Отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі. Құқық негіздері, 9 сынып, дидактикалық материал.

10.02.2023

Сабақ тақырыбы:

Отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі қандай?

Сабақ мақсаты:

Отбасы мүшелерінің құқықтары мен міндеттерін анықтау

Жетістік

критерииі:

Ерлі-зайыптылардың құқықтары мен міндеттерін ажыратады

Отбасының әр мүшесінің құқықтары мен міндеттерін сәйкестендіреді

Проблемалық жағдаяттың шешімін шығарады, баға береді

Отбасы дегеніміз – бұл некеден, туыстықтан, бала асырап алудан немесе балаларды тәрбиелеуге алудың өзге де нысандарынан туындайтын және отбасылық қатынастарды нығайту мен дамытуға септігін тигізетін, мүліктік және мүлікке қатысты емес жекебастың құқықтарымен байланысқан адамдар тобы.

Адам баласы қасиетті борыштарын үлкендерге құрмет, кішілерге мейірімділік, сондай-ақ адамгершілік және отансүю сезімдерін отбасында үйренеді. Отбасы-сүйіспеншіліктің, инабаттылықтың бастау бұлағы. Ер мен әйел-отбасының екі іргетасы.

Адам баласы мұқтаж болған рақатты, шын сүйіспеншілікті, мейірбандық сезімдерін ананың құшағында , әкенің қара шаңырағында табады. Оның құрамындағы отбасы мүшелері өз құқықтары мен міндеттерін түсін біліп, дұрыс әркет етсе отбасында бақыт пен шаттық орнайды.

А. Назарларыңыздағы суреттерде көрсетілген бейнелер, ситуацияларды сипаттамасымен бірге мазмұнына сәйкестендіріп орналастырыңыз:

Білім Балалар Қамсыздандыру Тәрбиелеу

Көмек Баршылық Ата –ана

Неге осылай орналастырдыңыз түсіктеме жазыңыз

В.Кейс стадиде көрсетілген ситуацияны заңдық талдаудың негізінде ортақ шешім қабылдаңыздар:

Кейс стади №1

Алматы қаласының тұрғыны әскери-медициналық Академияның курсанты Николай Шмидт эстрада цирк-колледжінің 4 курс студенті Ксения Лазеровамен некеге тұрады.

Ашық та ақжарқын мінезді Ксения күйеуге шыққаннан кейін де өз уақытының басым бөлігін өзінің бұрынғы достарымен өткізіп жүреді.Ксения өзінің достары өткізетін бірде-бір кештер мен отырыстарды жібермей, барлық кезде Николайсыз өзі ғана барып тұрады. Әрине, Ксенияның бұл қылығы күйеуіне ұнамайтын, сондықтан да ол бір күні әйелінен бұл "жүгенсіздікті" дереу тоқтатуды талап етеді.Алайда Ксения күйеуімен келіспейді, оның ойынша күйеуі оның бостандығына шек қоюға құқығы жоқ деп санады. Николайдың пікірі бойынша Ксения оның әйелі болғандықтан ол қыдыруға немесе демалуға барлық уақытта онымен бірге баруы керек деп түсіндірді.

Бұл дауда кімдікі дұрыс?

Ерлі-зайыптылардың пікірлеріне құқықтық тұрғыдан баға беріңіздер.

Сіздердің шешімдеріңіз:

ҚР «Неке және Отбасы заңы»

33-бап.

1. Ерлi-зайыптылар некеде тұрған (ерлі-зайыпты болған) кезінде жинаған мүлiк олардың бiрлескен ортақ меншiгi болып табылады.

35-бап.

1) некеге отыруға (ерлі-зайыпты болуға) дейiн ерлi-зайыптылардың әрқайсысына тиесiлi болған мүлiк;

2) ерлi-зайыптылардың некеде тұрған кезеңiнде мұрагерлiк тәртiбiмен немесе өзге де өтеусіз мәмiлелер бойынша сыйға алған мүлкi; 3) некеде тұрған кезеңінде ерлi-зайыптылардың ортақ қаражаты есебiнен сатып алынса да, қымбат заттар мен басқа да сән-салтанат заттарын қоспағанда, жеке пайдаланатын заттары ерлi-зайыптылардың әрқайсысының меншiгi болып табылады.138-бап.

1. Ата-аналар өздерінің кәмелетке толмаған балаларын күтіп-бағуға міндетті.

139-бап.

1. Алимент төлеу туралы келісім болмаған кезде сот кәмелетке толмаған балаларға олардың ата-аналарынан алиментті ай сайын мынадай мөлшерде: бір балаға - ата-анасы табысының және (немесе) өзге де кірісінің - төрттен бір бөлігін; екі балаға - үштен бір бөлігін; үш және одан да көп балаға тең жартысын өндіріп алады

құқылы.

145-бап.

1.Ата-анасының ауыр науқастануы, мертігуі, оны бөгде адамның бағып-күткені үшін ақы төлеу қажеттігі болған кезде сот кәмелетке толған балаларын осы шығыстарды көтеруге тартуы мүмкін.

153-бап. Немерелердің атасы мен әжесін күтіп-бағу міндеті

2. Өздерінің кәмелетке толған еңбекке жарамды балаларынан немесе жұбайынан (бұрынғы жұбайынан) күтіп-бағу қаражатын алу мүмкін болмаған жағдайда, көмекке мұқтаж, еңбекке жарамсыз атасы мен әжесі өздерінің алимент төлеуге қажетті қаражаты бар еңбекке жарамды кәмелетке толған немерелерінен сот тәртібімен алимент талап етуге құқылы.

ҚР заңдарына сүйене отырып, дауларды шешіп көріңдер:

А мен В некесін бұзу және ортақ мүлікті бөлу жөніндегі талаппен сотқа шағымданады. Сот отырысында жауапкер бөлінуге жататын заттардың қатарында бейнемагнитафон, жұмсақ жиһаз, кілем және т.б. А-ның ата - анасы тойға сыйлаған мүліктердің көрсетілмегенін айтады. Сот аталған заттардың той күні екеуіне тарту етілгенін анықтаған.

Азамат В әйелімен ажырасқан бері өзінің кәмелетке толмаған қызына алимент төлеп отырды. Бірнеше жылдан соң, қызы кәмелет жасқа толып, колледжді аяқтап, жұмысқа тұрғаннан кейін әкесі қызынан материалдық көмекті сұрайды. Бірақ қызы оған қарсылық білдіреді. Қызының айтуы бойынша, әкесі шешесімен ажырасып, жеке тұрған және оған тәрбие беруде қатысқан жоқ.

3. Соттың шешімі бойынша азамат Р тиісінше қартайған әкесіне алимент төлеуі тиіс, оған қоса қартайған және ауырып жүрген әкесіне қарайтын күтушінің жұмысына ақы төлеуге міндетті. Бұл шешім әділетті ме?