Шөмішбай Сариевтің шығармашылығы
Шөмішбай Сариев кім? Шөмішбай Сариевтің шығармашылығы мен өмірі
Қызылордалық ақын-Шөмішбай Сариевтің шығармашылығыАннотацияБұл мақала қазақ поэзиясының көрнекті өкілі,сазгер,зерттеуші ғалым Шөмішбай Сариевтің шығармашылығы мен қазақ әдебиетінде алатын орны жайлы зерттеу еңбегі. Мақаланың басым бөлігі ақынның поэзиясы мен сазгерлігіне арналады. Көзі тірісінде жаз...4-сабақ. Ағам қобыз тартады. Қазақ тілі (орыс сыныбы), 3 сынып, дидактикалық материал.
4-сабақ. Ағам қобыз тартады. Қазақ тілі (орыс сыныбы), 3 сынып, дидактикалық материал.
4-сабақ. Ағам қобыз тартады. Қазақ тілі (орыс сыныбы), 3 сынып, презентация.
4-сабақ. Ағам қобыз тартады. Қазақ тілі (орыс сыныбы), 3 сынып, сабақ жоспары.
«Ұлт көсемі Әлихан» атты әдеби-тарихи кештің сценарийі
Қорқыт ата
Қорқыт ата - қасиетті қобыз аспабының туындыгері, түркі дүниесінің алып абызы. ✨
Әдеби шығарманың жанрын анықтау «Мен қалай қобызшы атандым?» . Әдебиеттік оқу, 3 сынып, нұсқаулық.
Әдеби шығарманың жанрын анықтау «Мен қалай қобызшы атандым?» . Әдебиеттік оқу, 3 сынып, дидактикалық материал.
Әдеби шығарманың жанрын анықтау «Мен қалай қобызшы атандым?» . Әдебиеттік оқу, 3 сынып, презентация слайд.
Әдеби шығарманың жанрын анықтау «Мен қалай қобызшы атандым?» . Әдебиеттік оқу, 3 сынып, сабақ жоспары.
Алфавит бойынша тақпақтар
Мұқағали Мақатаев барлық өлеңдері жинағы
Балаларға қарапайым бата
Құрметті оқырмандар! Осы мақалада балаларға қарапайым бата жинағы жарияланды.
Нәтиже сабақ, 3-сынып
5-тарау бойынша өткенді қайталау
Әр түрлі жұмбақтар жауабымен
Күндіз екі аяқты,
Кешке үш аяқты.
Адамның балалық, есі кірген, қартайған шағы
Болашақ ұрпақтың келешегі үшін білім беру саласында екі елдің бірігуі: қазақстан және мажарстан (венгрия)
Мені бала кезімнен бастап «біз қайдан келдік, неліктен және неге біздің айналамызда көптеген қызықты оқиғалар болып жатыр?», деген сұрақтар көп мазалайтын. Менің кішкентай бөлмемде қабырғада әдемі кілем ілулі тұрды, мен оның өрнектеріне жиі қарап, оның әшекейлі оюларының әр миллиметріне таңғалып қызығатынмын. Сондықтан мен сурет салуға деген құштарлықты дамыта бастадым. Сондай-ақ өмірім музыкасыз өтпеді. Төр бөлмеден теледидарда балериналардың қатысуымен опера қойылып, оркестр музыкасы ойнады. Өнерге деген құлшынысым одан әрі арта түсті. Әртүрлі той....
Жұмбақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, нақыл сөздерді балабақшада пайдалану
І тарау. Балаларға халық ауыз әдебиетінің жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтелдерін таныетыру.
1.1. Мақал мен мәтел, нақыл сөздер – тәрбие құралы.
Ауыз әдебиетінің басқа түрлеріне ауыз шеліктері мен өзгешеліктері бар. Ең ал обрызының әдебиеттік жағынан алғанда, мақал үлкен. толғау еді арқылы берілген логикалық ой қорытындысы болып адам өмірінде, тұрмыс-тіршілікте, қоғамдық оқиғада кездесетін әр түрлі құбылыстарға, тарихи мәні оларға берілген даналық баға, тұжырымды түйіи. Қолданылады. М. Горькийдің «Мақал мен мәтел
тәжірибелерін үлгілі, қысқа түрде айтып береді»,— деуі осыдан.
Қандай мақалды алсақ та, оның шығуына үлкен уақиға, мәнді әңгіме себеп болған. Мақал соларға берілген баға, жасалған қорытынды, яғни «тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні» есебінде жүреді. Халық аз сөзге көп мағына сыйдыра отырып, өзінің өмірінде көргендерін, бастан кешірген кезеңдерін, алған тәжірибелерін мақал арқылы айтып береді. Бұл жағынан алғанда, көптеген мақалдар ақыл-өсиет, нақыл сөз есебінде қызмет атқарады.....
Төбесіз жер, төресіз ел болмайды
Ата - бабаларымыздың ғасырлар бойы аңсаған ізгі арманы тәуелсіздік – киелі ұғым. Найзаның ұшымен, қылыштың жүзімен қасық қаны қалғанша ата – баба жерін қорғап, еркіндікті аңсаған бабаларымыздың асыл арманы да тәуелсіз ел болу еді. Елін, жерін жау аяғына таптатпай, сол туған жерінің қарыс қадамы үшін басын өлімге тіккен аталарымыздың бойындағы ерен күш, биік рухқа әр кез таңданамын. Аталарымыздың сол қасиеті елге мұра, ұрпаққа - ұран болып келе жатыр.
«Қаз тұрып қадам басқан тәуелсіздік сәбилік тұсауын....
Балаларға айтылатын бата
Барыс-келіс көп болсын, дұшпандарың жоқ болсын,
Қыдыр дарып, бақ қонып, дастарқаның мол болсын!
Келттердің Төре-Билері
Друидтар қазақ тарихымен тығыз байланыста және келттік «друид» терминінің тамыры қазақ мәдениетінен бастау алады. Бұл пікір менің жалпы қазақ тарихы мен мәдениетінің ықылым замандағы іздерін зерттеп, барлық
халықтардың ата-тегінің қазақтар болып табылуын дәлелдеуге негізделген
ғылыми еңбектерімде әлемнің бірқатар ұлыстары мен қазақтардың, олардың
қатарында, қазақтар мен келттердің ата....
Қорқыт ата туралы шығарма
Қорқыт ата – қазіргі уақытта барлық түркі әлемінің ортақ мұрасы. Қорқыт ата ежелгі қағандар секілді Түркі өркениетінің бастауында тұрған ойшылдардың бірі. Алты алаштың анасына айналған Сыр елінен шыққан, тарихта аты, артында бай мұрасы қалған ұлы тұлға. Бүгінгі күнде бүкіл әлемде Қорқыт ата магиялық аспап саналатын қасиетті қобыз атасы. Ол өмірді мәңгілік сүру жолын іздеген жан. Сол өмірі оның қобызының екі ішегі тәрізді. Бірі өмір....
Орынбор атамекені - туған жерім - Қазақстан!
Туған жер-ай, күнім де сен, дінім де сен,
Тағдыр сендей сүйесе, сүрінбес ем.
Керегі жоқ басқа атақ,
Басқа абырой,
Жетіп жатыр тек өзің ұлым десең!
Қадір МЫРЗА ӘЛИ
Қазақстан – Орталық Азияның жүрегінде орналасқан, «Ұлы Даланың» төрінен орын алған, көрінісінен әсерлі сурет қалған, сонау Батыс пен Шығысты, Солтүстік пен Оңтүстікті жалғастырар «Азия қақпасының кілті», әрі қойнауында тарихы сыр шерткен, өзінің тәуелсіздігіне қол жеткізген ежелден келе жатқан ұлы....
Әр-түрлі мақал-мәтелдер жинағы
Иттен иба кетеді.
Сұқ ит жалайды.
Шоршып түсер.
Қорқыт ата
Қорқыт ата VII ғасырда Сырдария өзенінің бойындағы бұрынғы Жанкент қаласында өмір сүрген. Кемеңгер тұлға дүниеге келмес бұрын анасы оны құрсағында үш жыл көтерген деген аңыз әңгіме....
Абайдың өмірі мен шығармашылығы бойынша тест тапсырмалары (10-сынып)
"Жылағым келіп тұр": Димаш Құдайбергеннің жаңа бейнебаяны жұрттың жүрегін елжіретті
Сатиралық ертегі: Шайтандардың Алдарға кез келуі. Шайтанмен соғысу
Елбектейді ақырын,
Елестейді ақырын
Дәл өзінің үстінде
Дәл көргендей түсінде…
Бірдеңелердің жүргенін сезеді. «Шайтан дегендерің осы екен» деп, көзін қайта жұма қояды.
Түлен түртпек түленбек,
Біздің қазақ тілінде.
Бәле үстіне бәле өнбек
Бір бәлеге ілінбе.
Ескілердің айтуынша, Түлен, Құлан дейтін екі шайтан бар.
Осы шайтандар Ебілістен бата алып, әдейі қазақты алдауға шығыпты.
«Түлен түртті» дегендегі Түлен осы Түлен болса керек.
Секектесіп желісіп,
Қап тауынан қадаңдап.
Түрлеріне келісіп,
Жетіп кепті жалаңдап.......
Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.
Мағжан Жұмабаев
«Қыз еркем, кестесімен көркем» атты жас шеберлер сайысы
Мақсаты: Қыздардың бойларындағы икемділік, сымбаттылық, қабілеттілік, инабаттылық, ізеттілік, біліктілік, танымдылық қасиеттерін дәріптеп дамытуға баулу.
Музыка пәнінен сабақ жоспарлары
Сабақтың тақырыбы: Күй аңызын ардақтай жеткізген Дәулет Мықтыбаев
Сабақтың тақырыбы: Қобыз
Сабақтың тақырыбы: Қобыз аспабында ойнау шеберлігін арттыру
Киелі аспап - қобыз
1. Білімділік мақсат: қазақтың ұлттық аспаптары жайында әңгімелеу, солардың ішінде қобыз тарихына тоқталу. Белгілі сазгер Қорқыт жайында мағлұмат беру. Жаңа ән үйрену.
Қорқыт ата кітабы
Башқұрт халқының мақтанышы болған қурай аспабы
Күтілетін нәтиже: Қурай аспабының шығу тарихымен түрлерін және орындалуын айта алады.
Абайдың өмірі мен шығармашылығы бойынша тест тапсырмалары (10-сынып)
Төрт түлік туралы жырлар
Қазақ тілім - Байлығым
Сатиралық ертегі: Көктелпек, Жамантелпек
– Әке, сенің ұрлыққа шеберлігің қандай? – депті Жамантелпек.
– Не қандайын сұрайсың, балам, мен ұя басқан сауысқанның астынан жұмыртқасын сездірмей аламын, – депті Көктелпек.
Көктелпек тау басындағы ұя басып жатқан сауысқанның жұмыртқасын ұрлауға өрмелегенде, баласы әкесінің станын ұрлап алып қалады.
Қайтып келіп, Көктелпек баласына:
– Қалай, ұшырмастан сауысқанның астындағы жұмыртқасын ала алдым, – деп, мақтана сөйлейді. Баласы да:
– Я, сіз өте шебер екеніңіз рас, ал мен сіздің станыңызды қалай білдірмей алдым, – дегенде, Көктелпек өз бойына қарап, киімінің жоқ екенін көріп, ұялып:
– Я, балам, сенің ептілігің артық екеніне көзім жаңа жетті, – депті әкесі.
Ханның атақты арғымақ аты болады. Атты тас сарайға аузына кілт салып, бағады. Ұрылар ханның атын ұрлап әкетуге қанша аңдыса да, шығарып әкете алмайды.....
Қиял-ғажайып ертегі: Жылан қабықты жігіт
Неліктен біз денелерді көре аламыз? (Жаратылыстану, 4 сынып, IV тоқсан)
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Табиғат физикасы. Жарық, дыбыс, электрлік, магниттілік.
Сабақтың тақырыбы: Неліктен біз денелерді көре аламыз?
Оқу мақсаты: жарықтың шағылуы, жұтылуы сияқты қасиеттерін зерттеу және түсіндіру;
зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне байланысты негіздеу;
Сабақтың мақсаты: Барлық оқушы: жарықтың түзу бойымен таралатынын біледі.
Оқушылардың көбі: айналық және кедір-бұдырлы беттерге мысалдар келтіре алады.
Оқушылардың кейбірі: тұрмыста, техникада немесе әр түрі мамандық иелері жарықтың шағылу заңын қалай қолданылатындығына мысалдар келтіреді.....
Мерекеге дайындаламыз (Музыка, 3 сынып, IV тоқсан)
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Демалыс мәдениеті. Мерекелер.
Сабақ тақырыбы: Мерекеге дайындаламыз
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 3.2.1.1- музыкалық шығармашылық жұмыстар жасау үшін өз идеясын ұсыну
3.1.2.1 - көркем образдарды аша отырып,түрлі сипатты әндерді орындау;
3.1.2.2. – әнді негізгі дирижерлық қимылдар көмегімен орындау.
3.1.3.6 - нотамен қарапайым әуендер орындау
Сабақ мақсаттары: • Музыкалық викторина «Кім жылдам» ойынын ойнау;
• Музыкалық шығармашылық жұмыс «афиша» жасау;
• Шығармашылық жұмысын таныстыру;
• А. Танидің «Ән ажары» әнін үйрену және әнді нотамен, дирижерлік қимылмен орындау......
Жұмағали Саин (Түн мен күн)
Шешініп төсегімде мен жатқанда,
Ай ғана босағаға төгіп нұрын,
Тынымсыз байғыз сорлы зар қаққанда.
Сол түні басқан елді нұрсыз сәуле,
Қайғыңның төсегінде жылап Зәуре,
Неткен түн, неткен дала, неткен заман?
Тас қамау, тар тұсауда адам әуре.
Аһ, ұрып мен секілді талай бала,
Телміріп туған айға көзін сала,
Сабырсыз таң күткендей миллион - мыңдар,
Еткендей айды ана, күнді пана.
Қобыз бен домбыралар түнде сарнап,
Булығып қыл қылқынып жатқан зарлап,
Ыңыранып бебеу қаққан ұытты үні
Еңіретіп егілтетін мені де арбап.......
Ай... Нұр...
Әппақ ары өмірден озған адам.
Өмірі ойран болып, тозған адам.
Көктем күні қар жауып үсіп қалды-ау,
Аулада өсіп тұрған бозқараған.
Күндіз бақты,
Қалың оймен күзеткен бұл біз нақты.
Бақ аязға гүлдерін ...
Досмайылдың батасы
Келер жылы болар жаз.
Әппақ көңіл, әппақ таң,
Ғұмыр деген тым - ақ аз.
Көкте ұшқан пірлерім,
Сендермен бірге бірледім
Сендермен ұшып түрлендім.
Тілегімді қабыл ет,
Алдыма келген пендемнің
Сырқауын емде, тездеп жаз!
***
Жыраудың үлкен пірі Қорқыт ата,
Бата алған тамам бақсы асқан ата.
Таң қалып жұрттың бәрі тұрады екен,
Қобыз алып Қорқыт ата күй тартқанда.....
Сарыбай бидің Жамбылға берген батасы
Қобыз тастап, қолыңа домбыра апсың
Өлеңіңнің арасынан қыл өтпесін,
Алдыңнан інжу - маржан өзен ақсын.
Жамбыл - ау, Екей елі - өлең деген,
Жел сөзге әрбір қазақ елеңдеген.
Көзінде - от, көкірегіңде жырың тұнық
Түбінде ақын шығад сенен кенен.
Екейдің аты шыққан өлеңменен,
Ірі ақын мойны озық көрем сенен,
Сүйінбайдың сөзін жалғар - алтын көмбе,
Батамды түбі саған берем деген.....
Мәңгілік көктем
Шынымен де менің жолым болғыш. Семейдің білдей бір зәулім университетінде оқып жатырмын. Талайлар бұл орынға түсе алмай быжақтап жүр, ал мен ұйқтап жүріп, тәлейім болып түсіп кеттім. Содан арқаны кеңге салып, Өскеменге, жүріп жүрген қызыма аттандым. Албырт көңілім алып ұшты ғашығыма.
Сәскеде Ертіс бойында Қаракөзбен кездестім. Қол ұстасып, қауышып, жағалауда көп жүрдік. Кешкісін оны биге шақырдым, дос қызымен келді. Есімі- Гүлмира. Сол түні бидің түбін түсірдік.
Ертесінде түстен кейін Семейге кайтатын болдым. Қаракөзбен қимай-қимай қоштастым. Ол суық қоштасты...жанарында қимастықтан гөрі қиналыс бар......
Періште қыз
О. Тәйірі сірә саған бар әлемнің сұлулығы сыр боп тұнған ба екен, бүкіл өмірім бір қиылып түскен бұрымымның құнындай ғана шығар- ау. Қара көз айым қадалған жанарынан тараған бір ыстық жалын өне бойымды шарпып барады. Санамның азғантай салауатын сұлулықтың, сиқыр сезімнің пірі жеңіп, сайарда зарла қызыл тіл байланып, көп сөздерім көмейге тығылып, көңілде көбіршіп қалып барады. Бір күш булығып тулайды... есімнен танармын.
Пай, пай мынау аппақ дүние, сондағы кіршіксіз ұлпа қар болсаң, сені таптар аяқтардың бәрін матап тастар едім, солай да ақ сәуле періштем нәзік, монтаздай жүрегіңе тинамдай ноқат, сызат түсірсем кешірілмес күнәға белшемнен баттым деп өкінер едім. Мөлдір жанарыңнан бір тамшы жас найзадай кірпігіңнен суырылып кетсе, ол маған көп, ол көл болып көрінеді.
әттең пенделер арасындағы періште қыз сен мені түсінермысың?!
Білем он сегіз мың ғаламды жаратушы раббым, періштелерін нұрдан жаратқан. Олар тамақ ішпейді. Жемейді. Тек Алланың құзырына қызмет етеді. Пайғамбарымыз с.ғ.с. айтады: аспанда төрт саусағың сиярдай бостық жоқ, раббісіне сиынған сансыз періштелер бір бөлімі сәждеде жатыр, бір бөлімі қиямда тұр. Олар неше мың, миллион жыл, өтсе де, ұлы жаратушысына зікір етіп тұра бермек» дейді. Ал адамды Алла тағала әуелі топырақтан жаратқан. Біз өткінші мынау дүниеге сынақ етіп жіберілген пенделеріміз, әлсіз құлдарымыз ғой. Демек күллі мадақ, ұлылық бір ж аратушыға ғана тән. Ол жалғыз......
Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы (Қазақстан тарихы, 10 сынып, ІV тоқсан)
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Мәдениет, білім және ғылымның дамуы
Сабақтың тақырыбы: Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы
Оқу мақсаты: • 10.4.1.7 Қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау
• 10.4.1.8 халықтың рухани -адамгершілік құндылықтарын сипаттайтын қазақ әдебиетінің маңызды жетістіктерін анықтау
• 10.4.1.9 фольклор және зерттеушілер еңбектерінің негізінде дәстүрлі музыкалық мәдениетінің бастаулары мен ерекшеліктерін анықтау
Сабақ мақсаты: Қазақ халқының мәдени мұрасына үлес қосқан тұлғалардың еңбектерін бағалау.......