Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Химия, 9 сынып, сабақ жоспары.

«Келісілді»

Мектеп:

Мұғалім:

Химия пәні бойынша ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ САБАҚ ЖОСПАРЫ

Күні:

Сынып: 9 Сабақ №

Бөлім:

Сабақтың тақырыбы

Тотығу-тотықсыздану реакциялары

Оқыту мақсаттары

9.2.2.6- тотығу - электрондарды беру үрдісі, тотықсыздану- электронды қосып алу үрдісі екенін түсіну

Сабақтың мақсаты

• Тотығу және тотықсыздану үрдістерін түсіну;
• Тотығу –тотықсыздану реакциялары нәтижесінде қандай элементтердің электрондарды беретінін немесе қосып алатынын білу;
• Тотығу –тотықсыздану реакцияларында элементтердің берген немесе қосып алған электронар санының суммасы нолге тең болатынын түсіну;

 Бағалау критерийлері

• Тотығу және тотықсыздану үрдістерін ажырата алады;
• Тотығу тотықсыздану реакцияларындағы элементтердің берген немесе қосып алған электрондарының суммасы нолге тең болатындығын түсіндіреді;
• Тотықтырғыш пен тотқсыздандырғышты анықтайды;

 Құндылықтары

Оқушылардың өзара сыйластығы, ашықтық, коллабративті орта

 Пәнаралық байланыс

Арифметка

 Алдыңғы білім

Атом құрылысы

Тотығу дәрежесі

Химиялық реакциялардың типтері

Оттектің тотығуы. Оттекте жану

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-шаралар

Сәлемдесу. Сыныпта жағымды атмосфера орнату

Фронтальды сұрау:

• Атомдар мен иондар анықтамасы
• Атомдар мен иондардың ерекшелігі
• Электрондардың анықтамасы
• Тотығу дәрежесі дегеніміз не?
• Тотығу дәрежесін қалай есептейді?

Тақырып: Тотығу –тотықсыздану реакциялары

Оқушылармен сабақ мақсаты мен критерийлерін талқылау;

Мұғалім түсіндірмесі

Тотығу дәрежесінің өзгеруі бойынша химиялық реакциялар екі топқа бөлінеді.

Біріншісіне, әрекеттесуші заттардың тотығу дәрежелері өзгермей жүретін реакциялар, мысалы:

=

=

Оқушылар берілген реакцияларда атомдардың тотығу дәрежелері өзгермегенін көріп, талқылайды;

Екіншісі, тотығу дәрежесі өзгеріп жүретін реакция теңдеулері;

=

=

Оқушылар берілген реакция теңдеулерін қарастыра отырып, бірінші реакция теңдеуінде хлор және оттек атомының, екінші реакция теңдеуінде бром және хлор атомдарының тотығу дәрежелері өзгергенін анықтайды;

Қорытынды:Оқушылар тотығу-тотықсыздану реакцияларына анықтама береді;

Тотығу-тотықсыздану реакциялары дегеніміз-элемент атомдарының тотығу дәрежелері өзгере жүретін реакцияларды айтамыз.

ТТР көп таралған реакция теңдеулері және табиғат пен техникада маңызды реакциялар.

ТТР негізгі ережелеріне тоқталайық:

1.Тотығу дегеніміз атомдардың, молекулалардың немесе иондардың электрондарды беру үрдісі.

Мысалы:

Al – 3e^- = Al³⁺       Fe²⁺ - e^- = Fe³⁺

H₂ – 2e^- = 2H⁺       2Cl^- - 2e^- = Cl₂

Тотығу процесі кезінде тотығу дәрежесі артады;

2.Тотықсыздану дегеніміз молекулалардың, атомдардың немесе иондардың электронды қосып алу процесі

Мысалы:

S + 2е^- = S^2-  Сl₂ + 2е- = 2Сl^-  Fe³⁺ + e- = Fe²⁺

Тотықсыздану кезінде тотығу дәрежесі кемиді

3.Электрондарын беретін атомдар, молекулалар және иондар тотықсыздандырғыштар деп аталады. Реакция барысында өзі тотығады.

Электрондарды қосып алатын молекулалар, атомдар және иондар тотықтырғыш деп аталады және реакция барысында олар тотықсызданады.

4. Тотығу және тотықсыздану процестері бір-бірімен тығыз байлаанысты, тотығу жүрген жерде тотықсыздану болады, тотықсыздану болған жерде тотығу жүреді. Мұны мынадай етіп өрнектеуге болады;

Тотықсыздану – е^-Тотығу

Тотығу+ е^-Тотықсызану

Яғни тотығу және тотықсыздану процестерінің бір бірімен өзара тығыз байланысты.

Тотықтырғыштың қосып алған электрондар саны әрқашан тотықсыздандырғыштың беріп жіберген электрон санына тең болады.

Топтық жұмыс орындау:

• Оқушыларды топқа бөлу
• Топқа тапсырмаларды тарату
• Топ оқушылары 7мин ішінде тапсырма орындап, көрсету керек

1.Тотықсыдану схемасына сай келетін процесс:

N^-3 → N⁺²

Cl⁺⁵ → Cl⁺⁷

Ba⁺² → Ba⁰

2O^-2 → O₂⁰

Тотығу схемасына сай келетін процесс

Na → Na⁺

2Cl^─ → Cl⁰₂

Al⁺³→ Al⁰

P⁺⁵ → P⁺³

Бағалау: Әр топ сағат тілімен жұмыстарын тексеріп, кері байланыс береді;

Негізгі анықтамалар тотығу, тотықсыздану ұғымдарына анықтама береді;

Мұғалімнің кері байланысы;

Жеке жұмыс орындау:

Берілген сызба нұсқалар қандай процестерге сай келетін анықтау:

• Br₂ → 2Br^─
• 2O₂ → 2O^-2
• Ge → Ge⁺³
• K → K⁺
• Ca⁺²→Ca
• Pb → Pb⁺²
• Au → Au⁺³
• Cl^- → Cl⁺⁷
• N⁺² → N⁺⁵
• N⁺⁵→ N^{-3 5}

Оқушылармен сабақ мақсаттарын қайталау. Жалпылау.

Үй тапсырмасы

Тотығу тотықсыздану реакциялары

Сабақ бойынша рефлексия