Кедергі күші. Зертханалық жұмыс. Үйкеліс күшті зерттеу. Физика, 9 сынып, сабақ жоспары.

САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ: Кедергі күші. Зертханалық жұмыс. Үйкеліс күшті зерттеу

НЗМ,

Астана қаласы

Күні:

Мұғалім:

Сынып:

Оқушылар саны:

Қатыстаған оқушылар:

9.2.2.20 - үйкеліс күші және ортаның кедергі күшінің табиғатын түсіндіру;

-тыныштық, сырғанау, домалау кезінде үйкелісті ажырата білу;

- үйкелістің оң және теріс әсерлерінің мысалдарын келтіру және өзгерту тәсілдерін білу;

Үйкеліс күшін анықтау, үйкеліс күшінің білеушенің салмағына тәуелдік графигі бойынша үйкеліс күшін анықтау;

- алынған нәтижелерді дәлелдеу үшін әр түрлі білім көздерінен мәліметтерді жинай алу;

- зерттеулерді өткізу барысында тұрақты және айнымалы шамаларды анықтай алу;

- практикалық жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасын білу және сақтау;

Оқушылар нерцияны түсіндіріп береді, үйкеліс, кедергі сөздерінің арасындағы айырмашылықтар мен ұқсастықтарды түсіндіріп береді.Үйкеліс күшінің, үйкеліс коэффициентінің физикалық мағынасын түсіндіреді

Арнайы пәндік лексика мен терминология:

Үйкеліс күші, жанасу, үйкеліс коэффициенті

Пікір алмасу немесе хат үшін пайдалы нақты айта білу

Егердененің массасы үлкен болса, онда

Егерденеге түсірілген күштің шамасы үлкен болса, ондаөзгеріс шамасы да көбірек болады.

«Үйкеліс күші» білдіреді ..., сол уақытта «үйкеліс коэффициенті» ...

Үйкеліс күші үнемі қозғалысқа қарама-қарсы бағытталады ...

• Оқушыларды академиялық адалдыққа тәрбиелеу (тапсырмаларды орындау барысында өз бетімен жұмыстануға үйрету)
• Оқушыларың бойында жауапты азаматтық ұстанымды қалыптастыру.
• Өмір бойы білім алу құндылығын сыни тұрғыдан ойлау арқылы білімге деген құштарлығын қалыптастыру
• Оқушылар арасында ынтымақтастық ортаны қалыптастыру.

Математикамен байланыс арқылы математикалық есептеулерді дұрыс жүргізуді, график салуда масштаб сақтауды, тангенс арқылы үйкеліс коэффициентін анықтауды жүзеге асыру

Презентация және http://www.bilimland.kz/index.php/kz/ сілтемесін

АКТ көмегімен ұсыну

Үйкеліс күші

Жоспар

Жоспарланған іс-шаралар

Оқушылардың назарын сабақтың мақсатына, күтілетін нәтижеге және сабақ міндеттеріне аудару. Ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу

Сабаққа мотивациялау. Сұраққа жауап алу:

• Қозғалыстағы дене неге тоқтайды?
• Тегіс және кедір бұдыр беттер үстімен қозғалысты сипаттап көріңдерші
• Жазық тақтайшаның үстінде екі кірпіш жатыр. Бір кірпішті тігінен, екінші кірпішті көлденең орналастырылған. Екі кірпіштің салмағы бірдей деп есептеп, тақтайшаны енкейтетін болсақ, қай кірпіш бірінші боп жерге түседі?

Жауабы: Екеуі бір уақытта құлайды.Екі кірпіштің салмағы бірдей және үйкеліс коэффициенті де бірдей.

Егер денелер бір-біріне қатысты тыныштық қалпын сақтаса, үйкелістің  бұл түрі тыныштық үйкелісі деп аталады.

Тыныштық үйкелістің шектік мәні максимал тыныштық үйкеліс деп аталады.

Жанасатын беттер арасындағы үйкеліс коэффициенті, жанасатын беттер арасындағы үйкеліс күшінің нормаль күшіне қатынасына тең.

Сырғанау үйкелісі - жанасып тұрған денелердің бір-біріне қатысты қозғалысы кезінде пайда болатын күш. Сырғанау үйкелісінің коэффициенті сырғанау үйкеліс күшінің нормаль күшіне қатынасына тең.

Домалап келе жатқан дененің қозғалысын баяулатып, кенеттен пайда болатын серпінді деформацияға себепші болатын күштер домалау үйкелісі деп аталады.

тыныштық үйкелісінің коэффициент көрсеткішін ескере отырып, максималды үдеуді есептеуге болады

Үйкеліс күшінің бағыты, негізінен, дене үдемелі қозғалыс кезінде,  үдеу векторының бағытына  қарама-қарсы болады. Алайда дененің орнына қоршаған орта қозғалған уақытта үйкеліс күші бірдей бағытта әрекет жасап, тіпті дененің қозғалуына да себепші болуы мүмкін.

Үйкелісті қалай азайтамыз? Сұрақ ретінде қою

• Дененің бетін өңдеу арқылы
• Әрекеттесетін денелерді майлау арқылы

Үйкеліс күшін қалай арттыруға болады?

• Салмақты арттыру
• Беттің үйкелісін арттыру

Үйкеліс тәуелді: 

1)Жанасатын беттердің қандай материалдан жасалғандығына2)Олардың өңделу сапасына3) Бір беттің екінші бір бетке түсіретін қысым күшіне тәуелді. 

Үйкеліс коэффициентінің шамасы:

Егер қозғалыс тудыратын күш пен  дене жанасатын бет арасындағы үйкеліс күші тепе-теңдікте болса, дене бірқалыпты қозғалыспен төменге қарай сырғиды:

F1→=F⃗ _үйк.max

mgsinα=mg(cosα)μ

μ=sinαcosα

μ=tg α

Зертханалық жұмыс орындау

«Сырғанау үйкелісінің әр түрлі тәсілдермен коэффициентін анықтау»

Тәжірибелік жұмысқа нұсқаулық

Жұмыс мақсатын айқындау______________________________

Құрал-жабдықтарды анықтау______________________________

Теориялық бөлім

Сұрақтарға жауап бер:

• Үйкеліс күші дегеніміз не?
• Үйкеліс күшінің түрлерін ата. Мысал жаз
• Үйкеліс күшінің пайда болу себебі мен қандай жағдайларға тәуелді екенін көрсет

Жұмыс барысы (4 қадамнан тұратын)

Өлшеу нәтижелерін өңдеу

Есептеулер жүргізу және қателіктерді анықтау

График тұрғыз және график арқылы градиентті анықта

2 –әдіс

• Көлбеу жазықтыққа ағаш білеушені қойыңдар
• Трибометрдің шетін көтеріп, көлбеу жазықтыққа келтіріңдер
• Трибометрдің көлбеу бұрышын өлшеп, ағаш білеушенің тепе – теңдік сырғанауына келтіріңдер.
• Көлбеу жазықтықтың һ биіктігін өлшеп, таблицаға жазыңдар
• Көлбеу жазықтықтың ұзындығын өлшеп, оны таблицаға жазыңдар L
• Өлшемді екі рет қайталаңдар. Шыққан мәнді таблицаға жазыңдар , , .
• Әр нәтижеден мына формуламен үйкеліс коэффициентін табайық ,
• Үйкеліс коэффициентінің орташа мәнін табайық

• Шыққан мәнді таблицаға жазыңыз

• Үйкеліс коэффициентінің _орт мәнін табыңыз

∆

∆

∆

Қорытынды жасау

Мен білемін

Мен білдім

Мен білгем келеді

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз қосымша қолдауды қалай жоспарладыңыз? Неғұрлым қабілетті оқушыларға қандай тапсырмаларды беруді жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың білімін тексеруді қалай жоспарлап отырсыз?

Оқуаралық байланысДенсаулықты қорғау мен қауіпсіздікті сақтау және ИКТ байланысы қауіпсіздігінің сақталуын тексеру

Мағыналар байланысы

Барлық оқушылар:

Теориялық мәліметтерді игереді, зертханалық жұмысты орындайды

Оқушылардың көпшілігі:

График тұрғызуда нақты масштабты дұрып таңдап, градиент мәнін дәл анықтайды

Кейбір оқушылар:

Сұрақтар қояды

Мадақтау

Сабақ барысында қолдау, қолпаштау көрсету жетістік критерийлері арқылы

Интерактивті тақтаны сабақ барысында қолдану уақытын 10 минуттан асырмау

Көз жаттығуларын орындау

Кабинетті желдету

Кабинетте приборлармен жұмыс жасау барысында қауіпсіздік ережесін сақтау

Рефлексия

Сабақ тапсырмалары/оқу тапсырмалары нақты ма? Сіз бүгін нені үйрендіңіз? Оқу атмосферасы қандай болды? Менің дайындаған оқу дифференциациям табысты болып шықта ма? Мен уақытты дұрыс сақтаппын ба? Мен жоспарға қандай өзгеріс және не үшін енгіздім?

Қорытынды баға

Ең табысты екі сәті қандайеді(білім беру мен оқуды қараңыз)?

1:

2:

Сабақтың қандай екі сәті сабақты жақсартты (білім беру мен оқуды қараңыз)?

1:

2:

Мен сабақтан сынып және жекелеген адамдар туралы нені білдім, мен келесі сабақта нені әңгімелеймін?