Асқынөткізгіштік. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша 1

• Электр тогының адам тұрмысындағы ролі қандай?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Тұрмыста жиі қолданылатын техникалар (компьютер, телевизор) тағы басқа электрондық құрылғылыр тоққа ұзақ қосылып тұрғанда неге қызып кетеді?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Жалпы берілген электр тогының неше пайызы шығын болады?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Өткізгіш сымның кедергісін кемітсек шығынды неше пайызға дейін кемітуге болады?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Асқын өткізгіштік құбылысын кім және қашан ашқан?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Асқын өткізгіштік дегеніміз не?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Асқын өткізгіштік құбылысын түсіндір.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Критикал температура дегеніміз не?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Туйн заңын тұжырымда.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Токтың критикалық тығыздығының қасиеттерін ата

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Бойымен ток жүргенде асқын өткішгіштікті жоятын үш шартты ата.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Асқынөткізгіштік фаза және нормал фаза дегеніміз не?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жауап:

• Үйді, көшені жарықтандыру үшін, тұрмыс заттарын қолдану үшін электер тогын қолданамыз.
• Өткішгіш сымдардағы еркін қозғалатын электрондар оң ионмен соқтығысып, біраз энергисын жоғалтады. Жоғалған энергия жылу түрінде бөлінеді.
• 20%
• 10%
• Асқын өткізгіштікті 1911 жылы Дат физигі Камерлинг-Оннес ашты.
• Кедергісі нөлге тең болтын өткізгіш материал.
• Материалдың еркін электондары кристалдық тордағы иондарға соқтығыспайтындай, температураға дейін төмендетеміз, нәтижесінде кедергі де төмендеп нөлге тең болады.
• Кедергісі нөлге тең болатын температураны – критикал температура деп атайды.
• H_c=H₀ [1- (T/T_c)² ]

Мұнда,

H_c – Т температурадағы критикал магнит өрісі

H₀ - Т= 0K температурадағы критикал магнит өрісі

Т - Кельвинмен өлшенетін температура

Т - Кельвинмен – өлшенетін критикал температура

Туинс заңын график түрінде көрсететін болсақ:

• Токтың критикалық тығыздығы: Асқын өткізгіш материалының қасиетіне, геометриялық пішініне, температурасына және магнит өрісіне тәуелді.
• Жоғары температура, жоғары магнит өрісі, жоғары ток тығыздығы.
• Асқын өткізгіштік және нормал фаза графигі

Қосымша 2

видео 3 көріп сұрақтарға жауап бер:

• Кестені толтыр

• Асқынөткізгіштікті мүмкін болатын қолдану аймағы қандай?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Нелітен ғлымдар бөлме температурасындағы асқынөткізгіш жасап шығаруға ұмтылуда?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жауаптары:

• Кестені толтыр

• Асқынөткізгіштікті мүмкін болатын қолдану аймағы қандай?

• Термоядролық реакция

• жылдамдығы жоғары пойыздарда

• компьютерных чиптарынның жылдамдығын жоғарылатуда

• Нелітен ғлымдар бөлме температурасындағы асқынөткізгіш жасап шығаруға ұмтылуда?

Төменгі температурадағы асқынөткізгішті қолдану тиімсіз. Бұл оның кемшілігі. Бөлме температурасында асқын өткізгіш энергия тасмалдауды эеңілдетер еді және шығында азайтар еді.