Адам құқығы түсінігі және оның негізгі түрлері. Құқық негіздері, 10 сынып, дидактикалық материал, 1 - сабақ

ҚР Конституциясының ІІ бөлімінен «Адам және азамат» http://adilet.zan.kz/kaz/docs/K950001000_

• Өмір сүру құқығы (15бап) «Әркімнің өмір сүруге құқығы бар. Ешкімнің адам өмірін қиюға хақысы жоқ».
• Әркімнің өз құқықтары мен бостандықтарының сот арқылы қорғалуына құқығы бар (13бап). Жеке адамның заң қорғайтын құқықтары мен бостандықтарына, мүдделеріне қол сұғылған жағдайда сот арқылы қорғалады. 
• Адамның қадір-қасиетін қорғау құқығы (17бап). Мемлекетте ешбір азаматты азаптауға, оған қарсы қатыгездік, зорлық-зомбылық жасауға тыйым салынады.
• Сөз бостандығы құқығы. Әркім заң жүзінде тыйым салынбаған кез келген тәсілмен еркін ақпарат алуға және таратуға құқылы (20бап).
• Азаматтар мемлекеттік органдарын сайлауға және сайлануға, референдумға қатысуға, мемлекеттік қызметке кіруге құқығы бар (33бап).
• Әркім өзінің жеке басының бостандығына құқығы бар (16 бап). Қазақстан Республикасында соттың санкциясынсыз ешкімді қамауға алуға немесе тұтқындауға жол берілмейді.
• Жеке меншікке ие болу құқығы (26 бап). Конституция бойынша жеке меншік пен мемлекеттік меншік тең дәрежеде қорғалады (6 бап).
• Қазақстан Республикасының азаматы еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауға құқығы бар (24 бап)
• Демалуға (24 бап), денсаулығын сақтауға (29 бап),
• Азаматтардың білім алу құқығы (30 бап). Мемлекеттік оқу орынындарында тегін білім алу
• Ана тілі мен төл мәдениетін пайдалану құқығы (19 бап).
• Неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғалуында болуы (27 бап) құқықтары. 
• Қазақстан Республикасын қорғау – оның әрбір азаматының қасиетті парызы және міндеті (36 бап).
• Қазақстан Республикасының азаматтары табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті.
• Әркім Республиканың мемлекеттік нышандарын құрметтеуге міндетті (34бап).
• Қазақстан Республикасының азаматтары бейбіт әрі қарусыз жиналуға, жиналыстар, митингілер мен демонстрациялар, шерулер өткізуге және тосқауылдарға тұруға құқығы бар (32бап).

Тапсырма. ҚР азаматтарының құқықтары мен бостандытарын конституцияның баптармен орналастырыңыз: