Жалпы адамды «жақсы», «жаман» деп бөлуге болмайды. Жаман деген түсінік – парықсыз, сөздің мәнін түсінбейтін, сөз сөйлей білмейтін. т. б. ұнамсыз қасиеттері көп адам туралы айтылған болу керек. Жоғарыдағы мақал сондай адамммен сөйлесіп, пікірлесіп, түсінісу қиын болғандықтан шыққан.

«Айрылмастай досыңа қайырылмастай сөз айтпа»

 «Қайырылмастай сөз» деген –ауыр сөз. Жүректі жаралайтын сөз. Достық дегенді мінсіздікпен шатастыруға болмайды. Адам – пенде. Пенденің әрекетінің дұрысы да, кей-кейде бұрысы да бола береді. Досыңа өз басың өте адал бол. Ал дұшпандықпен біреулер араларыңызға сына қақса, ауыр сөз айтпас бұрын, ойланыңыз. Уақыт – емші. Өзіңізді сабырға шақырыңыз. Мінсіз адам болмайтынын ойлап, достық қарым-қатынасыңызды сақтап қалуға тырысыңыз.

1. Қазіргі кезде адамдарды берген сыйлығымен бағалап, құрметтеп жатады. Ол дұрыс емес. Себебі материалдық дүние барлық адам да
   бірдей емес. Сондықтан ізгілігі, адамгершілігі, кісілігі жоғары адамдар көлеңкеде қала береді. Егер сіздің тарапыңыздан осы бір мәселені шешу қолдан келсе, онда сіз шын мәнінде биік адамсыз. 
   Сіз құрметтеген адам жағдайын айтып, сізге сыйлық жасай алмадым деп жатса, сіз «Асыл сөз арнап берген сыйдан артық» деп айтпайсыз ба?
2. Өзіңіздің қанатты сөздеріңізді, ой толғамдарыңызды жазып көріңіз.

Біз екеуміз құдай қосқан көршіміз,
Екі әулетті біріктірген елшіміз!
Туысқандай болып кеттік бұл күнң,
Еш бір қылық көрсетпедік ерсі біз.
 
Кездескенде нұр құятын санаға,
інім – сенсің....

Жүрегiмде қандай мұңым жатты екен,
Деме менi тұрақсыз.
Болар едiм, әттең, саған тәттi өлең,
Махаббатта болмайды екен сынақсыз.

Өмiр өтеді өзендейiн тасып мың,
Кедергiсiн келтiрмесiн....

Аға-інінің бауыры едің, гүлім сен,
Бойжетіпсің, ой түбіне үңілсем.
Қызым менің, жаңа өмірге жол салдың,
Баққа ұмтылып бара жатсың бүгін сен!

Қызым менің, анаңның бір бөлшегі,
Сенің жолың болсын....

Сөз қадiрiн бiлмеген өз қадiрiн бiлмейдi мағынасы

Сөзді дұрыс сөйлеу де, сөзді дұрыс түсіну де өте маңызды. Адамдардың қарым-қатынасының баянды болмағы, бір-бірін түсінуі, жұмыстың алға басуы – сөзге байланысты. Орынсыз сөзді айтып, адам жанын қатты жаралап алу да оңай. Орынды айтылған сөз, біріншіден, өзіңіздің беделіңізді арттырады, екіншіден басқа адамдардың ар-намысына тимей, олармен жақсы қарым-қатынастың негізін салуға көмектеседі.

НАЗАРБАЕВ УНИВЕРСИТЕТІ
ГҮЛТАС САЙЫНҚЫЗЫ ҚҰРМАНБАЙ