Ағартушылық дәуірдің қандай идеялары еуропалық монархтардың қызметінде көрініс тапты? Дүние жүзі тарихы, 7 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша 1

Ағартушылық — қоғамдық-саяси ағым. Оның өкілдері ізгілік, әділеттілік идеялары мен ғылыми таным-білім негіздерін тарату жолдары арқылы қоғам кемшіліктерін түзетуге, оның талғам-талаптарын, саясатын, тұрмысын өзгертуге күш салды. Ағартушылар қатарында Вольтер, Руссо, Монтескье, Гёрдер, Лессинг, Шиллер, Гёте, Десницкий, Козельский т.б. болды. Олар өз уағыздарын қоғамның барлық топтары мен жіктеріне, әсіресе билік иелеріне бағыштады. Қоғамдағы кертартпа көріністердің бәрі адамдардың надандығынан, олардың өз табиғатын өзі түсінбеуінен деп білді. Ағартушылық шіркеулік идеология ықпалына, діни догматтарға, схоластик ой ағымдарына қарсы болды. Ағартушылар қоғам дамуындағы сананың айқындаушы рөлі туралы түсініктерге ден қойды. Ағартушылық 18 ғасырда әлеуметтік көзқарастардың қалыптасуына едәуір ықпал етті. Шығыс елдерінде бұл ағым біршама өзіндік сипатта өркен жайды.

XVIII ғасырдағы Франция мемлекеті Еуропаның рухани өмірінің негізгі ошағына айналды. Француз халқының философиясында, әдебиетінде, өнерінде және т.б. жаңа леп, соны бағытгар аңғарыла бастады. Осы уақытқа дейін ездерін Францияның қарсыласымыз деп есептеп келген Испания, Германия, Польша, Ресей, тіші Англия сияқты өркениетгі елдер француз мәдениетін мойындауға мәжбүр болды.

Қоғамдық өмірдің қарама-қайшылықтары шиеленіскен Францияда «ағартушылық идеологиясы» 1789—1793 жылдары ұлы француз революциясының, ал одан кейін бүкіл Еуропаны жайлаған реформаторлық қозғалыстың теориялық және рухани алғышарттарына айналды. Дегенмен Францияда да ағартушылық идеялары біртектес болған жоқ, олар реформизмнен бастап, ашық революциялық қимылдарға дейін нағыз эволюцияны басынан кешірді. Егер ағартушылардың аға буынының өкілдері — Монтескье мен Вольтер конституциялық-монархиялық құрылыс орныққан көршілес Англияның үлгісімен феодалдық ағымды біртіндеп буржуазия- ландыру идеясын ұсынса, феодалдық құрылысқа жан-тәнімен қарсы келесі ұрпақтың өкілдері — Д. Дидро, К. Гельвеций, П. Гольбах басқа пікірде болған болатын. Олар помещиктік меншік пен сословиелік артықшылықтарды мүлде жойып, деспоттық өкіметті құлатуға шақырды.

Ағартушылық дәуірі Еуропаның мәдени дамуына үлкен ықпалын тигізді. Ағартушылық идеялары шенеуніктер мен буржуазияның санасында және ойында, әрекетінде берік сақталып қалды. Ағартушылық идеялары Батыс Еуропаның университеттерінің өміріндегі белсенділіктің артуына, неміс мәдениетінің жоғары өрлеуіне ықпалын тигізді.

Ағартушылық ғасырының мәдениеті (XVIII ғасыр)[өңдеу]

XVIII ғасырдағы Еуропалық мәдениет — XVII ғасырдағы мәдениетінің заңды жалғасы болумен қатар, өзінің түрі, мазмұны және мәні жағынан ерекше мәдениет. XVII ғасыр рационализмнің қалыптасу кезеңі болса, ал XVIII ғасыр Ағартушылық ғасырына айналды. Бұл дәуірдің ұлы ағартушы — гуманистері: Вольтер мен Руссо (Франция), Гете мен Шиллер (Германия), Юм (Англия), Ломоносов пен Радищев(Ресей) және т.б. адамзат баласының теңдігін батыл қолдап, құлдық пен деспотизмге қарсы бітіспес күреске шақырды. Қоғамдық сананың жаңа сатыға көтерілуі, протестанизм идеяларының кеңінен таралуы, жаратылыстану ғылымдарының қарқынды дамуы, ғылымға бұрын-соңды болып көрмеген қызығушылықтың пайда болуы және т.б. — осылардың бәрі де жаңа ғасырға тән белгілер еді. XVIII ғасыр құдайға, қоғамға, мемлекетке, тіпті адамның өзіне деген көзқарастар өзгеріп, жаңа арнаға түсті.

XVIII ғасырдағы Франция мемлекеті Еуропаның рухани өмірінің негізгі ошағына айналды. Француз халқының философиясында, әдебиетінде, өнерінде және т.б. жаңа леп, соны бағытгар аңғарыла бастады. Осы уақытқа дейін ездерін Францияның қарсыласымыз деп есептеп келген Испания, Германия, Польша, Ресей, кіші Англия сияқты өркениетгі елдер француз мәдениетін мойындауға мәжбүр болды. Қоғамдық өмірдің қарама-қайшылықтары шиеленіскен Францияда «ағартушылық идеологиясы» 1789—1793 жылдары ұлы француз революциясының, ал одан кейін бүкіл Еуропаны жайлаған реформаторлық қозғалыстың теориялық және рухани алғышарттарына айналды. Шындығын айтсақ, бүгінгі заманның ең өркениетті елдерінің бірі Америка Құрама Штаттары да «ағартушылық идеяларының» негізінде қалыптасып, іргелі мемлекетке айналды.

Франциядағы саяси революция, АҚШ-тағы тәуелсіздік жолындағы күрес және Англиядағы өнеркәсіп төңкерісі Реформация кезеңінен басталып, ұзаққа созылған жалпы Еуропалық дамудың тарихи қорытындысын шығарды. Ол қорытынды — қоғамның жаңа түрі — «өнеркәсіп өркениетінің» қалыптасуы болды. Бұл кезеңде феодалдық қоғам мен шаруашылықтың натуралдық жүйесі ғана емес, сол қоғамға лайықталып қалыптасқан қоғамдық сана да күйзеліске ұшырады. Моральдық кризис қоғамдағы білімді адамдарды да қамтыды. Қоғамда өз орнын таба алмаушылар санының көбеюіне, халықтың қараңғылығы мен сауатсыздығына, халықтың қайыршылығы мен құқықсыздығына, қала люпендерінің азғындауына қарсы тұрар күш — мәдениет болды. Ол қоғамда жасампаздық пен шығармашылық рөл атқарды. Ал мәдениеттің өркендеп дамуы қоғамдық-саяси және әлеуметтік өзгерістерге тікелей байланысты болды. Өндіріс саласында, қоғамның базистік құрылымында мануфактурадан күрделі технологияға көшу, шикізаттың жаңа түрлері мен энергия көздерін игеру және т.б. шаралар жүзеге асырылды. Ғылым саласында, бұрын механика-математика сияқты ғылым салалары үстемдік еткен болса, енді оның қатарына физика, география, биология және т.б. ғылымдар қосылды. Ендігі жерде табиғатта, қоғамда болып жатқан түбегейлі өзгерістер ғалымдар назарынан тыс қалмады. Қоғамдық ғылымдар саласында, әсіресе философия ерекше белсенділік танытты. Философтар қоғамдық өмірге сын көзбен қарап, терең философиялық пайымдаулар жасады. Олардың сынының негізгі объектісі — қоғамдық (мемлекеттік) құрылыс және сол құрылыстың идеологиясы — дін болды. Әлеуметтік қайшылықтар бұрын-соңды болып көрмеген дәрежеде шиеленісіп, таптық қайшылықтар асқынған Францияда дінді (католиктік) сынау радикалдық, атеистік тұрғыдан жүргізілді. ГольЙоганн Себастиан Бахтың пікірінше, дін — барып тұрған өтірік пен сандырақ, сондықтан дінді жоймайынша феодалдардың деспотизмінен құтылып, зорлық-зомбылықты жою мүмкін емес. Ағылшын философы Юм мен неміс философы Канттың көзқарастары мұндай рационализмнен алшақ болғандығына қарамастан, олар да феодалдық идеологияны қатал сынға алды. Олар қоғамдық мораль мен адам тұлғасы діннен тәуелсіз болу керек деп жариялады.

Революция отаны Францияда да Ағартушылық идеялары біртектес болған жоқ, олар реформизмнен (XVIII ғасырдың бірінші жартысы) бастап, ашық революциялық қимылдарға (XVIII ғасырдың 60— 80 жылдарында) дейін нағыз эволюцияны басынан кешірді. Еғер ағартушылардың аға буынының өкілдері — Монтескье мен Вольтер конституциялық-монархиялық құрылыс орныққан көршілес Англияның үлгісімен феодалдық ағымды біртіндеп буржуазия- ландыру идеясын ұсынса, феодалдық құрылысқа жан-тәнімен қарсы келесі ұрпақтың өкілдері — Д. Дидро (1713—1784). К. Гельвеций (1715-1771), П. ГольЙоганн Себастиан Бах (1723-1789) басқаша көңіл-күйде болды. Олар помещиктік меншік пен сословиелік артықшылықтарды мүлде жойып, деспоттық өкіметті құлатуға шақырды.

XVIII ғасырдың ортасына қарай Еуропаның ірі мемлекеттерінде король өкіметі феодалдық үстемдікке қарсы күресте «үшінші сословиены» өзінің одақтасы деп санамады, ал оның есесіне король өкіметі шіркеумен және дворяндармен ынтымақтастығын одан әрі нығайтып, оларды осы бір тарихи кезеңде өзіне одақтас етті. Ескі қоғамның барлық саяси күштері бұрынғы алауыздықтарын уақытша болса да ұмытып, халық толқуларына күресте бірігіп күш көрсетті. Өз халқына қарсы бітіспес соғыс жариялаған абсолютті режимнің тағылық әрекеттері мәдениет саласына да ойысты. Қоғамға жат пиғылда жазылды деп танылған еңбектер отқа жағылды, ал ол еңбектердің авторлары түрмеге қамалды. Бірақ еркіндік пен бостандық рухына қарсы небір сұрқия шаралар қолданылса да, ол өз шарасынан төгіліп жатты. Өйткені, заманның рухы, оның тынысы мәдениет пен өнердің барлық салаларында да кеңінен көрініс тапты. Йоганн Себастиан Бах, Гете, Моцарт, Свифт және т.б. дарын иелері сол бір қилы заманда туындаған творчестволық шабыт иелері болды. Олар өз замандастарымен де, болашақ ұрпақтың өкілдерімен де «Мәңгілік өнер» тілімен тілдесті, олардың шығармаларының халық жүрегінен терең орын тапқаны соншалық, бұл ұлы туындыларды өнердегі қалыптасқан «стильдер» қатарына жатқызуға болмайтын сияқты.

Қосымша 2

Ағартушылық абсолютизм кезеңі

Монархия - бұл диктаторлық пен республиканы тарихи тұрғыдан басқаратын үкімет нысаны. Ол XVIII ғасырға дейін өмір сүрген дерлік өмір сүрді. Мемлекеттер (мысалы, Сан-Марино мен Швейцарияның кейбір кантоны, әрқашан республикалар болған). Көптеген тарихшылар оны тарихи дамудың табиғи кезеңі деп санайды. Кең мағынада, үкімет нысаны монархия деп аталады, оған сәйкес билеушінің күші мұраға қалдырылды. Монархияның тар мағынада егеменді электр шектеулі, мысалы, өкілді органдар (Ресейде Земский соборы, Испанияда Кортес, Францияда мемлекеттер Бас, және т.б.. D.) болып табылатын үкімет тек тұқым қуалайтын нысанын деп аталады. Алайда, тіпті егер абсолютті монархия тәуелсіз қандай да бір ескере жиі кеңесшілер ұсынымдарын тұрғысынан білдірді азаматтардың пікірін, танымал көтерілістерді, сарай төңкеріс және regicides қаупін алуға тура келді. - «абсолюттік монархия» өндіріс Азия режимі үшін, «термині Деспотизм» және феодализм бастап капитализмге көшу кезеңін пайдалануға: марксизм шексіз монархия басқаша әлеуметтік-экономикалық құрылымына байланысты деп аталады.

Агартия дәуірінде бұл үкімет нысаны алғаш рет өзінің идеологиялық күшейтілуін алды. үкімет Бұл нысан ежелгі Рим императоры абсолютті билік тәуелсіз деп тануға, Құдай жаратқанын жоғары органына приписывают теологтар, және рим құқықтанушылар жаққан.

Людовик XIV абсолюттік монархиясының мағынасы «Мемлекеттік мен» деп аударылған.

XIX ғасырдың бойы, француз революциясынан кейін, біртіндеп демократияландыру процесі және монархтың билік шектейтін. Алайда, бұл процесс біркелкі емес, мысалы, Ресей мен Түркияда абсолютті монархия XX ғасырға дейін сақталған.

XVIII ғасырдың екінші жартысында орыс тарихнамасы ағартылған абсолютизм кезеңі деп аталады. Ағарту АБСОЛЮТИЗМА -, оған тән қабылдау және француз ағарту принциптерін билеуші ​​топтарының ашық жариялау өз саясатын анық, дамыту буржуа үрдісі байқалады бетімен мемлекет тарихында кезеңі Вольтер, Дидро, Монтескью, Руссо және басқалар еңбектерінде ұсынылған идеялар . Белсенді абсолютизм бірқатар еуропалық елдерге тән: Австрия, Пруссия, Испания, Дания, Швеция. Ресейде бұл кезең Екатерина II атымен тығыз байланысты.

Антропов Алексей. Кэтрин

Антропов Алексей. Екатерина II

Екатерина II патшалық құрған тұтастай негізгі идеясы - жоғары билік органы нығайту, ол неғұрлым икемді, үйлесімді, орталықтандырылған жасауға тырысып бағытталған мемлекеттік аппараттың жетілдіру. Императрица Екатерина 1762 жылы төңкеріс манифест болғаны жақсы адамгершілік қағидаттарына негізделген емес бетімен электр жамандық екенін жариялады. Барлық мемлекеттік мекемелерге олардың қызметінің шектеулерін көрсететін заңдарға салтанатты уәделер енгізілді.

1649 кодексін түзету әрекеттері ғасырда бүкіл жүргізілді, бұл жұмыс үшін комиссия 1754 және 1761 жылы, мысалы, шақырылған болатын. 1766 жылғы 14 желтоқсанда Екатерина жаңа кодексті әзірлеу жөніндегі Комиссияға депутаттарды шақыру туралы манифест берді. Депутаттар мүлік сайлайды: тақта, Парламент Сенатының, Синод: тектілігін, қалалықтар, шаруалар және жоғары оқу орындарының бастап. Маңызды жаңа сәт сайлаушылардың депутаттарға ұсынуы керек болатын бұйрықтарына айналды. Негізгі тапсырманы Кэтрин өзі жазған, ол заңдар, сот, сауда, білім, қылмыстық және азаматтық заңдар туралы айтқан.

Екатерина II билігінің бұл отандық және сыртқы саясатында екі, негізгі іс-шаралар саны болды, бірақ олар негізінен феодалдық әдістерін өткізілді. рұхани бостандығын манифест ұстанымын растады және жомарт қатысушыларға Төңкеріс сарайы берді Екатерина II, оның патшалығының, бастады. Ақпан 1764 жылы (зайырлы, негізінен жер, мемлекеттік мүлікті Шіркеу шағымдануға) шіркеу жер зайырлы мемлекет жүргізілді. Нәтижесінде, шіркеу миллионнан астам Шаруалар өспей және арнайы тақтасын басқару болды - экономика колледжі. Шаруалар үшін Баршина қаржы тапшылығына ауыстырылды. Оларға ғибадатханалар пайда болғанда, олар жердің басым көпшілігі өтіп кетті. 1765 жылы Крепостная пайдасына Сонымен қатар ол әміршілерге шоғырландыру үшін фермерлер әртүрлі санаттары бойынша олардың тәркіленді барлық жерлерін қамтамасыз жарлық шығарды. 1767 жылдың тамыз айында Екатерина II кредельдік өмір туралы ең қатал жарлық шығарған. Осы қаулыға сәйкес шаруаның жер иесiне кез келген шағымы ауыр мемлекеттiк қылмыс деп жарияланды.

Сонымен бірге Екатерина билігі тарихта «ағартылған абсолютизм» ғасыры ретінде кездейсоқ түсіп кетпеді. Императрица маневр жасау саясатын кеңінен қолданады. Ресейлік ресейшіл саясатты жасыру үшін, ол батыс еуропалық ағартушылардың саяси, экономикалық және философиялық тұжырымдамаларын қолданады, уақытты ең жарқын ғалымдармен хат жазады. Бұл оның ағартушылық және адамгершілік монархы ретіндегі пікірін тудырды.

http://biofile.ru/his/24838.html

Сарайлар мен парктер

Мемлекеттік «Царское» (мемлекеттік мұражайы «мемлекеттік Царское») Мұражай-қорық - әлемдік сәулет және ландшафтық өнер XVIII көрнекті ескерткіші - ХХ ғ. Дарынды сәулетшілердің, мүсіншілердің, суретшілердің, бақшалардың шеберлерінің, инженерлердің керемет топтамасы орыс князьлерінің амбициялық жоспарларын жасады. Царское селосында толық көркем стильдер түрлі ұсынады: классикалық, орыс барокко-Рококо (Растрелли) және одан кейінгі стилистикалық бағыттары XIX - ХХ ғасырдың (Кэмерон, Г. Кваренги, Стас және басқалар.). Питер I-тен басталатын барлық патшалықтар бұл жерде өз іздерін қалдырды.

Бүкіл ансамбльдің композициялық ядросының рөлін ресейлік барокко стиліндегі керемет құрылыс - Екатерина сарайы ойнайды. Сарайдың салтанатты залы және салтанатты залдардың «алтын люкс», соның ішінде әлемге әйгілі «Амбер» бөлмесі, безендіру сәнімен таң қалдырады. Мұнда келіп, сіз Элизабетан мен Катриннің дәуірін сезінесіз, ішінара - император Александр I дәуірінде сіз қолданбалы өнердің сирек кездесетін заттарын көресіз.

Классиканың әлемдік архитектурасының ең жақсы мысалдарының бірі - Александр сарайы. J. Quarenghi мен Александр I құрған салтанатты бөлмелер ашық, сіз оларды сарайдың керемет орталық колоннада арқылы өтуге болады. Император Николай ІІ және оның әйелі Александра бөлмелерінде арқылы тур заманауи стильде безендірілген императордың кеңсесінің алдында қараңыз, соңғы Романовтар көркемдік талғамын танысуға мүмкіндік береді.

зәулім сарайлары мен мәрмәр ескерткіштер саябақтар бірегей сипатта беріп көптеген павильондар, көпірлер, экзотикалық өсімдіктер: бір жүз сәулет құрылымдардың орналасқан 300 га жалпы ауданы Екатерина мен Александр Саябақтар аумағында.

Янтарь.Панорамаға Екатеринский сарайын қараңыз

http://tzar.ru/museums/palaces