықтауда қиналады.

Идеал газ күйі теңдеуінің қолданылу шарттарын анықтауда/ газ күйінің теңдеуін қолдануда/ цилиндрдегі/ баллондағы сутегінің зат мөлшерін анықтауда/ газ толтырылған баллондар санын анықтауда қателіктер жібереді.

Идеал газ күйі теңдеуінің қолданылушарттарын анықтайды, газ күйінің теңдеуін қолданады,цилиндрдегі, баллондағы сутегінің зат мөлшерін және газ толтырылған баллондар санын дұрыс анықтайды.

Шарльзаңын есептер шығаруда қолданады.

Шарльзаңынқолдануда, математикалықтүрлендірулер арқылыгаздыңбастапқы қысымының өрнегін анықтауда және қысым мәнін есептеуде қиналады.

Шарль заңын қолдануда/ математикалық түрлендірулер арқылы газдың бастапқы қысымының өрнегін анықтауда/ қысым мәнін есептеуде қателіктер жібереді.

Шарль заңын қолданады, математикалық түрлендірулер арқылы газдың бастапқы қысымының өрнегін анықтайды және қысым мәнін есептейді.

Газзаңдарын графиктікесептер шығаруда қолданады

Газда өтетін процестерді сипаттауда және циклдің графигін сызуда қиналады.

Газда өтетін процестерді сипаттауда/ циклдің графигін сызуда қателіктер жібереді.

Газда өтетін процестерді сипаттайды және циклдің графигін дұрыс сызады.

Термодинамиканың біріншізаңын қолданады.

Газда өткен процеске сәйкес өрнекті қолдануда, ауаның температурасын анықтауда, термодинамиканың І- заңының физикалық мағынасын түсіндіруде, термодинамиканың І заңын адиабаталық процесс үшін жазуда, ауа температурасының өзгерісін түсіндіруде қиналады.

Газда өткен процеске сәйкес өрнекті қолдануда/ ауаның температурасын анықтауда/ термодинамиканың І- заңының физикалық мағынасын түсіндіруде/ термодинамиканың І заңын адиабаталық процесс үшін жазуда/ ауа температурасының өзгерісін түсіндіруде қателіктер жібереді.

Газда өткен процеске сәйкес өрнекті қолданады, ауаның температурасынанықтайды, термодинамиканың І-заңының физикалықмағынасын түсіндіреді, термодинамиканың І заңын адиабаталық процесс үшін жазады, ауа температурасының өзгерісін түсіндіреді.

Газзаңдарын графиктікесептер шығаруда қолданады

Карно циклінің өрнегін қолдануда, идеал жылу машинасының жұмыс циклін және Карно циклдерін салыстыруда қиналады.

Карно циклінің өрнегін қолдануда/ идеал жылу машинасының жұмыс циклін және Карно циклдерін салыстыруда қателіктер жібереді.

Карно циклінің өрнегін қолданады,идеал жылу машинасының жұмыс циклін жәнеКарноциклдерін салыстырады.

«Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары10.2.4.1 Гигрометрдің және психрометрдің көмегімен ауаның

салыстырмалы ылғалдылығын анықтау

        • Сұйықтың беттiк керiлу коэффициентiн әртүрлі тәсілдермен анықтау
        • Әртүрлі қатты денелер мысалында кристалдық және аморфты денелердің құрылымын ажырату
        • Серпімді деформация кезіндегі Юнг модулін анықтау

Бағалау критерийіБілім алушы

          • Ауаның салыстырмалы ылғалдылығының физикалық мағынасын сипаттайды
          • Сұйықтың беттік керілу коэффициентін есептейді
          • Кристалл және аморф денелердің айырмашылығын түсіндіреді
          • Қатты заттың механикалық қасиетін сипаттайды

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты20 минут

Тапсырмалар

1.

  • Шық нүктесі ұғымына анықтама беріңіз.
  • Неліктен метеорологтар жауын-шашынның түсуін болжау кезінде дәлірек ақпарат алу үшін шық нүктесін қолданатынын түсіндіріңіз.
  • Ауаныңтемпературасы200С,шықнүктесі100С.Ауаныңсалыстырмалы ылғалдылығын есептеңіз.
  • Пипетка көмегімен 3,6 г майдан 304 тамшы алынды. Пипетка ұшының диаметрі 1,2 мм. Майдың беттік керілу коэффициентін анықтаңыз.
  • Кристалл және аморф денелердің үш айырмашылығын көрсетіңіз.
  • Сым вертикаль бағытта бір ұшынан бекітілген. Екінші бос ұшына жүктерді арттыра отырып іледі, сол кездегі сымның созылуы төменде кестеде берілген.

Жүк/Н

0

2,0

4,0

6,0

7,0

8,0

9,0

10,0

10,5

Созылу/мм

0

1,2

2,4

3,6

4,2

4,9

5,7

7,0

8,0

    • Сымға әсер етуші күштің сымның созылуына тәуелділік графигін сызыңыз.
    • Өз графигіңізден Гук заңы орындалатын аумақты белгілеңіз.
    • Созылмаған сымның ұзындығы 1,6 м, көлденең қимасының ауданы 8,0 ∙ 10−8 м2. Берілген ақпараттар мен өз графигіңізді пайдаланып, осы сым үшін Юнг модулінің мәнін анықтаңыз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Ауаныңсалыстырмалы ылғалдылығының физикалықмағынасын сипаттайды

1(a)

1(b)

1(c)

шық нүктесіне анықтама береді;

шық нүктесінің ауа-райын болжауда қолданылуын түсіндіреді;

ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтайды;

1

1

1

Сұйықтың беттік керілу коэффициентін есептейді

2

тамшының үзілу шартын қолданады;

беттіккерілукүшініңформуласын қолданады;

беттіккерілукоэффициентін анықтайды;

1

1

1

Кристаллжәнеаморф денелердің

айырмашылығын түсіндіреді

3

кристалдар мен аморф денелердің үш айырмашылығын көрсетеді;

3

Қаттызаттың

механикалыққасиетін сипаттайды

4(a)

4(b)

осьтер дұрыс белгіленіп, өлшем бірлігі көрсетілген;

нүктелер дұрыс қойылған (мәндерге сәйкестік, нүктенің өлшемі);

сапалы, дұрыс сызылған жұқа сызық;

графиктенГукзаңыныңорындалу аумағын белгілейді;

1

1

1

1

4(c)

жұмыстық формуланы қолданады;

графикті тиімді қолданады;

Юнг модулінің мәнін есептейді.

1

1

1

Жалпы балл

16

«Сұйық және қатты денелер» бөлімі бойынша

 жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Ауаның салыстырмалы ылғалдылығының физикалық мағынасын сипаттайды

Шық нүктесіне анықтама беруде, шық нүктесінің ауа-райын болжаудақолданылуын түсіндіруде, ауаның салыстырмалы ылғалдылығынанықтауда қиналады.

Шық нүктесіне анықтама беруде/ шық нүктесінің ауа-райын болжауда қолданылуын түсіндіруде/ ауаның салыстырмалыылғалдылығын анықтауда қателіктер жібереді.

Шық нүктесіне анықтама береді, шық нүктесінің ауа-райын болжауда қолданылуын түсіндіреді және ауаның салыстырмалы ылғалдылығын дұрыс анықтайды.

Сұйықтың беттік керілу коэффициентін есептейді

Тамшының үзілу шартын көрсетуде/ беттік керілу күшінің формуласын қолдануда/ беттік керілу коэффициентін анықтауда қиналады.

Тамшының үзілу шартын көрсетуде/ беттік керілу күшінің формуласын қолдануда/ беттік керілу коэффициентін анықтауда қателіктер жібереді.

Тамшының үзілу шартын көрсетеді, беттік керілу күшінің формуласын қолданады және беттік керілу коэффициентін дұрыс анықтайды.

Кристалл және аморф денелердің айырмашылығын түсіндіреді

Кристалдар мен аморф денелердің үш айырмашылығын сипаттауда қиналады.

Кристалдар мен аморф денелердің үш айырмашылығын сипаттауда қателіктер жібереді.

Кристалдар мен аморф денелердің үш айырмашылығын дұрыс сипаттайды.

Қаттызаттың механикалық қасиетін сипаттайды

Серпімділік күшінің созылуға тәуелділік графигін сызуда, графиктен Гук заңының орындалу аумағын белгілеуде, Юнг модулінің мәнін анықтауда қиналады.

Серпімділік күшінің созылуға тәуелділік графигін сызуда/ графиктен Гук заңының орындалу аумағын белгілеуде/ Юнг модулінің мәнін анықтауда қателіктер жібереді.

Серпімділік күшінің созылуға тәуелділік графигін сызады, графиктен Гук заңының орындалу аумағын белгілейді және Юнг модулінің мәнін дұрыс анықтайды.

ІІІ-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ

«Электростатика» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.3.1.1 - электр зарядының сақталу заңы мен Кулон заңын есептер шығаруда қолдану

10.3.1.3 - зарядталған жазықтықтың, шардың, сфераның және шексіз жіптің электр өрісінің кернеулігін анықтау үшін Гаусс теоремасын қолдану

10.3.1.8 - конденсатор сыйымдылығының оның параметрлеріне тәуелділігін зерттеу;

10.3.1.10 - электр өрісінің энергиясын есептеу

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Зарядтардың өзара әрекеттесу күшін сипаттайды
  • Электр өрісіндегі өткізгіштерді сипаттайды
  • Электр сыйымдылығының мағынасын сипаттайды және мәнін анықтайды
  • Электр өрісінің энергиясын анықтайды

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырмалар

  • Екі бірдей заряд ауада бір-бірінен 0,05 м қашықтықта 1,2·10−4Н күшпен әсерлеседі.
    • Зарядтардың шамасын есептеңіз.
    • Осы екі зарядты диэлектрлік өтімділігі ε сұйыққа бір-бірінен 0,05 м қашықтыққа орналастырады.
      • Зарядтардың арасындағы әрекеттесу күші қалай өзгеретінін сипаттаңыз.
      • Зарядтар диэлектрикте бір-бірінен 0,12 м қашықтықтан өзара 1,5·10−5Н күшпен әрекеттеседі деп алып, сұйықтың диэлектрлік өтімділігін анықтаңыз.
  • Әр аттас зарядталған пластиналар арасына зарядталмаған өткізгіш шарды орналастырып, көрсетілген бағыт бойынша қозғалысқа келтірсе, қандай өзгерістер болатынын тұжырымдаңыз.
  • Кернеулігі 1,2 Н/Кл біртекті электр өрісінде заряды –3 мкКл-ға тең тозаң тепе-теңдік қалпын сақтаған. Тозаңның массасын анықтаңыз. Электр өрісінің күш сызықтарының бағытын көрсетіңіз.
  • С1 конденсаторы бір-бірінен 4 мм қашықтықта орналасқан, қырының ұзындығы 10 см шаршы түріндегі жазық параллель пластиналардан тұрады. Ал С2 конденсаторы бір- бірінен 1 мм қашықтықта орналасқан, қырының ұзындығы 5 см шаршы түріндегі жазық параллель пластиналардан тұрады.
    • Осы конденсаторлар сыйымдылықтарының қатынасын анықтаңыз.
    • Егер С2 конденсаторының астарларының арасын маймен толтырса (ε=2,1) сыйымдылықтар қатынасы қалай өзгеретіні туралы дәлелді қорытынды жасаңыз.

5.

  • Электр сыйымдылығы ұғымына анықтама беріңіз.
  • Конденсаторлар қолданылуының бір себебі – олардың электр энергиясын сақтауға болатыны. Конденсаторларда электр энергиясы қалай сақталатыны туралы қысқаша түсіндіріңіз.
  • Сыйымдылығы 1200 мкФ конденсатордың астарлары арасындағы потенциалдар айырымы 50 В-тан 15 В-қа дейін өзгергенде конденсатордағы электр энергиясының өзгерісін есептеңіз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Зарядтардың әрекеттесу сипаттайды

 өзара күшін

1(a)

1(b)I

1(b)II

электр зарядтарының мәнін анықтайды;

зарядтардың әрекеттесу күшінің өзгерісін сипаттайды;

сұйықтыңдиэлектрлік есептейді;

1

1

өтімділігін

Электр өткізгіштерді сипататйды

өрісіндегі

2

шардақандайөзгерістер сипаттайды;

болатынын

1

3

тозаңныңтепе-теңдіктеболушартын жазады;

тозаңның массасын анықтайды;

электрөрісініңкүшсызықтарының бағытын көрсетеді;

1

1

1

Электр сыйымдылығының мағынасынсипаттайды және мәнін анықтайды

4(a)

4(а)

4(b)

5(a)

электрсыйымдылығыныңформуласын қолданады;

сыйымдылықтар қатынасын анықтайды;

сыйымдылықтың өзгерісін сипаттайды;

электр сыйымдылығына анықтама береді;

1

1

1

1

Электрөрісінің энергиясын анықтайды

5(b)

конденсаторлардаэлектр жинақталуын сипаттайды;

энергиясы

1

5(c)

электрэнергиясының қолданады;

электрэнергиясының анықтайды.

формуласын

өзгерісін

1

1

Жалпы балл

15

«Электростатика» бөлімі бойынша

 жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Зарядтардың өзара әрекеттесу күшін сипаттайды

Электр зарядтарының мәнін, зарядтардың әрекеттесу күшінің өзгерісін, сұйықтың диэлектрлік өтімділігін анықтауда қиналады.

Электр зарядтарының мәнін/ зарядтардың әрекеттесу күшінің өзгерісін/ сұйықтың диэлектрлік өтімділігін анықтауда қателіктер жібереді.

Электр зарядтарының мәнін, зарядтардың әрекеттесу күшінің өзгерісін және сұйықтың диэлектрлікөтімділігін анықтайды.

Электрөрісіндегі өткізгіштерді сипататйды

Электр өрісіндегі металл шар қозғалысын сипаттауда, күш сызықтарының бағытын анықтауда, тозаңның массасын анықтауда қиналады.

Электр өрісіндегі металл шар қозғалысын сипаттауда/ күш сызықтарының бағытын анықтауда/ тозаңның массасын анықтауда қателіктер жібереді.

Электр өрісіндегі металл шар қозғалысын сипаттайды, күш сызықтарыныңбағытын анықтайды және тозаңның массасын анықтайды.

Электр сыйымдылығының мағынасын сипаттайдыжәне мәнін анықтайды

Электрсыйымдылығының формуласын қолдануда, анықтама беруде, сыйымдылықтар қатынасын және сыйымдылықтың өзгерісін сипаттауда қиналады.

Электр сыйымдылығының формуласын қолдануда/анықтамаберуде/ сыйымдылықтарқатынасын/ сыйымдылықтың өзгерісін сипаттауда қателіктер жібереді.

Электрсыйымдылығының формуласын қолданады, анықтама береді,сыйымдылықтар қатынасын,сыйымдылықтың өзгерісін сипаттайды.

Электрөрісінің энергиясын анықтайды

Конденсаторларда электр өрісі энергиясы жинақталуын сипаттауда, электр өрісі энергиясының өзгерісін анықтауда қиналады.

Конденсаторларда электр өрісі энергиясы жинақталуын сипаттауда/ электр өрісі энергиясының өзгерісін анықтауда қателіктер жібереді.

Конденсаторларда электр өрісі энергиясыжинақталуын сипаттайды және электр өрісі энергиясыныңөзгерісін анықтайды.

«Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.3.2.1 Аралас жалғанған өткізгіштерден тұратын тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолдану

10.3.2.3 Электр қозғаушы күші мен кернеу көзінің әртүрлі жұмыс режиминдегі (жұмыстық, бос жүріс, қысқа тұйықталу) байланысын зерттеу

10.3.2.6 Тармақталған электр тізбегіне Кирхгоф заңын қолдану

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Тізбек бөлігіне арналған Ом заңын қолданады
  • ЭҚКпенкернеудіңтүсуіарасындағы айырмашылықты сипаттайды
  • Өткізгіштердегі кернеудің түсуін, қуатын есептейді
  • Кирхгофф заңдарын теңдеулер жазуда қолданады

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

25 минут

Тапсырмалар

  • Электрлік су қыздырғышы ұзындығы 20 м кабель арқылы ток көзіне қосылған. Кабель көлденең қималары 4,0 мм2 екі мыс өткізгіштен тұрады. Мыстың меншікті кедергісі 1,7 ∙ 10−8 Ом ∙ м.
    • Әр өткізгіштің кедергісі 0,085 Ом болатынын көрсетіңіз.
    • Электрлік су қыздырғышының жұмыстық тогы 37 А. Кабель өткізгіштеріндегі толық кернеу түсуін есептеңіз.
    • Неліктен кабельге көлденең қимасының ауданы 6,0 мм2 өткізгіштерді қолданған дұрыс болатынын түсіндіріңіз.
  • ЭҚК-і ε және ішкі кедергісі r батарея тізбекте көрсетілгендей жалғанады.

Кілт ашық тұрған кезде вольтметр көрсетуі 12,0 В. Кілт тұйықталғанда вольтметр көрсеткіші өзгерді және оның көрсетуі 8,0 В болды.

    • Вольтметр көрсеткішінің өзгеру себебін түсіндіріңіз. Өз түсіндірулеріңізді формулалар қолдану арқылы жазуға болады.
    • Кілт жабық тұрған кездегі тізбектегі токтың мәнін есептеңіз.
    • Ток көзінің r ішкі кедергісін анықтаңыз.
  • ЭҚК 12 В, ішкі кедергісі елеусіз аз ток көзіне біртекті АВ металл сымы қосылған. Сымның ұзындығы 1,00 м және кедергісі 10 Ом. Кедергілері сәйкесінше 4 Ом және 2 Ом екі резистор өзара тізбектей жалғанып, осы тізбекке қосылған.

𝐼1, 𝐼2, 𝐼3 токтары тізбекте суретте көрсетілгендей ағады.

    • Кирхгоффтың І-заңын қолданып,𝐼1, 𝐼2, 𝐼3 токтары арасындағы байланысты жазыңыз.
    • 𝐼1 мәнін есептеңіз.
    • C және D нүктелері арасындағы потенциалдар айырымын анықтаңыз. АС аралығы 40 см, D нүктесі тізбектелген екі кедергілердің арасында орналасқан.
  • Электр тізбегі екі гальвани элементі мен үш резистордан тұрады.
    • Сызбада ток көздерінің ЭҚК бағытын көрсетіңіз.
    • Сызбада әр резистор арқылы өтетін ток бағытын көрсетіңіз.
    • Берілген электр тізбегі үшін Кирхгофтың І заңын жазыңыз.
    • Берілген электр тізбегі үшін Кирхгофтың ІІ заңын жазыңыз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Тізбек бөлігіне арналған Ом заңын қолданады.

1(a)

1(b)

мыс өткізгіштің кедергісін анықтайды;

екі өткізгіштегі жалпы кернеу түсуін

есептейді;

1

1

1(c)

көлденең қимасы артық өткізгіш болған

кездегі кернеу түсуін анықтайды;

кернеудің түсуі мен қуат арасындағы

байланысты қолданады;

1

1

ЭҚК пен кернеудің түсуі арасындағы айырмашылықты сипаттайды.

2(a)

2(b)

2(c)

ЭҚК-ніңфизикалықмағынасын

түсіндіреді;

вольтметр өзгеруінің себебін көрсетеді;

кілт жабық тұрған кездегі ток мәнін

есептейді;

ток көзінің ішкі кедергісін анықтайды;

1

1

1

1

Өткізгіштердегі кернеудің түсуін, қуатын есептейді

3(b)

тізбектің жалпы кедергісін анықтайды;

𝐹1 тогының мәнін есептейді;

1

1

3( c)

АСаралығыүшінпотенциалдар

айырымын анықтайды;

АDаралығыүшінпотенциалдар

айырымын анықтайды;

СDаралығындағыпотенциалдар

айырымын есептейді;

1

1

1

Кирхгоффзаңдарын

теңдеулержазуда қолданады

3(a)

4(a)

4(b)

4(c)

4(d)

берілген тізбек үшін Кирхгофтың І-

заңын жазады;

ЭҚК-нің бағытын белгілейді;

резисторлардағы токтың ағу бағытын

таңдайды;

берілген тізбек үшін Кирхгофтың І-

заңын жазады;

тізбектің екі контуры үшін Кирхгофтың

ІІ-заңын жазады;

1

1

1

1

2

Жалпы балл

19

 «Тұрақты ток» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Тізбек бөлігіне арналғанОм заңын қолданады

Мыс өткізгіштің кедергісін, өткізгіштердегі кернеудің түсуін, кернеу мен қуат арасындағы байланысты анықтауда қиналады.

Мысөткізгіштіңкедергісін/ өткізгіштердегі кернеудің түсуін/ кернеу мен қуат арасындағы байланысты анықтауда қателіктер жібереді.

Мыс өткізгіштің кедергісін, өткізгіштердегі кернеудің түсуін және кернеу мен қуат арасындағы байланысты анықтайды.

ЭҚКпен

кернеудіңтүсуі арасындағы айырмашылықты сипаттайды

ЭҚК-нің физикалық мағынасын, вольтметр өзгеруінің себебін түсіндіруде, ток мәнін және ток көзінің ішкі кедергісін есептеуде қиналады.

ЭҚК-нің физикалық мағынасын/ вольтметр өзгеруінің себебін түсіндіруде/ ток мәнін/ ток көзінің ішкі кедергісін есептеуде қателіктер жібереді.

ЭҚК-нің физикалық мағынасын және вольтметр өзгеруінің себебін түсіндіреді, ток мәнін және ток көзінің ішкі кедергісін дұрыс есептейді.

Өткізгіштердегі кернеудің түсуін, қуатын есептейді

Тізбектің жалпы кедергісін, токтың мәнін, тізбектің түрлі бөліктеріндегі кернеудің түсуін есептеуде қиналады.

Тізбектің жалпы кедергісін/ токтың мәнін/ тізбектің түрлі бөліктеріндегі кернеудің түсуін есептеуде қателіктер жібереді.

Тізбектің жалпы кедергісін, токтың мәнін, тізбектің түрлі бөліктеріндегі кернеудің түсуін дұрыс есептейді.

Кирхгофф заңдарын теңдеулер жазуда қолданады

Берілген тізбек үшін Кирхгофтың І, ІІ-заңын жазуда, ЭҚК-нің бағытын және токтың ағу бағытын анықтауда қиналады.

Берілген тізбек үшін Кирхгофтың І / ІІ - заңын жазуда/ ЭҚК-нің бағытын/ токтың ағу бағытын анықтауда қателіктер жібереді.

Берілген тізбек үшін Кирхгофтың І, ІІ-заңын жазады, ЭҚК-нің бағытын, токтың ағу бағытын дұрыс анықтайды.

«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.3.3.1 Металдардағы электр тогын сипаттау және кедергінің температураға тәуелділігін талдау;

10.3.3.3 Жартылай өткізгіштердегі электр тогын сипаттау және жартылай өткізгіш құралдарын қолдану принципін түсіндіру

10.3.3.5 Электролиттердегі электр тогын сипаттау және электролиз заңын есептер шығаруда қолдану

        • Газдардағы және вакуумдағы электр тогын сипаттау;
        • Электронды-сәулелік түтікшенің жұмыс істеу принципін және қолданылуын түсіндіру

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Металдар кедергісінің температураға тәуелділігін сипаттайды
  • Жартылай өткізгіштік құралдардағы электр тогын сипаттайды
  • Электролизқұбылысыныңқолданылуын түсіндіреді
  • Фарадей заңын есептер шығаруда қолданады
  • Вакуумдағы электр тогын сипаттайды
  • Электронды-сәулеліктүтікшежұмысын сипаттайды

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырмалар

  • Мыс сымды катушкаға тұрақты кернеу берілген. Осы катушканы еріп жатқан мұзға батырғанда ток күші 14 мА, ал қайнаған суға батырғанда ток күші 10 мА болды. Осы мәліметтерді пайдаланып, мыс сымның кедергісінің температуралық коэффициентін анықтаңыз.

2.

    • Графикте термистор кедергісінің температураға тәуелділігін сызыңыз.
  • Cуретте көрсетілгендей ЭҚК-і 12 В, ішкі кедергісі өте аз ток көзіне X және Y резисторлары мен Z термисторы тізбектей жалғанған. Y кедергісі 15 кОм, ал белгілі бір температурадағы термистор кедергісі 3 кОм. Y резисторындағы кернеудің түсуі 8 В.
    • Тізбектегі ток күшінің мәнін есептеңіз.
    • X кедергісінің мәнін есептеңіз.
    • Z термистордың температурасы артты. Осы кезде Z термистордағы кернеудің түсуі қалай өзгеретінін тұжырымдаңыз және түсіндіріңіз.
  • Электролиз құбылысының практикалық қолданылуына мысалдар келтіріңіз.
  • Электролиттік ыдыстарды тізбектей жалғағанда катодтардан бөлінетін үш валентті темір мен екі валентті мырыштың массаларын салыстырыңыздар. k(темір)=0,193 мг/Кл; k(мырыш )=0,339 мг/Кл.
  • Өзара параллель екі металл пластиналардың арасындағы вакуумде электр өрісі бар. Осы пластиналар арасындағы біртекті электр өрісінде α-бөлшектер суретте көрсетілгендей ауытқиды.

1

Пластиналар арасындағы электр өрісінің кернеулігі азайтылды және ɑ-бөлшектер β- бөлшектермен алмастырылады. β-бөлшектердің ауытқыуы 2-суретте көрсетілген.

    • 1-ші және 2-ші суреттерде көрсетілген электр өрістерінің бір ұқсастығын көрсетіңіз.
    • 2-ші суреттегі электр өрісінің кернеулігі 1-ші суреттегімен салыстырғанда кем. Электр өрісінің кернеулігін азайтудың әдісін көрсетіңіз.
    • ɑ- және β-бөлшектердің қасиеттеріне сілтеме жасай отырып, 1-ші және 2-ші суреттерде бейнеленген ауытқулардың түрлі болуының себебін көрсетіңіз.
  • Cуретте электронды-сәулелік түтікше бейнеленген.
    • Суретке оның негізгі бөліктерінің аталуын жазыңыз.
    • Электронды сәулелік түтікшенің жұмысын қысқаша сипаттаңыз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Металдаркедергісінің температураға тәуелділігін сипаттайды

1

кедергініңтемпературағатәуелділігін қолданады;

математикалық түрлендірулер арқылы кедергініңтемпературалық коэффициентін анықтауға арналған өрнекті қорытады;

температуралықкоэффициентмәнін есептейді;

1

1

1

Жартылай өткізгіштік құралдардағы электр тогын сипаттайды

2(a)

2(b)i

2(b)ii

термисторкедергісініңтемператураға тәуелділік графигін сызады;

тізбектегі ток күшін анықтайды;

жұмыстық формуланы анықтайды

белгісіз кедергіні есептейді;

1

1

1

1

2(c) iii

термистор кернеуінің қалай өзгеретінін анықтайды;

термисторкернеуініңтемператураға тәуелділгін сипаттайды;

1

1

Электролиз құбылысының

қолданылуын түсіндіреді

3

электролиз құбылысының практикалық қолданылуына мысалдар келтіреді;

1

Фарадай заңын есептер шығаруда қолданады

4

Фарадей заңын қолданады;

темірменмырышмассаларын салыстырады;

1

1

Вакуумдағыэлектр тогын сипаттайды

5(a)

5(b)

5(c)

суреттердегіэлектрөрістерінің ұқсастығын анықтайды;

электрөрісіназайтудыңекіәдісін ұсынады;

ɑ-жәнеβ-бөлшектердің ауытқуларындағыайырмашылықты анықтайды;

1

1

1

Электронды-сәулелік түтікшежұмысын сипаттайды

6(a)

6(b)

электронды-сәулеліктүтікшенің құрылысын сипаттайды;

ЭСТ-нің жұмысын сипаттайды.

1

1

Жалпы балл

17

«Әртүрлі ортадағы электр тогы» бөлімі бойынша

 жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Металдар кедергісінің температураға тәуелділігін сипаттайды

Кедергініңтемператураға

тәуелділігінқолдануда, математикалықтүрлендірулер арқылы кедергінің температуралық коэффициентін анықтауға арналған өрнектіқорытудажәне температуралық коэффициент мәнін есептеуде қиналады.

Кедергінің температураға тәуелділігін қолдануда/ математикалық түрлендірулер арқылы кедергінің температуралық коэффициентін анықтауға арналған өрнекті қорытуда/ температуралық коэффициент мәнін есептеуде қателіктер жібереді.

Кедергініңтемператураға

тәуелділігінқолданады, математикалық түрлендірулер арқылыкедергінің температуралық коэффициентін анықтауға арналған өрнекті қорытады/температуралық коэффициент мәнін есептейді.

Жартылай өткізгіштік құралдардағы электртогын сипаттайды

Термисторкедергісінің температураға тәуелділік графигін сызуда, тізбектегі ток күшін анықтаудажәнетермистор кернеуінің температураға тәуелділгін сипаттауда қиналады.

Термистор кедергісінің температураға тәуелділік графигін сызуда/ тізбектегі ток күшін анықтауда/ термистор кернеуінің температураға тәуелділгін сипаттауда қателіктер жібереді.

Термисторкедергісінің температураға тәуелділік графигін сызады, тізбектегі ток күшін анықтайды және термистор кернеуініңтемператураға тәуелділгін дұрыс сипаттайды.

Электролиз құбылысының қолданылуын түсіндіреді

Электролизқұбылысының

практикалыққолданылуына мысалдар келтіруде қиналады.

Электролиз құбылысының практикалық қолданылуына мысалдар келтіруде қателіктер жібереді.

Электролизқұбылысының

практикалыққолданылуына мысалдар келтіреді.

Фарадай заңын есептер шығаруда қолданады

Фарадей заңын қолдануда және темір мен мырыш массаларын салыстыруда қиналады.

Фарадей заңын қолдануда/ темір мен мырыш массаларын салыстыруда қателіктер жібереді.

Фарадей заңын қолданады, темір мен мырыш массаларын салыстырады.

Вакуумдағы электртогын сипаттайды

Электр өрістерінің ұқсастығын анықтауда, электр өрісін азайту әдісін ұсынуда, ɑ- және β- бөлшектердің электр өрісінде ауытқуларындағы айырмашылықтыанықтауда қиналады.

Электрөрістерініңұқсастығын анықтауда/ электр өрісін азайту әдісін ұсынуда/ɑ- және β-бөлшектердің электр өрісіндеауытқуларындағы айырмашылықты анықтауда қателіктер жібереді.

Электр өрістерініңұқсастығын анықтайды, электр өрісін азайту әдісінұсынады,ɑ-жәнеβ- бөлшектердіңэлектрөрісінде ауытқуларындағы айырмашылықты анықтайды.

Электронды- сәулеліктүтікше жұмысын сипаттайды

Электронды-сәулелік түтікшенің құрылысын және жұмыс жасау принципін сипаттауда қиналады.

Электронды-сәулеліктүтікшенің құрылысын және жұмыс жасау принципін сипаттауда қателіктер жібереді.

Электронды-сәулелік түтікшенің құрылысын және жұмыс жасау принципін сипаттайды.

IV-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ

«Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

10.3.4.1 Магнит индукция векторының физикалық мағынасын заманауи техниканың жетістіктері мен есептер шығару арқылы түсіндіру

10.3.4.3 Токомак, циклотрон, андронды коллайдер, магниттік тордың жұмыс істеу принципін талдау және поляр шұғыласының табиғатын түсіндіру

        • Заттың магниттік қасиеттері бойынша топтастыру және олардың қолдану аймағын анықтау
        • Магниттік материалдарды (неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл іздегіш) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Магнитиндукциявекторыныңбағытын анықтайды
  • Магнит өрісі қасиетінің қолданылуын түсіндіреді
  • Циклотронныңжұмысжасаупринципін сипаттайды
  • Ферромагниттердің қасиетін сипаттайды
  • Магниттікматериалдардыңқолданылуына мысалдар келтіреді

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырмалар

  • А нүктесіндегі 𝐵⃗ = ⃗𝐵⃗⃗⃗1 + ⃗𝐵⃗⃗⃗2 магнит өрісінің бойымен 𝐼1 және 𝐼2 бірдей токтар ағып, сурет жазықтығына перпендикуляр орналасқан (а және b жағдайлар берілген) өткізгіштер тудырады.

аb

    • Әр жағдай үшін (а және b)А нүктесіндегі ⃗𝐵⃗⃗⃗1және⃗В⃗⃗⃗2векторларының бағытын анықтаңыз.
    • Өткізгіштердің өзара әрекеттесуі туралы қорытынды жасаңыз.
  • Вильсон камерасы зарядталған бөлшектерді бақылауға мүмкіндік беретін құрылғы. Ол біртекті магнит өрісіне орналастырылған, шыныдан жасалған герметикалық жабық ыдыс.

Суретте ішінде біртекті магнит өрісі тудырылған Вильсон камерасы бейнеленген.

  • Камера ішіндегі магнит өрісінің бағытын анықтаңыз.
  • Вильсон камерасы көмегімен зарядталған бөлшекті сипаттайтын қандай екі шама туралы мәлімет алуға болады?
  • Камераға электрон, протон, нейтрон және α-бөлшек ұшып кірді. Бөлшектердің тректері суретте 1,2,3,4 цифрларымен көрсетілген.

Осы бөлшектер мен тректер номерін сәйкестендіріңіз:

электрон

протон

α-бөлшек

1

2

3

нейтрон

4

  • Циклотрон құрылысының сызбасын пайдаланып, сұрақтарға жауап беріңіз.
    • Дуанттар деген не, не үшін қолданылады?
    • Осы сызбадағы магнит және электр өрістерінің ролін түсіндіріңіз.

4.

  • Заттың магниттік өтімділігі ұғымына анықтама беріңіз.
  • Ферромагниттердің басты үш қасиетін көрсетіңіз.
  • Ферромагниттерге жататын заттардың астын сызыңыз:

никель, азот, оттегі, кобальт, қорғасын, цинк, темір, болат

  • Магниттік материалдардың қолданылуына екі мысал келтіріңіз.

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Магнитиндукция векторының бағытын анықтайды

1

индукциявекторларыныңбағытын анықтайды;

тогы бар өткізгіштердің өзара әрекеттесуі туралы қорытынды жасайды;

1

1

Магнит өрісі қасиетінің қолданылуын түсіндіреді

2(a)

2(b)

2(c)

Вильсон камерасындағы магнит өрісінің бағытын анықтайды;

Вильсон камерасы көмегімен элементар бөлшек туралы алынатын екі мәліметті анықтайды;

элементарбөлшектердітректерімен сәйкестендіреді;

1

2

1

Циклотронның жұмыс жасаупринципін сипаттайды

3(a)

дуанттардың қолданылуын сипаттайды;

1

3(b)

магнит өрісінің қызметін сипаттайды;

электр өрісінің қызметін сипаттайды;

1

1

Ферромагниттердің қасиетін сипаттайды

4(a)

4(b)

4(c)

магнитөтімділігіұғымынаанықтама береді;

ферромагниттердіңүшқасиетін сипаттайды;

ферромагниткежататынзаттарды анықтайды;

1

1

1

Магниттік материалдардың қолданылуына мысалдар

келтіреді

5

магниттікматериалдардың қолданылуына екі мысал келтіреді.

2

Жалпы балл

14

«Магнит өрісі» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Магнитиндукция векторының бағытын анықтайды

Индукция векторларының бағытын анықтауда, тогы бар өткізгіштердің өзара әрекеттесуі туралы қорытынды жасауда қиналады.

Индукция векторларының бағытын анықтауда/ тогы бар өткізгіштердің өзара әрекеттесуі туралы қорытынды жасауда қателіктер жібереді.

Индукциявекторларының бағытын анықтайды, тогы бар өткізгіштердің өзара әрекеттесуі туралы қорытынды жасайды.

Магнитөрісі қасиетінің қолданылуын түсіндіреді

Вильсон камерасындағы магнит өрісінің бағытын, Вильсон камерасы көмегімен элементар бөлшек туралы қандай мәлімет алуға болатынын түсіндіруде және элементар бөлшектердітректерімен сәйкестендіруде қиналады.

Вильсон камерасындағы магнит өрісінің бағытын/ Вильсон камерасы көмегімен элементар бөлшек туралы қандай мәлімет алуға болатынын түсіндіруде/ элементар бөлшектерді тректерімен сәйкестендіруде қателіктер жібереді.

Вильсон камерасындағы магнит өрісінің бағытын, Вильсон камерасы көмегімен элементар бөлшек туралы қандай мәлімет алуға болатынын түсіндіреді және элементар бөлшектердің тректерін дұрыс анықтайды.

Циклотронның жұмысжасау принципін сипаттайды

Циклотрондағы дуанттардың, магнит және электр өрісінің қызметін сипаттауда қиналады.

Циклотрондағы дуанттардың, магнит және электр өрісінің қызметін сипаттауда қателіктер жібереді.

Циклотрондағы дуанттардың, магнит және электр өрісінің қызметін сипаттайды.

Ферромагниттердің қасиетін сипаттайды

Магнит өтімділігі ұғымына анықтама беруде, ферромагниттердің қасиетін сипаттауда және ферромагнитке жататын заттарды анықтауда қиналады.

Магнит өтімділігі ұғымына анықтама беруде/ ферромагниттердің қасиетін сипаттауда/ ферромагнитке жататын заттарды анықтауда қателіктер жібереді.

Магнит өтімділігі ұғымына анықтамабереді,

ферромагниттердіңқасиетін сипаттайды,ферромагнитке жататын заттарды анықтайды.

Магниттік материалдардың қолданылуына мысалдар келтіреді

Магниттікматериалдардың қолданылуына мысалдар келтіруде қиналады.

Магниттікматериалдардың қолданылуына мысалдар келтіруде қателіктер жібереді.

Магниттікматериалдардың қолданылуынамысалдар келтіреді.

«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

Оқу мақсаттары

        • Электромагниттікқұралдардың (электромагниттікреле,генератор, трансформатор) жұмыс істеу принципін зерттеу
        • Электромагниттік индукция заңын есептер шығаруда қолдану
        • Механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу
        • Қолданыстағы электрқозғалтқыштың моделін зерттеу және Фарадей заңы мен Ленц ережесін қолданып алынған нәтижелерді пайдалана отырып дәлелді түрде түсіндіру

Бағалау критерийі

Білім алушы

  • Электромагниттікреленіңжұмысжасау принципін сипаттайды
  • Фарадей заңын қолданады
  • Механикалықжәнемагнитөрістері энергияларының ұқсастығын анықтайды
  • ФарадейжәнеЛенцзаңдарынқозғалтқыш жұмысын түсіндіруде қолданады

Ойлаудағдыларының деңгейлері

Қолдану

Орындау уақыты

20 минут

Тапсырмалар

  • Суреттеэлектрқозғалтқышжұмысынбасқаруүшінэлектромагниттікреле қолданылғаны көрсетілген.

Төменде құрылғының жұмыс кезеңдерін сипаттайтын сөйлемдер берілген.

    • Жылжымалы арматура мен контактілер тұйықталады.
    • Реленің өзекшесі магниттеледі.
    • Кілт тұйықталады және катушка арқылы ток ағады.
    • Қозғалтқыш арқылы ток жүріп, оны жұмысқа қосады.
    • Өзекше жылжымалы арматураның жоғарғы бөлігін тартады.

Төменде берідген ұяшықтарға сәйкес кезеңдерді ретімен белгілеңіз. Бір ұяшық мысал ретінде толтырылған:

1-кезеңге сәйкес сөйлемС 2-кезеңге сәйкес сөйлем

3-кезеңге сәйкес сөйлем

4-кезеңге сәйкес сөйлем

5-кезеңге сәйкес сөйлем

    • Өткізгіш контурды тесіп өтетін магнит ағыны онда индукцияның ЭҚК 1,2 В болғанда 0,6 Вб-ге бірқалыпты өзгерді. Магнит ағынының өзгеру уақытын анықтаңыз. Өткізгіш кедергісі 0,24 Ом.
    • Механикалық және магнит өрісі энергиясын сипаттайтын шамалар арасындағы сәйкестікті анықтап, кестені толтырыңыз.

Механикалық энергияны сипаттайтын шамалар

Магнит өрісінің энергиясын сипаттайтын шамалар

    • Кілтті қосқанда және ажыратқанда катушкада индукцияланатын ток бағытын анықтаңыз.
    • Велосипед дөңгелегі горизонталь магнит өрісіндегі металл оське вертикаль бағытта бекітіледі. Дөңгелектің металл шеті мен металл ось шанақтар арқылы байланысқан.
      • Неліктен дөңгелекті айналдырғанда ЭҚК индукцияланатынын түсіндіріңіз.
      • Осы ЭҚК-ті арттырудың екі әдісін көрсетіңіз.
      • Дөңгелек радиусы 15 см және ол секундына бес рет айналады. Магнит өрісін біртекті деп есептеуге болады, оның индукциясы 5 мТл.

Есептеңіз:

        • әр шанақтың бір секундта қамтитын ауданын;
        • контактілер арасында пайда болатын ЭҚК-ін.

Бағалау критерийі

Тапсы рма №

Дескриптор

Білім алушы

Балл

Электромагниттік реленің жұмыс жасау принципін

сипаттайды

1

электромагниттік реленің жұмыс кезеңдерін сәйкестендіреді;

1

Фарадей заңын қолданады

2

Фарадей заңын қолданады;

магнитағынының анықтайды;

1

өзгеру

Механикалықжәне магнитөрістері энергияларының

ұқсастығын анықтайды

3

механикалық және магнит өрістері энергияларының арасындағы сәйкестікті анықтайды;

1

Фарадей заңдарын жұмысын қолданады

және Ленц қозғалтқыш түсіндіруде

4

5(a)

5(b)

5(c)i

кілттіқосқанкездегікатушкадағы индукциялық ток бағытын анықтайды;

кілтті ажыратқан кездегі катушкадағы ток бағытын анықтайды;

индукциялықЭҚК сипаттайды;

индукциялық ЭҚК-ті арттырудың екі әдісін ұсынады;

магнитағыныөзгерісіжүзегеасатын ауданды анықтайды;

1

1

пайда

2

1

5(c) ii

Фарадей заңын қолданады;

ЭҚК мәнін анықтайды.

1

1

Жалпы балл

12

«Электромагниттік индукция» бөлімі бойынша

 жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі

Оқу жетістігінің деңгейі

Төмен

Электромагниттік реленіңжұмысжасау принципін сипаттайды

Электромагниттік реленің жұмыс кезеңдерінсәйкестендіруде қиналады.

Электромагниттік реленің жұмыс кезеңдерін сәйкестендіруде қателіктер жібереді.

Электромагниттікреленің жұмыскезеңдерін сәйкестендіреді.

Фарадейзаңын қолданады

Фарадей заңын қолдануда және магнит ағынының өзгеру уақытын анықтауда қиналады.

Фарадей заңын қолдануда/ магнит ағынының өзгеру уақытын анықтауда қателіктер жібереді.

Фарадей заңын қолданады және магнит ағынының өзгеру уақытын анықтайды.

Механикалықжәне магнитөрістері энергияларының ұқсастығын анықтайды

Механикалық және магнит өрістеріэнергияларының арасындағы сәйкестікті анықтауда қиналады.

Механикалық/ магнит өрістері энергияларыныңарасындағы сәйкестікті анықтауда қателіктер жібереді.

Механикалық және магнит өрістеріэнергияларының арасындағысәйкестікті анықтайды.

Фарадей және Ленц заңдарын қозғалтқыш жұмысын түсіндіруде қолданады

Катушкада индукциялық ток бағытын анықтауда, қозғалтқыш жұмысы кезінде ЭҚК пайда болуын сипаттауда және оны арттыру әдістерін ұсынуда, ЭҚК мәнін анықтауда қиналады.

Катушкада индукциялық ток бағытын анықтауда /қозғалтқыш жұмысы кезінде ЭҚК пайда болуын сипаттауда және оны арттыру әдістерін ұсынуда / ЭҚК мәнін анықтауда қателіктер жібереді.

Катушкада индукциялық ток бағытын анықтайды, қозғалтқыш жұмысы кезінде ЭҚК пайда болуын сипаттайды және оны арттыру әдістерін ұсынады, ЭҚК мәнін дұрыс анықтайды.



Толық нұсқасын 30 секундтан кейін жүктей аласыз!!!


Қарап көріңіз 👇
  Физика_ЕМН_10 класс ᐈ
  Дүние жүзі тарихы 5 сынып - бжб жауаптары ᐈ
  «Қазақ әдебиеті» 8-сынып (1, 2 , 3, 4 тоқсан) ᐈ
  «Казақ әдебиеті» (оқыту қазақ тілінде) 6-сынып ᐈ
  Химия 8 сынып (1, 2, 3, 4 тоқсан) ᐈ
  Жаратылыстану 6 сынып (1, 2, 3, 4 тоқсан) ᐈ
  Жаратылыстану_3-сынып ᐈ
kz | Жиынтық бағалау (ТЖБ, БЖБ) (СОЧ, СОР)


Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Пікір жазу