Программалық қамтамасыз етудің жіктелуі. Информатика, 8 сынып, дидактикалық материал.

Программалық қамтамасыз етудің (жасақтама) жіктелуі

Сабақ мақсаты: компьютерлік жүйедегі программалық қамсыздандырудың мақсатын біледі жүйелік, қолданбалы программалық қамтамасыз ету және программалау жүйесін ажыратады программалық жасақтаманы пайдалану мысалын келтіре алады

Бағдардамалық жасақтама

•    компьютерде ақпаратты автоматтандырып өндеуді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін программалар жиынтығы

ЖҮЙЕЛІК ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Жүйелік программалық жасақтама (ЖПЖ) – компьютердің барлық ресурстарын басқаруды, пайдаланушымен интерфейсін ұйымдастыруды қамтамасыз ететін программалдың жиынтығы.

Жүйелік (жалпы) программалық қамтамасыз етулер: 1 Операциялық жүйелер

Қызмет ету программалары:2 Утилиталар 3 Драйверлер 4  Антивирустық программалар

Операциялық жүйе (Операционная система; operating system) — компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, диск- жетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа. 

Қолданушы компьютермен интерфейс негізінде ақпаратпен алмаса алады. 

Интерфейс (inter—өзара, face—бет жағы) – программалық жабдық пен жұмыс істейтін адам арасындағы сұхбат жүргізу шарттары мен келісімдер жиыны. 

Утилита (лат. сөзі Utilitas - пайда) - пайдаланушыға енгізу-шығару, ақпарат тасымалдауыш құрылғыларымен, қосымша жұмыстарды орындау мүмкіндігін беретін программалар. Мысалы: антивирустік, архивтеу программалары. 

Драйверлер - бұл операциялық жүйелер мен перифириялық құрылғыларды басқаратын және олардың арасындағы байланысты қамтамасыз етіп, құрылғылардан өтетін мәліметтер ағынын бақылап отыратын программалар. 

Көмекші программалардың негізгі түрлері:• Архиватор-программалар (WinRar и WinZip);

• Ақпараттардың резервтік көшірмесін жасайтын программалар (APBackUp, Acronis True Image);• Антивирустық программалар (Kaspersky Antivirus, DrWeb, Norton Antivirus және т.б.);• Коммуникациялық программалар (Venta Fax, Cute FTP);• Компьютерді тексеруге (диагностикалауға) арналған программалар (Sisoft Sandra, Norton System Information);• Дискілерді тиімділеуге (оптимизациялауға) арнал ған программалар (Norton Disk Doctor, Microsoft Scandisk);

ҚОЛДАНБАЛЫ ПРОГРАММАЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУЛЕР: 

Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының нақты бір мақсаттық мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама. Көбінесе мұндай програмамларды қосымшалар деп атайды.

- Жалпы (әмбебап) мақсаттағы программалар - Арнайы мақсаттағы программалар 

- Жеке мақсаттағы қолданбалы ПЖ

Жалпы (әмбебап) мақсаттағы программалар:

• Мәтіндік редакторлар

• Графиктік редакторлар

• Электронды кесте

• Оқыту және ойын программалары

Арнайы мақсаттағы программалар• Графикалық процессорлар (Corel Draw, Adobe PhotoShop);• Баспа жүйелері (Page Maket, Quark XPress);• Видеомонтаж редакторлары (Sony Vegas Pro)• Аудиомонтаж редакторлары (Sound Forge)

Жеке мақсаттағы қолданбалы ПЖ

Жеке мақсаттағы қолданбалы ПЖ - пайдаланушыға арналған немесе арнайы әзірленген программалық жасақтама. Бұл программалық қамсыздандырудың маңыздылығы ол негізгі бизнес немесе үкімет үшін арнайы мақсаттарға бағытталған арнайы жобалану.

Мысалы, каспи кошелек қосымшасы