Көмірсулар. Классификациясы. Биологиялық рөлі. Химия, 11 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім: 11.3 Оттекті органикалық қосылыстары

Мектеп: НЗМ ФМБ Көкшетау қ.

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11(ОГН)

Қатысқаны:

Қатыспағаны:

Тақырыбы: Көмірсулар. Классификациясы. Биологиялық рөлі.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

11.5.1.6 – глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлоза формулаларының айырмашылықтарын білу;

 Сабақтың оқыту

  мақсаты

Барлық оқушылар:

• Глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибозалар, сахароза, крахмал және целлюлоза молекулаларының айырмашылықтарын білу
• Глюкозада функционалдық топтардың болуын анықтай білу;

Оқушылардың көпшілігі:

• Көмірсулар молекулалары формулаларының айырмашылығын білу
• Глюкозада функционалдық топтардың болуын анықтай білу;
• атаулары бойынша құрылымдық формулалар жасау

Кейбір оқушылар:

• Биологиядан пәнаралық байланысты пайдалана отырып қосымша ақпарат енгізу

 Тілдік

 мақсаттар

Оқушылар:

• молекулалар формулаларының айырмашылығын түсіну және түсіндіру
• көмірсулар молекуласының қосылыстарын сипаттау

Пәндік лексика және терминология:

глюкоза, карбонильді топтар, дисахаридтер, олигосахаридтер, моносахаридтер

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

• C_x(H₂O) формуласымен сипатталатын заттар ... аталады
• Ацетилен жанады ......... .
• Байланыс құрамында ....... еселі С≡С ... .
• Реакция кезінде  ⁷ _ _ _ _  бензол түзіледі.

Бастапқы білім

11.1А. бөлім Атом құрылысы

11.1С. бөлім Байланыс түрлері

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

• Ұйымдастыру кезі

Мұғалім:  Бүгін сабақта біз "көмірсулар" атты үлкен тақырыпты зерделеуді жалғастырамыз, көмірсулардың жаңа түрлерімен танысамыз, көмірсулар молекулалары формулаларының айырмашылықтарын зерттейміз

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарын ұсыну

Білімін тексеру:

Молекулалық деңгей дегеніміз не? Қандай молекулалар ұсынылған? 2. Молекулалық деңгейде ғалымдар қандай процестерді зерттейді? 3. Қандай органикалық заттар сізге белгілі? Химиялық элемент дегеніміз не? Терминдерді тексеру 1-в. биополимер, полимер, мономер, ультроэлемент, ырғақтық. 2-в. тұқым қуалаушылық, дискреттілік, өзін-өзі реттеу, макроэлемент, биология.

• Жаңа материалды игеру

Бүгінгі сабақ тақырыбы "көмірсулар" және Мен сізге "көмірсулар"сөзін естігенде, басына келетін ассоциациялар дәптеріне жазуды ұсынамын. Білім алушылар 1 минут ішінде жұмыс істейді. Содан кейін ұсынылған қауымдастықтар тақтаға жазылады. Және де көмірсулардың не екенін анықтайық. (Оқушылар мұғалімнің түсініктемесін жазады).

Көрсетілім бейне материал “Ацетиленнің алынуы”.

Қане мына сұрақтарға жауап беріп көрейік::

-Көмірсу деген не?

- Тірі ағзада қандай қызметтер атқарады?

-Қандай маңызға ие?

"Көмірсулар" термині (көміртегі + су) 1844 жылы Шмидтпен (С. Schmidt) ұсынылған, өйткені сол уақытта белгілі заттардың осы сыныбы өкілдерінің формулалары Cn (Н2О)m жалпы формуласына сәйкес келді, бірақ кейінірек осындай формуланың көмірсулар ғана емес, мысалы, сүт қышқылы да болуы мүмкін.

Көмірсулар класына төмен молекулалық заттардан жоғары молекулалық полимерлерге дейінгі әртүрлі қосылыстар кіреді. Шартты түрде көмірсулар үш үлкен топқа бөлінеді: моносахаридтер, дисахаридтер және полисахаридтер. Мұғалім кестені қарастыруды және таныс көмірсуларды анықтауды ұсынады.

Көмірсулар C_n(H₂O)_m

Моносахаридтер

C₆H₁₂O₆

Глюкоза | Галактоза | Манноза | Гулоза | Идоза | Талоза | Аллоза | Альтроза | Фруктоза | Сорбоза | Такатоза | Псикоза | Фукоза | Рамноза

Дисахаридтер

C₁₂H₂₂O₁₁

Сахароза | Лактоза | Трегалоза | Мальтоза | Целлобиоза | Аллолактоза | Гентиобиоза | Ксилобиоза | Мелибиоза

Полисахаридтер

(C₆H₁₀O₅)_n

Гликоген | Крахмал | Целлюлоза | Хитин | Амилоза | Амилопектин | Стахилоза | Инулин | Декстрин | Пектиндер | Галактоманнандар | Агароза

Оқушылар глюкоза, сахароза, крахмал, целлюлоза және басқалар деп аталады. Мұғалім осы көмірсулардың атауларын жазуды, олардың формулаларын жазуды және олар қай сыныпқа жататынын сұрайды.

Ал енді мәтінді оқып, тапсырмаларды орындайық: мәтінді оқи отырып, мәтін негізінде қарындашпен жұмыс істеу керек болады. Олай болса,

V- мұны мен білемін,

+- мен үшін жаңа ақпарат,

! – өте маңызды дүние,

? – мен таңқалып тұрмын, сонша түсінікті емес

- - солай деп ойлаймын

Тапсырманы орындағаннан кейін мұғалім оқушылармен бірге оларда не болғанын талқылайды. Ал енді көмірсулардың құрылысын еске түсірейік.

Оқушылар мұғаліммен бірге глюкоза, сахароза, крахмал құрылымын суреттейді.

Одан әрі сынып көмірсулар өкілдеріне зерттеуге ұсынылғанына сәйкес бес-жеті топқа бөлінеді. Топтар өз еркімен көмірсудің атын таңдап алады немесе кездейсоқ түсуі де мүмкін, оны олар сипаттауға тиіс. Оқушылар топтарына қосымша әдебиеттерді пайдалана отырып, ал электронды құрал-жабдықтар мен интернет ресурстары болған жағдайда көрсетілген тақырып бойынша әдебиеттерді оқып, тірек плакат және оның әңгімесін құрастыруға ұсынылады.

Көміртегі сипаттамасының үлгі жоспары.

• Анықтамасы мен жалпы формуласы
• Физикалық қасиеттері
• Химиялық щасиеттері
• Биологиялық рөлі
• Көмірсудың алынуы мен қолданылуы

Постерді ресімдеуге және баяндама дайындауға уақыт өткеннен кейін оқушылар топпен атқарылған жұмыстарды ұсынады.

Қалған оқушылар осы уақытта көмірсулар бойынша жиынтық кестені толтырады.

Одан әрі қалыптсатырушы бағалау тапсырмасын ұсыну «Көмірсулар»

1. Фруктоза басқаша аталады:

а) сүт қанты б) жеміс қанты в) инвертті қантпен г) құрақ қантпен.

2.Көмірсудың шартты қабылданған формуласы:

а) С_nH_2nO_n  б) С_nH_2nO_m  в) С_nH_2mO_m  г) С_n (H₂O)_m

3.Көмірсулар қандай топтарға бөлінеді? а) моносахаридтер және полисахаридтер б) дисахаридтер және полисахаридтер

в) мукополисахаридтер г) моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер

4. Көмірсу атауының соңы аяқталады:

а) - аза б)- ол в) – окси г) - оза

5. Фотосинтез процесінде қандай фермент катализатор ролін атқарады?

а) Гемоглобин б) амилаза в) хлорофилл г) уреаза

Оқушылардыың өзара тексеру жұмысы

Сабақ тақырыбы бойынша мұғалім оқушылармен бірге қорытындылайды.

1. Көмірсулар молекулаларының құрамы мен құрылымы қандай? 2. Қандай көмірсулар моно-, ди-және полисахаридтер деп аталады? 3. Көмірсулар қандай функцияларды орындайды?

Рефлексия.

1. Көп жаңа нәрселер білдім.

2. Бұл маған өмірде қажет болады.

3. Мен ойлағаннан да басқаша болды

4. Қиындық тудырған сұрақтарға жауабымды алдым

5. Белсенді жұмыс жасап, мақсатыма жеттім.

Қосымша ақпарат

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Дифференциация осы кезеңде көптеген сабақтарда өтеді . Ең аз қабілетті оқушылар үлестірмелі материал түрінде қолдау көрсету қажет, ал ең қабілетті оқушылар метакогнитивті сауалнама жүргізу арқылы өз білімдерін кеңейтуі тиіс.

Сабақта бағалаудың тұрақты мүмкіндіктері ұсынылған. Алайда мұнда баға формалды емес болып табылады: мұғалім оқушыларға күрделендіре сұрақтарды қою арқылы мұқият сұрайды және жекелеген оқушылардың қабілетін түсінуге тырысады.

Қабілеттерді саралау және бағалау үшін сабақта кезеңдер жоспарда курсивпен бөлінген.

Химиялық кей заттар улы болуы мүмкін, сондықтан қолғаппен жұмыс істеу қажет, иіскеуде желпу әдісін қолданған жөн.

Қорғаныш көзілдірігін пайдаланыңыз.

Оқушыларға алкин қатарын түсінуде концептуалдық немесе менталдық карта жасап, оны толықтыра отырып, сабақты кеңейту мүмкіндігі бар, бірақ ол үшін оқушыларға алдын-ала дайындалу уақытын бөлу қажет.

Сабақ жұппен, топтармен және жеке жұмысты қамтиды,бұл өзгенің пікірін құрметтеудің құндылығын және коммуникативтік дағдыларды көрсетеді. Оқушылардың бақылаулары негізінде жатқан қағидаларды түсіндіруде сыни ойлауға ықпал етуге көптеген мүмкіндіктер бар.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/ қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?