Ағартушылық дәуірдің қандай идеялары еуропалық монархтардың қызметінде көрініс тапты? Дүние жүзі тарихы, 7 сынып, қосымша материал.

МҰҒАЛІМГЕ АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ

 8 СЫНЫП, 4.3 САБАҒЫ

III бөлім: Ағартушылық идеяларының таралуы

Сабақтың тақырыбы: Ағартушылық дәуірдің қандай идеялары еуропалық монархтардың қызметінде көрініс тапты?

Оқу мақсаттары:

7.2.1.1 - қоғамда дін рөлінің шектелуіне байланысты адамдар өмірінде орын алған өзгерістерді анықтау;

7.2.3.2 - Ағартушылық дәуір идеяларының қоғамдық дамуға ықпалын анықтау Тарихи концепт: себеп пен салдар

Дифференциалданған тапсырмалар

 1-тапсырма. Көпшілік оқушылар үшін

 «Ағартушылар және олардың идеялары» атты кестесінің мазмұнын қарастырып, төмендегі тапсырмаларды орындаңдар.

•  Кестенің мазмұнын қолданып, қажетті сөздерді және даталарды жазыңыз:

 Ағартушылық дәуірі еуропалық тарихта ____ ғасырдың екінші жартысында басталып және ____ ғасырдың соңында аяқталған кезең.

 Ағартушылық идеяларының негізін қалаушысы - ағылшын философы _________________, ол азаматтық қоғам идеясын және заңның үстемдігін алғашқы болып айқындады. Дж.Локктын пайымдауынша, адамдар өз еріктерімен мемлекеттің құрылуына негізделген, оларды қорғауды қамтамасыз ететін әлеуметтік келісім шартты жасауға міндетті деп есептеді. ________________ келісімнің тұжырымдамасы ағылшын ағартушылары жетекшілері әзірлеген қоғам теориясының негізі болып табылады.

 Бұл қозғалыс ___________ бастап ____________ дейін таралды, ____________ және басқа еуропалық елдерді де қамтыды. XVIII ғасырда білім беру, ағартушылық қозғалыстың орталығы ____________ болады.

 Ағартушылар ________________ тәртіптеріне қарсы және мемлекеттің, қоғамның өміріне _________ ықпалына қарсы болды. Олар __________ заңдарын білуді __________, ағарту іспен айналысуға шақырды. Ағартушылық идеялары Еуропадағы ____________ және ______________ Америкадағы революцияларының негізі болды.

•  Сіз қалай ойлайсыңдар, жаңа тарих кезеңінде қандай адамдарды ағартушылар деп атаған?

 _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 3) Сіздің ойыңызша, жаңа кезеңде халықтың қандай сатылары ағартушылықтардың идеялары мен ғылыми туындыларын қуанышпен қарсы алды? Неліктен?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

  2-тапсырма. Көпшілік оқушылар үшін

Викторина «Кім жақсы біледі?»

• Ағартушылардың идеяларына қандай әлеуметтік салаларына әсер етті? (қоғамның барлық салаларына).
• Ағартушылардың идеяларының сипаты қандай болды? (саяси сипатта).
• Джон Локктің және Монтескьенің идеяларының ұқсастығы неде? (биліктің бөліну теориясымен ұқсас).
• Жан-Жак Руссо адамзаттың барлық қайғы-қасіретінің себебі неде деп түсіндірді? (жеке меншіктің пайда болуымен).
• Неліктен ағартушылар ақылдылық заңдарына сәйкес әлемді қайта құруға тырысты? (ағартушылар қоғамда қалыптасқан тәртіптерге қарсы шығып, оларға мінсіз қоғам үлгісін - «Ақыл-парасат патшалығын» қарсы қойды).
• Неліктен ағартушылар білім беру саласынна соншалықты мән берді? (Олар қоғамның барлық келеңсіздік жағдаларын сауатсыздықтың нәтижесі деп санады, олар қоғамға білімді азаматтар қажет деп есептеді).
• Сендер ағартушылардың қай көзқарастарының орындалулары мүмкін емес деп ойлайсыңдар? (Адамдардың теңдігін қамтамасыз ету мүмкін емес, себебі адамдар әр түрлі, олардың қабілеттері мен мүмкіндіктері де әр түрлі болып табылады).
• Сендер ағартушылардың қандай идеяларымен толығымен келісесіңдер?
• Біздің еліміз үшін бүгінгі таңда ағартушылардың қандай идеялары өзекті деп ойлайсыңдар? (құқықтың мемлекетті құру, барлық азаматтардың заң үстемдігін құрметтеуі).
• Осы сұрақтардың жауаптарының негізінде ағартушылар мен олардың қызметі туралы қандай қорытынды жасай аласыңдар?

№9-сұраққа жауабы:

 Ағартушылық идеялар қоғамдық өмірдің барлық салаларына: экономикалық, саяси, әлеуметтік және рухани жағынан әсер етті. Олар саяси сипатта болды, өйткені олардың негізгі мазмұны – қоғамда қалыптасқан тәртіптің сынау және оған қарсы «Ақыл-парасат патшалығы» деп аталатын мінсіз қоғамның үлгісін қойды.

 Ағартушылар заңсыздық пен билікті асыра пайдаланумен, діни фанатизмге және төзімсіздікке қарсы күресті, ағартушылықтың дамуы қоғамды өзгертіп, зұлымдықты жояды деп санады.