Т. Морганның хромосомалық теориясы. Биология, 10 сынып, дидактикалық материал.

• вариант
• Жүп аллелді белгілерді анықтаңыз
• Тұқымның сары түсі және гүлдің сары түсі
• Тұқымның жасыл түсі және тұқымның әжімді беті
• Тұқымның сары түсі және тұқымның жасыл түсі
• Тұқымның жасыл түсі және тұқымның тегіс беткі
• Анықтаңыз, жүнінің түсі ақ көжек неше түрлі гамета түзе алады егер ақ түсті белгі – рецесивті болса

• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт

• Жүнінің түсі қара қоянда генотиптің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз, егер қара түс ақ түске қарағанда басым болса
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт

• Адамның генетикасын зерделеу, ол тұқымқуалайтын белгілерді зерттейтін әдіс, аталады
• Генеалогиялық
• Егіздік
• Гибридологиялық
• Биохимиялық

• Аллель емес гендердің (Менделдің үшінші заңы) тәуелсіз тұқымқуалау туралы заңына сәйкес екінші буданда ұрпақ мынадай фенотипке сандық қатынасында бөлінеді
• 1:2:1
• 3:1
• 9:3:3:1
• 12:4
• Бірінші ұрпақ гибридтерінің біртұтастық туралы заңы (Менделдің алғашқы заңы) мынадай будандастыруды сипаттайды

A.Өсімдікте және бактерияларды

B.Дигибридті

C.Саңырауқұлақ және бактериялар

D.Моногибридті

• Белгілердің қандай тұқымқуалау түріне сәйкес генотиптің және фенотиптің ажырауы мынадай қатырасқа ие болады 1:2:1
• Толық домининантылық
• Толық емес доминантылық
• Тіркесіп
• Гендердің әсерлесуі
• Егер организмнің генотипінде бір аллелдің балама белгілері болса, онда мұндай организм аталады

A.Гомозиготалы

B.Гетерозиготалы

C.Рецессивті

D.Доминантты

• Толық доминанттылық кешінде ағзада мынадай ген көрінеді
• Доминанты
• Рецессивті
• Жыныспен тіркескен
• Аллелді емес
• Генетикада екі түрлі ағзаларды будандастырған ұрпақ көбінесе аталады
• Доминанты
• Гомозиготалы
• Гибридті
• Рецессивті
• Оң резус-факторы бар нәресте дүниеге келу ықтималдығын анықтаңыз (доминанты белгі), егер оның анасында теріс резус-фактор, ал әкесінде оң резус-фактор (гомозиготалы) болса.

А. 0%

В. 25%

С. 50%

D.100%

• Мендель тапқан бірінші ұрпақ гибридтерінің біркелкі заңын көрсету үшін ата-аналық жануарлардың қандай генотиптерін таңдауға болады?
• Аа, аа
• АА, аа
• Аа, Аа
• АА, Аа
• Ата-ананың генотиптерін анықтаңыз, егер жұп қара (доминантты белгі) және жүнінің түсі ақ теңіз шошқаларын шағылыстырған кезде бүкіл ұрпақ қара болу үшін.
• АА, аа
• Аа, Аа
• Аа, аа
• АА, АА
• Ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз, егер бірінші ұрпақтың қызанақ өсімдіктерін шағылыстыру нәтижесінде өсімдіктердің 75% ұрпағы қызыл түсіне ие болса (доминантты белгі)
• АА, аа
• Аа, Аа
• Аа, аа
• аа, аа
• Тұқымның сары түсі жасыл үстінен басым болса, тегіс әжім бетіден басым болса, аавв генотипіне ие болса, ағзаның фенотипін анықтаңыз.
• Сары әжімді тұқым
• Сары тегіс тұқым
• Жасыл әжімді тұқым
• Жасыл тегіс тұқым
• Толық емес басымдылықта бірінші ұрпақ біркелкі болады егер ата-аналар мынадай генотипке ие болса.
• АА, аа
• Аа, аа
• Аа, Аа
• Аа, АА
• Егер аққұба шашты (рецессивтік белгілер) ата-аналар некеге тұрса, балалардың ықтимал генотиптерін анықтаңыз.
• Аа
• аа
• Аа, АА
• АА

• Ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз, егер бірінші ұрпақ қызанақ өсімдіктерін шағылыстыру нәтижесінде өсімдіктердің 100% ұрпағы қызыл түсіне ие болса (доминантты белгі)
• АА, аа
• Аа, Аа
• Аа, аа
• аа, аа

• Денесінің сұр түсі және қалыпты қанаттары (доминантты белгілер) бар дрозофила шыбынының генотипін анықтау үшін қандай фенотипі бар дрозофиламен шағылыстыру керек.
• Сұр дене, қысқарған қанаттымен
• Қара дене, қысқарған қанаттымен
• Қара дене, қалыпты қанаттымен
• Сұр дене, қалыпты қанаттымен

• Егер ата-анасынының біреуі тегіс жүнді ал екіншісі сабалақ жүнді (сабалақ жүнді тегіс жүндіге қарағанда доминантты) генотипке ие болса, онда оларды шағылыстыру нәтижесінде тегіс жүнді теңіз шошқалар пайда болу ықтималдығы қандай?
• 100%
• 75%
• 50%
• 0%
• Асқабақ өсімдіктерінің генотиптерін анықтаңыз, егер ұрпақтың дискі тәріздес жемістермен (доминантты белгі) 9 өсімдікті ал дөңгелек тәріздес жемістермен 3 өсімдікті алсақ
• Аа и АА
• Аа и Аа
• АА и аа
• АА и Аа
• Ақ түсті және қысқа жүнді теңіз шошқасының генотипінің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз, егер екеуі де рецессивті белгі болса
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт

2. вариант

• Жүп аллелді белгілерді анықтаңыз

А. Көздерінің қызыл түсі және дамымаған қанат

В. Көздерінің қоңыр түсі және дамымаған қанат

С. Денелерінің сұр түсі және көздерінің қызыл түсі

D. Денелерінің қара түсі және денелерінің сұр түсі

• Қызыл түс ақ түске қарағанда доминантты, қызғылт түсті гүлдермен бұршақ, қанша гаметалар түрін шығаратынын анықтаңыз
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт

• Тәуелсіз тұқымқуалау заңы (Менделдің үшінші заңы) шағылысудың мынадай түрін сипаттайды

A.Өсімдікте және бактерияларды

B.Дигибридті

C.Саңырауқұлақ және бактериялар

D.Моногибридті

• Бірінші ұрпақ гибридтерінің біртұтастық туралы заңы (Менделдің алғашқы заңы) мынадай белгілердің көрінуін сипаттайды –
• Толық доминанты
• Рецессивті
• Жыныспен тіркескен
• Аллелді емес

• Егер организмнің генотипінде бір аллелдің бірдей белгілері болса, онда мұндай организм аталады

A.Гомозиготалы

B.Гетерозиготалы

C.Рецессивті

D.Доминантты

• Екі гетерозиготалы организмнің моногибридті будандастырудан алынған (толық емес доминанттылық) фенотиптің барлық ықтимал нұсқауларын анықтаңыз
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт
• Екі гетерозиготалы организмнің моногибридті будандастырудан алынған (толық доминанттылық) фенотиптің барлық ықтимал нұсқауларын анықтаңыз
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт
• Мендель алғаш рет генетикалық зерттеу әдісін тауып және қолданды
• Генеалогиялық
• Егіздік
• Гибридологиялық
• Биохимиялық
• Адамда бұйра шаш тiк шашқа қарағанда доминантты. Жанұяда үш бала бар: тiк шаштi қыз бала және екi ұл - бiреуi тiк шашты, екiншiсi бұйра шашты. Балалардың шешесi бұйра шашты, ал әкесi тiк шашты. Ата-анасының генотипiн анықта

A. Екеуi де гетерозиготалы.

B. Шешесi - гетерозиготалы, әкесi - гомозиготалы рецессивтi.

C. Екеуiде гомозиготалы доминантты.

D. Екеуiде гомозиготалы рецессивтi.

• Егер ұрпақта фенотиптiк кластардың ажырауының сандық қатынасы 3:1-ге тең болса, ата-аналарының генотипi туралы не деп айтуға болады:

A. Екеуi де моногомозиготалы.

B. Екеуi де моногетерозиготалы.

C. Екеуi де гомозиготалы рецессивтi.

D. Екеуi де гомозиготалы доминантты.

• Ұрпақта фенотиптiк кластардың ажырауының санды·қатынасы 9 : 3 : 3 : 1-ге тең болса, ата-аналарының генотипi туралы не айтуға болады:

A. А ген бойынша гомозиготалы.

B. А жєне В гендерi бойынша гетерозиготалы.

C. В ген бойынша гетерозиготалы.

D. А ген бойынша гомозиготалы.

• Г. Мендельдің бірінші ұрпақтың біркелкілік заңын көру үшін, ата-аралар генотипінің қандай түрiн пайдаланды?
• АА, аа
• Аа, аа
• Аа, Аа
• АА, АА
• Ата-ананың генотиптерін анықтаңыз, егер жұп қара (доминантты белгі) және жүнінің түсі ақ теңіз шошқаларын шағылыстырған кезде бүкіл ұрпақ қаражәне ақ болу үшін
• АА, аа
• Аа, Аа
• Аа, аа
• АА, АА
• Ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз, егер бірінші ұрпақ қызанақ өсімдіктерін шағылыстыру нәтижесінде өсімдіктердің 50% ұрпағы қызыл (доминантты белгі) түсіті болса, ал 50% саты түсті болған.
• АА, аа
• Аа, Аа
• Аа, аа
• аа, аа
• Толық емес басымдылықта бірінші ұрпақ біркелкі болады егер ата-аналар мынадай генотипке ие болса.
• АА, аа
• Аа. Аа
• Аа, Аа
• Аа, АА
• Қандай будандастыруда ұрпақта фенотиптiк ажыраудың сандық қатынасы 1 : 1-ге тењ болады:

A. Тригибридтi.

B. Талдаушы.

C. Дигибридтi.

D. Моногибридтi толық емес басымды

• AaBB x aabb өсiмдiктерiн будандастырғанда ұрпақтағы фенотиптiк ажыраудың сандық·қатынасы қандай болады (гендер аутосомада орналасқан, тєуелсiз тұқым қуалайды):

A. 3 : 1.

B. 1 : 1.

C. 9 : 3 : 3 : 1.

D. 1 : 1 : 1 : 1.

• Екі гетерозиготалы ағзаны шағылыстыру кезінде, егер олар екі жұп белгілер бойынша ерекшеленсе, онда мынадай фенотиптің бөлінуі байқалады
• 1:1
• 2:1
• 1:2:1
• 9:3:3:1
• Егер аққұба шашты (рецессивтік белгілер) бала дүниеге келсе қара шашты ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз.
• Аа, Аа
• АА, АА
• Аа, АА
• Аа, аа
• Егер аққұба шашты әйел (рецессивтік белгі) және қара шашты ер адам (бұл белгі үшін гомозиготалы) некеге тұрса, балалардың ықтимал генотиптерін анықтаңыз.
• Аа, аа
• аа
• Аа
• АА, аа

• Егер ата-анасынының біреуі тегіс жүнді ал екіншісі сабалақ жүнді (сабалақ жүнді тегіс жүндіге қарағанда доминантты) гомозиготалы генотипке ие болса, онда оларды шағылыстыру нәтижесінде тегіс жүнді теңіз шошқалар пайда болу ықтималдығы қандай?
• 100%
• 75%
• 50%
• 0%
• Қара түсті және қысқа жүнді теңіз шошқасының генотипінің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз, егер қара түс доминанты болса, ал қысқа жүнді рецессивті белгі болса.
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт
• Вариант
• Ата-ананың генотиптерін анықтаңыз, егер жұп теңіз шошқаларын шағылыстырған кезде бүкіл ұрпақ ақ (рецессивті белгі) болып шықса.
• АА, аа
• аа, аа
• Аа, аа
• Аа, АА
• Әртүрлі фенотиптік ұрпақтардың үш топтарын (толық емес доминанттылық) алу үшін түнгі сұлу гүлінің қандай генотиптерін алу керек?
• АА, аа
• Аа, аа
• Аа, АА
• Аа, Аа
• Г. Мендель тєжiрибелерiнде будандастыруға алынған екi жұп белгi мына төмендегiлердiң қайсысы:
• Сары және жасыл түстi дән.
• Сары түстi тегiс дән
• Жасыл түстi бұдырлы дән
• Жасыл түстi тегiс дән
• Екі гетерозиготалы ағзаны шағылыстырған кезде генотип және фенотип бойынша бөліну сәйкес келеді.

А. Толық домининантылық

B. Толық емес доминантылық

C. Тіркесіп

D. Гендердің әсерлесуі

• Екі гетерозиготалы ағзаны шағылыстыру кезінде, егер олар екі жұп белгілер бойынша ерекшеленсе, онда мынадай фенотиптің бөлінуі байқалады
• 1:1
• 2:1
• 1:2:1
• 9:3:3:1
• Әдетте ата-аналық жануарлардан алынған организмнің тұқымқуалаушылық белгілерінің жиынтығы аталады
• Фенотип
• Генотип
• Ген
• Аллель
• F₁ будандың ұрпағын алу үшiн Г. Мендель тозаңдандырудың қандай түрiн пайдаланды:
• Айқас
• Өздiгiнен
• Жел арқылы
• Табиғи
• Жүп аллелді белгілерді анықтаңыз
• Тұқымның сары түсі және гүлдің сары түсі
• Тұқымның жасыл түсі және тұқымның әжімделген беті
• Тұқымның сары түсі және тұқымның жасыл түсі
• Тұқымның жасыл түсі және тұқымның тегіс беті
• Қара түсті жүн ақ түстіге қарағанда басым, жүнінің түстері қара қоян генотипінің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз.
•  
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт
• Мыналардың қайсысы тригетерозиготалы особьқа жатады:

A. AaBBDd.

B. AaBbDD.

C. AaBbDd.

D. AABbdd.

• Ақ және сары жемістердің тең санын алу үшін асқабақ өсімдіктерінің қандай генотиптерін шағылыстыру керек екенін анықтаңыз (ақ түс сары түстен басым болады)
• Аа, Аа
• Аа, аа
• АА, АА
• АА, аа
• Гетерозиготалы ағзаны рецессивтік гомозиготалысымен шағылыстырған кезде ұрпақтардағы гомозиготтардың үлесі қанша пайыз болады?
• 0%
• 25%
• 50%
• 100%

• Теріс резус-факторы бар нәресте дүниеге келу ықтималдығын анықтаңыз (доминанты белгі), егер оның анасында теріс резус-фактор, ал әкесінде оң резус-фактор (гомозиготалы) болса.
• 0%
• 25%
• 50%
• 100%
• Ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз, егер бірінші ұрпақ қызанақ өсімдіктерін шағылыстыру нәтижесінде өсімдіктердің 100% ұрпағы қызыл түсіне ие болса (доминантты белгі)

А. АА, аа

В. Аа, Аа

С. Аа, аа

D.аа, аа

• F₁ буданы фенотипi бойынша ата-анасының екеуiне де ұқсас болмаса, бұл мыналардың·қайсысына жатады:

A. Толық басымдылық жағдайы.

B. Гендер тєуелсiз тұқым қуалаған жағдайда.

C. Толық емес басымдылық жағдайы.

D. Гендер тiркесiп тұқым қуалаған жағдайда

• Егер ата-анасынының біреуі тегіс жүнді ал екіншісі сабалақ жүнді (сабалақ жүнді тегіс жүндіге қарағанда доминантты) генотипке ие болса, онда оларды шағылыстыру нәтижесінде тегіс жүнді теңіз шошқалар пайда болу ықтималдығы қандай?

A.100%

B.75%

C.50%

D.0%

• Қара түсті және қысқа жүнді теңіз шошқасының генотипінің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз, егер қара түс доминанты болса, ал қысқа жүнді рецессивті белгі болса.

A.Бір

B.Екі

C.Үш

D.Төрт

• Екі гетерозиготалы ағзаны шағылыстыру кезінде, егер олар екі жұп белгілер бойынша ерекшеленсе, онда мынадай фенотиптің бөлінуі байқалады

A.1:1

B.2:1

C.1:2:1

D.9:3:3:1

• Талдаушы шағылыстырудың мысалы болып табылады.
• АА, АА
• Аа, АА
• Аа, Аа
• Аа, аа

• Моногибридтiк будандастыруда толық емес басымдылық жағдайында F₂-де фенотиптiк кластардың ажырауының сандық қатынасы қандай болады:
• 13 : 3
• 9 : 3 : 4
• 3 : 1
• 1 : 2 : 1
• Қара түсті және қысқа жүнді теңіз шошқасының генотипінің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз, егер екі белгі доминанты болса
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт

• Егер аққұба шашты (рецессивтік белгілер) ата-аналар некеге тұрса, балалардың ықтимал генотиптерін анықтаңыз.

A.Аа

B.аа

C.Аа, АА

D.АА

Вариант 4

• AaBB x aabb өсiмдiктерiн будандастырғанда ұрпақтағы фенотиптiк ажыраудың сандық·қатынасы қандай болады (гендер аутосомада орналасқан, тєуелсiз тұқым қуалайды):
•  3 : 1.
•  1 : 1
•  9 : 3 : 3 : 1.
•  1 : 1 : 1 : 1
• F₁ буданы мына будандастырулардың қайсысында гаметалардың 8 типiн түзедi:
• Моногибридтiк
• Дигибридтiк
• Тригибридтiк
• Тетрагибридтiк
• Жұп аллелді белгілерді анықтаңыз

А. Көздерінің қызыл түсі және дамымаған қанат

В. Көздерінің қоңыр түсі және дамымаған қанат

С. Денелерінің сұр түсі және көздерінің қызыл түсі

D. Денелерінің қара түсі және денелерінің сұр түсі

• Толық доминантты фенотипке қарай ағзаның генотипін дәл анықтауға болады
• Гетерозиготалыны
• Дигетерозиготалыны
• Доминанты гомозиготалыны
• Рецессивті гомозиготалыны
• Ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз, егер бірінші ұрпақ қызанақ өсімдіктерін шағылыстыру нәтижесінде өсімдіктердің 100% ұрпағы қызыл түсіне ие болса (доминантты белгі)

А. АА, аа

В. Аа, Аа

С. Аа, аа

• D.аа, аа
• Генетиканың қандай заңы екі гетерозиготалы ағза шағылысқан кезде фенотипте 1: 2: 1 сандық қатынасында гибридтердің пайда болуын түсіндіреді?

A. Толық басымдылық жағдайы.

B. Гендер тєуелсiз тұқым қуалаған жағдайда.

C. Толық емес басымдылық жағдайы.

D. Гендер тiркесiп тұқым қуалаған жағдайда

• Бірінші ұрпақтың гибридтерінің біртектілігі туралы ереже кай кезде көрінеді
• Өсімдіктерді тозаңдандыру кезінде
• Гетерозисте
• Полиплоидияда
• Моногибридті будантастыруда
• Асқабақ өсімдіктерінің генотиптерін анықтаңыз, егер ұрпақтың дискі тәріздес жемістермен (доминантты белгі) 9 өсімдікті ал дөңгелек тәріздес жемістермен 3 өсімдікті алсақ

A.Аа и АА

B.Аа и Аа

C.АА и аа

D.АА и Аа

• Егер ата-анасынының біреуі тегіс жүнді ал екіншісі сабалақ жүнді (сабалақ жүнді тегіс жүндіге қарағанда доминантты) генотипке ие болса, онда оларды шағылыстыру нәтижесінде тегіс жүнді теңіз шошқалар пайда болу ықтималдығы қандай?
• 25%
• 50%
• 75%
• 100%
• Қызыл түс ақ түске қарағанда доминантты, қызғылт түсті гүлдермен бұршақ, қанша гаметалар түрін шығаратынын анықтаңыз
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт
• Мына ата-аналардың қайсысында қаны IY топқа (AB) жататыњ бала туады:

A. AA x AO.

B. AA x BO.

C. BB x OO.

D. AB x OO.

•  
• Екі гетерозиготалы ағзаны шағылыстыру кезінде, егер олар екі жұп белгілер бойынша ерекшеленсе, онда мынадай фенотиптің бөлінуі байқалады

A.1:1

B.2:1

C.1:2:1

D.9:3:3:1

• Екі гетерозиготалы ағзаны шағылыстыру кезінде, егер олар бір жұп белгілер бойынша ерекшеленсе, онда мынадай фенотиптің бөлінуі байқалады

A.1:1

B.2:1

C.1:2:1

D.9:3:3:1

• Егер аққұба шашты (рецессивтік белгілер) ата-аналар некеге тұрса, балалардың ықтимал генотиптерін анықтаңыз.
• Аа
• аа
• Аа, АА
• АА
• Қызыл түс ақ түске қарағанда доминантты, қызғылт түсті гүлдермен бұршақ, қанша гаметалар түрін шығаратынын анықтаңыз
• Бір
• Екі
• Үш
• Төрт

• Ата-аналардың генотиптерін анықтаңыз, егер бірінші ұрпақ қызанақ өсімдіктерін шағылыстыру нәтижесінде өсімдіктердің 75% ұрпағы қызыл түсіне ие болса (доминантты белгі)
• АА, аа
• Аа, Аа
• Аа, аа
• аа, аа

• Егер ата-анасынының біреуі тегіс жүнді ал екіншісі сабалақ жүнді (сабалақ жүнді тегіс жүндіге қарағанда доминантты) гомозиготалы генотипке ие болса, онда оларды шағылыстыру нәтижесінде тегіс жүнді теңіз шошқалар пайда болу ықтималдығы қандай?

А.100%

В.75%

С.50%

D.0%

• Асқабақ өсімдіктерінің генотиптерін анықтаңыз, егер ұрпақтың дискі тәріздес жемістермен (доминантты белгі) 7 өсімдікті ал дөңгелек тәріздес жемістермен 7 өсімдікті алсақ

А. Аа и АА

В. Аа и Аа

С. Аа и аа

D. АА и Аа

• Мына будандастырулардың қайсысында ұрпақта фенотиптiк ажыраудың сандық қатынасы 9 : 3 : 3 : 1-ге тең болады:

A. AaBb x aabb.

B. AaBb x AaBb.

C. AABb x aabb.

D. Aabb x AABB

• Егер ата-анасынының біреуі тегіс жүнді ал екіншісі гомозиготалы сабалақ жүнді (сабалақ жүнді тегіс жүндіге қарағанда доминантты) генотипке ие болса, онда оларды шағылыстыру нәтижесінде сабалақ жүнді теңіз шошқалар пайда болу ықтималдығы қандай?
• 100%
• 75%
• 50%
• 25%

• Мына генотиптердiң қайсысы анализатордың түрлерiн атқарады:

A. AaBb.

B. aabb.

C. AaBB.

D. Aabb

• Жүнінің түсі қара қоянда генотиптің барлық ықтимал нұсқаларының санын анықтаңыз, егер қара түс ақ түске қарағанда басым болса
•  
•  Бір
•  Екі
•  Үш
•  Төрт