Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану. Алгебра, 7 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 7.1С бөлім: Көпмүшелер

Мектеп: NIS Ақтөбе қаласы

Мұғалімнің аты-жөні: Шынболатова Ғ.Ж.

Сынып: 7

Қатысқандар саны:

Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану.

Жаңа сабақ

7.2.1.2

бірмүше анықтамасын білу, оның коэффициенті мен дәрежесін табу;

7.2.1.4

бірмүшелерді көбейтуді орындау және керісінше, оны көбейткіштердің көбейтіндісі түрінде көрсету;

Бірмүшеге амалдар қолдануды үйрету;

Есептер шығару барысында ережелерді қолдануға дағдыландыру; Оқушылардың іскерлік дағдыларын арттыру, топпен жұмыс жасай білу;

Сөйлеу дағдысын дамыту.

Бірмүшелерді көбейту және көбейткңштерге жіктей алу;

Ұқсас бірмүшелерді біріктіру

Оқушылар:

қандай өрнектің бірмүше (көпмүше) болатынын түсіндіреді;

- бірмүшені (көпмүшені) стандарт түрге қалай келтіруді түсіндіреді;

- бірмүшелерді көбейту мен бірмүшені дәрежеге шығару жолын негіздейді;

- көпмүшелерді қосу мен азайтудың жолын, бірмүшені көпмүшеге көбейту және көпмүшелерді көбейтуді негіздеу жүргізеді.

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

• бірмүше, бірмүшенің стандарт түрі;
• көпмүше, көпмүшенің стандарт түрі;
• екімүше, үшмүше;
• бірмүшенің дәрежесі;
• бірмүшенің коэффициенті;
• бірмүшелерді көбейту;
• көпмүшенің дәрежесі;
• көпмүшенің бас мүшесі;
• бас коэффициент;
• көпмүшенің бос мүшесі;
• көпмүшелерді қосу және азайту;
• ұқсас бірмүшелер;

көпмүшелердің көбейтіндісі.

Бірмүше - monomial,

тұрақты - constant,

айнымалы шама - the coefficient value,

экспонента (дәреже) - exponent (degree),

коэффициент - coefficient.

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

• ... дәрежелі бірмүше;
• бірмүшеге енетін дәрежелердің көрсеткіштерінің қосындысы ...тең;
• бірмүшені (көпмүшені) стандарт түрге келтіру үшін ... ;
• бірмүшелерді көбейткенде ... ;
• бірмүшені дәрежеге шығарғанда ... ;
• бірмүшелердің алгебралық қосындысы ...;
• ... дәрежелі көпмүше;
• берілген көпмүшенің бас мүшесі ... болып табылады;
• берілген көпмүшенің бос мүшесі ... болып табылады;
• көпмүшенің ұқсас мүшелерін біріктіру үшін ... ;
• ... жақшаларды ашып, ұқсас мүшелерді біріктіру;
• көпмүшені бірмүшеге көбейту үшін ... ;

көпмүшені көпмүшеге көбейту үшін ... .

-Құрмет;

-Серіктестік;

-Ашықтық;

-Еңбек және шығармашылық;

-Елжандылық және Жаһандық азаматтық;

-Өмір бойы оқу.

ActiveInspire, презентацияны қолдану

Алгебралық өрнектерге түрлендіру және дәрежелерге амалдар қолдану

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру. Амандасу.

Жағымды психологиялық ахуал тудыру.Оқушыларды ортаға шақырып, «сағат» сияқты шеңберге тұрғызып, ағылшын тілінде жазылған іс әрекетерді түсініп орындату

« Clock Buddies»

1. (Shake hands)

2. (Tap the back)

3. (Smile)

4. (Wave hands)

5. (Wink)

6. (Give a compliment)

7. (Wish anything)

8. (Send a kiss)

9. (Give massage)

10. (Rub the back)

11. (Make him smile)

12. (receive a compliment)

Ұ,М

Актуалдау үшін оқушыларға сұрақ ретінде тапсырмалар ұсыну.Ауызша орындату.

• Дәреже түріне келтіріңдер:

• Өрнектің мәні оң және теріс сан болатынын анықтаңдар:

• Есептеңіз:

(3*2)²-3*2² 0,125*10⁵

Ө

Математикалық диктант:

1. t жылда неше ай бар?

2. n сағатта неше минут бар?

3. Қабырғалары a және b болатын тіктөртбұрыштың ауданы

4.Бесінші дәрежелі x пен төртінші дәрежелі y – тің көбейтіндісі

5.Қабырғасы с болатын текшенің көлемі

Балалар өз жауаптарын тақтадағы жазылып тұрған өрнектер ішінен сәйкесін тауып, тексереді.

Тақтада:

1000, 50, 5, x ⁴ , 12 t, 2 x ⁵ y ⁴, 3, 2 x ² ·3 x ³, 60 n, 3 ав, с², 2,

60 n ,  ав, п r ², а ²в, 2 п r, 4, х ⁵ у ⁴, 25 авс (– 0,2) в, 2 х^{2 ·}3х³.

Оқушылар біз нені қайталадық. Қалай ойлайсындар бүгінгі сабағымыздың тақырыбы неге байланысты?

М

Мұғалім сабақ тақырыбын айтады. Сабақтың мақсатын айтып, оқушылармен бірге бағалау критерийлерін құрады.

Жаңа тақырыпты ашу: біздің сабағымыз көбейтуге, дәрежеге шығаруға, стандарт түрге байланысты.

Тақырыбымыз: Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану.

Презентация арқылы жаңа тақырыпты түсіндіру.

• Бүтін өрнектердің ішіндегі ең қарапайымы – көбейту амалын пайдаланып, сандардан, әріптерден және олардың дәрежелерінен құрастырылған өрнек. Мысалы: 2а ; abc; 0,2bc ; -5ab .Мұндай өрнектерді бірмүше деп атайды. Дәрежелеу амалы көбейтудің дербес түрі болғандықтан, көбейтуден басқа, дәрежелеу амалы бар өрнек те бірмүше болады.Мысалы: 2а² ; а²(-3b²); 4a²b³c.
• 4a²b³c бірмүшесіндегі сандық көбейткіш 4-коэффициент деп, ал a² ; b³ ;c әріп көбейткіштер деп аталады. Бір ғана саннан немесе бір ғана әріптен тұратын өрнек те бірмүше болады.Мысалы: 5; а; х; ; - бірмүшелер.
• Анықтама: Сандар мен әріптерден көбейту амалы арқылы құрастырылған бүтін өрнекті бірмүше деп атайды.
• Көбейтудің ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолданып 2b³(-3)bc² бірмүшені ықшамдайық : 2b³(-3)bc²= 2 (-3)b³bc² = -6b⁴c² .
• Біз 2b³(-3)bc² бірмүшені тек бір ғана сандық көбейткіш ,ал қалғандары әр түрлі әріп негіздегі дәрежелер түріне келтірдік. Мұндай бірмүшені стандарт түрдегі бірмүше деп атайды. Кез келген бірмүшені стандарт түрде жазуға болады. Ол үшін барлық сан көбейткіштерді көбейтіп, бірінші орынға жазады да, оған жалғастырып бірдей әріп көбейткіштердің дәреже көрсеткіштерін қосып, дәреже түрінде жазады. Стандарт түрдегі бірмүшеде әріптері бірдей әр түрлі көбейткіштер болмайды.Стандарт түрдегі бірмүшенің сандық көбейткішін бірмүшенің коэффициенті деп атайды.
• 8a²bc³ бірмүшесінде барлық әріптер дәреже көрсеткіштерінің қосындысы (2+1+3)=6-ға тең.Бұл қосындыны (6-ны ) 8a²bc³ бірмүшесінің дәрежесі деп атайды.Егер бірмүшеде әріп көбейткіш жоқ болса, онда оның дәреже көрсеткіші нөлге тең деп саналады.
• Бірмүшелерді көбейткенде және дәрежеге шығарғанда негіздері бірдей дәрежелерді көбейту мен дәрежеге шығару ережесін қолданамыз. Мысалы:

1) -5a²bc мен 4a²b⁴ бірмүшелерін көбейту үшін сандық көбейткіштерді және негіздері бірдей дәрежелерді жеке-жеке топтастырамыз -5a²bc∙4a²b⁴=(-5∙4)(a²∙a²)(b∙b⁴)c =-20a⁴b⁵c

2) –х²у , 4х³у² және -5ху бірмүшелердің көбейтіндісін анықтайық:

–х²у ∙ 4х³у² ∙ (-5ху)= -1∙4∙ (-5) (x²x³x)(yy²y)=20x⁶y⁴

• Бірмүшені дәрежеге шығарғанда көбейтіндіні және дәрежеге шығару ережелерін қолданып, шыққан өрнекті ықшамдайды: Мысалы:

 1) (-2a²b )³= (-2)³ (a²)³ b³= -8a⁶b³

 2) (-x³y²)⁴= (-1)⁴(x³)⁴ (y²)⁴= x¹²y⁸

Кері байланыс. Оқушыларға сұрақтар қою:

1.Санды өрнек,яғни жай ғана сан бірмүше болады ма?

2.Бірмүшелерді көбейту амалын орындағанда қандай ережелерді қолданамыз?

3.Ұқсас бірмүшелер дегеніміз қандай бірмүшелер болуы мүмкін?

Ұқсас бірмүшелерге мысал келтіру.

Қорытынды жасаңыз.

Ұ, Ө

Типтік есептер шығару:

№ 171, 172(тақ), 174

Дифференциация есептер: 20.15, 20.19.(Мордкович 7 класс Алгебра)

Бағалау:

1.Дәреженің қасиетін біледі.

2.Бірмүшені стандарт түрге келтіре алады.

3.Бірмүшеге амалдар қолданады.

Ж

Әрбір екі оқушыға қағазда қиылған, тарсия беріледі. Тақтадағы жауап бойынша өз есептерін тексереді

Бағалау:

1.Дәреженің қасиетін біледі.

2.Өрнектерді ықшамдайды және сәйкестендіреді.

3.Бірмүшеге амалдар қолданады.

Үй тапсырмасы:

Рефлекcия

• Тақырып сіздерге қиын болды ма?
• Сабақ кезінде сіздерге не қиын болды?
• Сіздерге сабақта не есіңізде көбірек сақталды?

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Саралау іріктелген тапсырмалар, бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету жұмыстары.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.